De Pen | Jan De Moor, Algemeen directeur Artes Woudenberg

Toekomst voor het verleden

Het was in het ‘precoronatijdperk’ dat ik de vraag kreeg om dit opiniestuk neer te pennen, waarbij ik het over de restauratie van beschermde gebouwen zou hebben. Ik zou uit de doeken doen hoe we dit op een duurzame manier kunnen aanpakken en zou ervoor pleiten om in te zetten op ons historisch patrimonium en dus niet (altijd) over te gaan tot het uitwissen van het verleden om van een blanco blad te kunnen vertrekken.

Vandaag zitten we echter volop in het coronatijdperk, dat ons leven volledig beheerst. De verleiding was dan ook groot om over te schakelen op dit thema. Maar die gedachte zette ik al snel aan de kant. Ik laat het liever over aan de virusexperts en economen onder ons. Ik ben er nu zelfs nog meer van overtuigd dat we moeten inzetten op ons bouwkundig verleden. Laten we niet in een kramp schieten, een status quo nastreven of al onze kennis in vraag stellen, maar met de borst vooruit dit nieuwe tijdperk aanvatten. Vlaanderen heeft namelijk een historische baksteen in zijn maag, en dat zal altijd zo blijven.

Die baksteen wordt steeds ecologischer, duurzamer, digitaler en comfortabeler, maar ook duurder. Om hem te kunnen blijven verteren, wringen we ons dan ook in allerlei bochten, zijn we creatief met ons eisenpakket en trachten we het te stellen met een tuintje in plaats van een tuin, een ‘mancave’ in plaats van een dubbele garage, wel de ‘poolbar’, maar niet de ‘pool’ … Er is veel mogelijk, maar het liefst van al bouwen we iets nieuws, iets unieks, aangepast aan de recentste normen inzake isolatie en inclusief de integratie van de nieuwste technieken en toestellen, om op zijn minst een generatie mee te kunnen.

“Dan staat u er als directeur van Artes Woudenberg, een bouwbedrijf dat zich toespitst op de restauratie van beschermde gebouwen, niet goed voor”, hoor ik u al denken. Behalve voor die ‘happy few’, die uit nostalgie een kasteel willen restaureren, wat uiteraard niet weggelegd is voor het gemiddelde hardwerkende gezin.

Ik ga echter niet akkoord. Duurzamer dan de restauratie van een gebouw, waarbij je de originele materialen maximaal tracht te bewaren en die ecologische afvalstroom dus niet op gang hoeft te worden getrokken, kan toch niet? Waarom kunnen we niet eens afwijken van die recentste isolatienorm om de middeleeuwse ziel van dat gebouw terug te vinden? Je kan je creativiteit toch optimaal gebruiken om oplossingen te bedenken die ook in historische panden een modern, hedendaags comfort garanderen? Zonder al te veel extra inspanningen vind je jouw zeventiende-eeuwse mancave terug in de authentieke basementen. Men kan zich toch inbeelden dat een kerk, burcht of industriële loods een nieuw leven kan krijgen met een gedurfde, nieuwe invulling, een nieuwe bestemming en nieuwe gebruikers?

Ik roep onze beleidsmakers dan ook op om te blijven inzetten op ons historisch patrimonium, oude gebouwen nieuw leven in te blazen en flexibel en creatief om te springen met normen en wetten. Ik roep onze architecten en studiebureaus op om creatief te zijn en de identiteit van die gebouwen te versterken aan de hand van gewaagde ingrepen. Tot slot roep ik de bewoners op om het gebouw alle eer en respect betonen, met name door erin te genieten, te leven en … te (her)beleven!

Want van één ding zijn we nu allemaal overtuigd. We willen leven, herbeleven! Onze gezondheid is ons belangrijkste goed, zowel fysiek als mentaal! Blijf gedreven en gepassioneerd, maar denk aan je eigen gezondheid en die van anderen!     

De pen wordt doorgegeven aan Philippe Depotter, zaakvoerder van Bressers Architecten.