BIM faciliteert datavalidatie en circulariteit in prestigieus pilootproject

De nieuwe hoofdzetel van Buildwise – het voormalige WTCB – bewijst dat energetische renovatie niet hoeft onder te doen voor nieuwbouw. Het markante kantoorvolume is opgevat als een levend laboratorium dat digitaal en circulair bouwen promoot. Dat dit prestigeproject ontworpen door BOVAArchitects met recht en reden een schoolvoorbeeld van innovatie en toekomstgerichtheid mag worden genoemd, is in belangrijke mate te danken aan het doorgedreven gebruik van BIM. Anthony Kennes, BIM-manager bij studiebureau Sweco, vertelt hoe deze geavanceerde samenwerkingsmethodologie van a tot z haar vruchten afwierp.

Als een innovatie- en expertisecentrum zelf aan het bouwen gaat, spreekt het voor zich dat er qua architecturaal en technisch vernuft niets aan het toeval wordt overgelaten. De lat lag dan ook zeer hoog bij de realisatie van het nieuwe Buildwise-gebouw, dat voortvloeide uit de circulaire renovatie van een postmodern kantorencomplex in de Kleine Kloosterstraat in Sint-Stevens-Woluwe. De bestaande betonnen draagstructuur vormde voor BOVAArchitects het vertrekpunt voor de creatie van een hoogtechnologische thuisbasis met een bovengrondse benutbare vloeroppervlakte van 6500 m². De eyecatchers van dienst zijn het bijzondere atrium, dat onder meer gebruikt zal worden voor onderzoek en experimenten met drones, en de imposante groengevel, die de architecten op basis van een uniek concept concipieerden als een verticale proeftuin voor vergroening in de stad. 

Buildwise beschouwde de realisatie van zijn nieuwe hoofdkwartier als een ideale showcase om digitaal en circulair bouwen te promoten. Vandaar dat er onder leiding van Bureau Bouwtechniek sterk werd ingezet op BIM. “Ook bij Sweco proberen we voortrekkers te zijn op het vlak van BIM”, vertelt Anthony Kennes, architect van opleiding, maar intussen al acht jaar actief in het BIM-wezen. “BIM is in onze ogen eerst en vooral een digitale katalysator voor een betere samenwerking tussen alle betrokken bouwactoren, zowel intern als extern. De ‘Common Data Environment’ (CDE) is dus minstens zo belangrijk om een project efficiënt te laten verlopen als het BIM-model an sich. Dat bleek eens te meer in dit project, dat een toonbeeld van digitale samenwerking moest worden. De verstandhouding en communicatie tussen bouwheer Buildwise, architect BOVAArchitects, Bureau Bouwtechniek (dat het BIM-model uitwerkte en interdisciplinair coördineerde en ontwikkelde), studiebureau Boydens Engineering part of Sweco, stabiliteitsbureau Ney & Partners en aannemer Vanhout waren optimaal. Door gebruik te maken van een Common Data Environment werden de modellen, plannen en andere data toegankelijk voor iedereen, zelfs zonder kennis van een complexe 3D-software. Hierdoor kan iedereen de nodige info raadplegen en feedback geven. Dat hielp om de juiste keuzes te maken, meer inzicht te verwerven, systematisch zaken op te volgen en clashes tussen de verschillende bouwdisciplines te vermijden.”

Een van de hoofddoelen van dit prestigieuze pilootproject was om met behulp van BIM een data-driven energetische en circulaire renovatie uit te voeren en zo extra toegevoegde waarde te creëren. “We konden ons met andere woorden ten volle uitleven in dit project, niet enkel in onze engineering, maar ook door via het BIM-model aan datacollectie en -validatie te doen”, legt Anthony Kennes uit. “Aan de hand van dynamische simulaties hebben we samen met bouwfysisch ingenieursbureau Daidalos Peutz diverse zaken kunnen optimaliseren in de studiefase (isolatieschil, type beglazing, koel- en verwarmingssysteem, energetisch rendement …), maar ook in de exploitatiefase kunnen die data uitstekend van pas komen. Zo wordt er elke drie maanden een audit gedaan om na te gaan of de berekende resultaten effectief kloppen en welke energiebesparingen op dat moment mogelijk zijn. In de toekomst zullen we ook met ‘Model Predictive Control’ kunnen werken – lees: aan de hand van (model)data op intelligente wijze voorspellingen doen op basis van bepaalde parameters (weersomstandigheden, bezettingsgraad …) en het gebouw zo energie-efficiënter sturen. In projecten waar we dit al toepassen, hebben we energiebesparingen tot 40 % kunnen realiseren.”

Ook voor de circulariteit van het nieuwe Buildwise-gebouw bleek BIM van goudwaarde. BOVAArchitects vatte de constructie op als een modulaire materialendatabank, waarbij sterk is ingezet op prefabricatie en demonteerbaarheid. “In innovatieve projecten als deze is het belangrijk om op voorhand alles goed in kaart te brengen. Dat is gebeurd met behulp van 3D-scanning en BIM. Na de sloopfase zijn reeds erg veel materialen hergebruikt op basis van een inventarisatie van de bestaande toestand. Bovendien beschikt Buildwise nu al over een integraal overzicht van alle bijkomende nieuwe materialen, wat erg handig is met het oog op een toekomstige renovatie of reconversie. Aangezien alles tot in het kleinste detail is uitgewerkt in het BIM-model, is meteen duidelijk hoe en in welke volgorde bepaalde bouwelementen gemonteerd zijn. Tot slot omvat het nieuwe Buildwise-gebouw een ‘experience center’ voor bouwprofessionals, met onder meer een specifieke VR-ruimte waar het BIM-model tot leven kan worden gewekt. Dit alles maakt de meerwaarde van BIM in dit project erg groot.”