Bodemsanering hefboom voor economische ontwikkeling

Vorig jaar lanceerde OVAM de Grote Grondvraag. Een initiatief om alle grondeigenaars in Vlaanderen bewust te maken van deze problematiek en te helpen bij het controleren en waar nodig saneren van hun grond. Maar zelf zit de organisatie ook niet stil. Het voerde het voorbije jaar tientallen ambtshalve saneringen van vervuilde sites uit, goed voor een totaalbudget van 32,4 miljoen euro. Een mooi voorbeeld daarvan is de CAT-site, de voormalige terreinen van Renault Vilvoorde.

De groots opgezette campagne ‘De Grote Grondvraag’ miste vorig jaar zijn doel niet. Reeds 138.000 gebruikers registreerden zich om te weten te komen hoe gezond hun grond is. In totaal werden al 177.000 gronden gecheckt via De Grote Grondvraag. Dit jaar worden de inspanningen verder opgeschroefd, want Vlaanderen toont zich bijzonder ambitieus. OVAM-woordvoerder Jan Verheyen: “Tegen 2036 willen we Vlaanderen volledig vrij maken van bodemverontreiniging. Daarom zullen we vanaf 2021 gefaseerd beginnen met het uitvoeren van oriënterende bodem-onderzoeken. Zodra een stad of gemeente aangesloten is, kunnen particulieren hun grond checken. Vandaag werken al 214 van de driehonderd steden en gemeenten in Vlaanderen hier aan mee. Tegen het einde van het jaar hopen we het gros te hebben toegevoegd en nog meer burgers en bedrijven warm te maken voor dit initiatief.” 

Voor particulieren of scholen zijn er niets dan voordelen verbonden aan de registratie. “Als het om historische vervuilingen gaat waar ze geen hand in hebben, dan zijn ze vrijgesteld van de kosten van het bodemonderzoek en een eventuele sanering”, onderstreept Jan Verheyen. “Als ze hun grond ooit willen verkopen, zullen ze sowieso over een bodemattest moeten beschikken.
Door in te stappen in de Grote Grondvraag zijn ze perfect geïnformeerd over de kwaliteit van de bodem en komen ze later niet voor verrassingen te staan. 55 % van alle risicogronden (85.000) is vandaag al onderzocht. De bodemonderzoeken zullen uitwijzen of er ook effectief gesaneerd moet worden. Dat is geen prettige boodschap, maar een sterk Vlaanderen is een gezond Vlaanderen, en daar draagt de bodemkwaliteit zeker toe bij. Daarom willen we ze ook niet voor de kosten laten opdraaien.”

Ook voor grotere verontreinigingen is er nog financiële steun. Droogkuisinstallaties of auto- en carrosseriebedrijven zijn typische voorbeelden van plekken die te maken kunnen krijgen met bodemverontreiniging. Zij kunnen bij specifieke sectorfondsen aankloppen voor ondersteuning. Daarnaast voert OVAM ambtshalve saneringen uit. Jan Verheyen: “Er zijn nog een heel aantal black- en brownfields in Vlaanderen met zeer ernstige verontreinigingen in de bodem. Vlaanderen investeerde het voorbije jaar al 32,4 miljoen euro om vervuilde bodems te saneren en de gronden in kwestie een nieuwe bestemming te geven. Een flinke som, maar het is wel een investering die zich terugbetaalt, want bodemsanering blijkt vaak een hefboom en aanjager voor economische activiteiten en vernieuwing. Bovendien zorgt dit tijdens de coronacrisis voor economische continuïteit.”

Een van de beste voorbeelden van het potentieel van dergelijke heront-wikkelingsprojecten is de CAT-site in Vilvoorde. Het industriële verleden van Renault Vilvoorde heeft geleid tot een ernstige bodemverontreiniging die sinds 20 augustus wordt aangepakt, in opdracht van OVAM en in samenwerking met MG Real Estate. “Er zijn twee grote bronzones: één die gelinkt is aan een historisch huishoudelijk afvalstort en één van onbekende oorsprong met hoge benzeenconcentraties. Door de modernste technieken toe te passen, zal naar schatting 80 % van de gronden ter plaatse gesaneerd en hergebruikt kunnen worden. In de nabije toekomst zullen nog twee andere locaties in het gebied gesaneerd moeten worden. Zo zal een centraal gelegen gebied van 60 ha zijn historische erfenis eindelijk kunnen afwerpen en kan het opnieuw beschikbaar gemaakt worden voor wonen, werken, recreatie en groen. Een mooi vooruitzicht als je weet hoe schaars ruimte is in Vlaanderen”, aldus Verheyen.