Bornem, AZ Rivierenland | AZ Rivierenland in nieuw kleedje

Een bestaand ziekenhuis verbouwen en uitbreiden tot een consistent en toekomstgericht geheel terwijl het tijdens de werken operationeel moet blijven. AZ Rivierenland in Bornem bewees dat het wel degelijk mogelijk is. Meer nog: het resultaat is een sterk staaltje architecturaal vernuft dat esthetiek glansrijk verenigt met functionaliteit.

Een verbindingsbrug waarborgt een directe en snelle verbinding tussen de dienst Intensieve Zorgen en het operatiekwartier.

De Sint-Jozefkliniek, die in verschillende fases opgetrokken werd gedurende de jaren 50, 60 en 70, was dringend aan een update toe. De bouwheer wilde het ziekenhuis niet alleen een nieuwe en progressieve ‘look’ geven. Er moest ook 22.000 m² vernieuwde ruimte gecreëerd worden. Om de werking niet in het gedrang te brengen, werd het nieuwbouwproject in twee fases gerealiseerd. In eerste instantie zijn er twee aanpalende blokken bijgebouwd aan de Achterweidestraat. Deze tellen vijf bouwlagen, waarvan één ondergronds, en huisvesten onder meer de medisch-technische diensten, polikliniek, dagbehandelingszones en enkele beddenafdelingen. Een verbindingsbrug waarborgt een rechtstreekse en snelle verbinding tussen de dienst Intensieve Zorgen en het operatiekwartier. 

In de nieuwe blokken aan de Achterweidestraat zijn onder meer de medisch-technische diensten gehuisvest.

Oud en nieuw verenigd

Vervolgens werd Blok A aan de Kasteelstraat gerealiseerd. Blikvanger is ongetwijfeld het atrium, dat dienstdoet als nieuwe entree en dat tevens een vlotte toegang naar de diensten en de naburige cafetaria garandeert. Daarnaast zijn de niveaus -1 en +3 van Blok C en het volledige Blok B verbouwd. De gevel van Blok C is integraal vernieuwd, zodat de kiss-and-ridezone aan de zijde van de groene binnentuin door één en dezelfde architectuur wordt omgeven. Aan de zuidkant van de site realiseerde het ziekenhuis in samenwerking met de gemeente een nieuwe bezoekers­parking. Hoewel het oude ziekenhuis nog steeds een aanzienlijk deel van het complex inneemt, ziet het eindresultaat er bijzonder progressief uit. “We kozen voor een ontwerp dat oud en nieuw op een functionele en esthetische manier verenigt”, vertelt Griet Van den Berghe van M4 Architecten. “Binnen streefden we transparantie na, met voldoende privacy voor de patiënten en bezoekers. Elementen uit de gevelarchitectuur zijn ook in het interieur toegepast.”

De voornaamste blikvanger is ongetwijfeld het atrium, dat dienstdoet als nieuwe entree en ook een vlotte toegang naar de diensten en de naburige cafetaria garandeert.

Het totaalplaatje…

De nieuwbouw heeft een sokkel in grijs beton en is vanaf het gelijkvloers uitgevoerd in rood metselwerk. Het geheel werd opgefrist met gevelelementen in wit beton, met keivormige perforaties. Griet Van den Berghe: “Deze witte betonnen gevelpanelen accentueren het volume van het atrium, de grote verbindingsbrug en het volume van de operatie- en bevallingszalen.” Om plaats te maken voor deze nieuwbouw zijn grote delen van de bestaande campus gesloopt, waaronder de oude kapel. Hierdoor kon er aangrenzend aan Blok A
een volledig nieuw atrium gebouwd worden. Met een oppervlakte van 335 m² is het ruim genoeg voor het centrale onthaal met ontvangstbalie en inschrijfkiosken. Een interne brug verbindt de verschillende diensten van Blokken A, B en C met het medisch-technisch blok op de eerste en tweede verdieping. Het vele natuurlijke licht zorgt voor een gezellige en uitnodigende sfeer die niet meteen met een ziekenhuis wordt geassocieerd. De ruimtes van Blok B en C die een make-over kregen, zijn volledig gestript en aangekleed naar analogie met het interieur, het kleurconcept en het materiaalgebruik van de uitbreiding.    

Binnen werd er transparantie nagestreefd, met voldoende privacy voor de patiënten en bezoekers.