Platform voor de bouw
Hoewel Vlaanderen dé wielerregio bij uitstek is, zijn er in onze contreien amper twee overdekte wielerpistes te vinden. Daar komt vanaf deze zomer echter verandering in, want in de schaduw van het befaamde circuit van Zolder verrijst een gloednieuw multisportcomplex met een state of the art wielerbaan. Naast een houten piste met olympische allure zal het ovalen gebouw nog heel wat andere functies herbergen, waaronder een ruime gymnastiekhal en een medisch centrum. Een pittige architecturale en bouwkundige uitdaging, zeker gezien de bijzondere omgevingsomstandigheden, de strakke timing en het krappe budget.
In lang vervlogen tijden telde ons land meer dan 120 wielerpistes en bracht het baanwielrennen wekelijks duizenden sportliefhebbers op de been. Anno 2023 zijn de infrastructurele voorzieningen en de publieke belangstelling sterk afgenomen, al is het Belgische baanwielrennen wel aan een heuse revival bezig. De voorbije jaren is er een nieuwe generatie toppers opgestaan die op internationaal niveau meestrijden voor de medailles, met Lotte Kopecky als absolute vaandeldraagster. Vandaar het idee om in Heusden-Zolder – op een driehoekig perceel tussen het circuit, de Kerkstraat en het Herderspad, dat een hoogteverschil van 3 meter overbrugt – een nieuw multisportcomplex met een UCI-gehomologeerde wielerpiste op te trekken.
In de zomer van 2020 werd deze prestigieuze DBM-opdracht toebedeeld aan Consortium Wielerdroom, met B-juxta architecten en dbv architecten als ontwerpende partijen. “Toen de wedstrijd werd uitgeschreven, waren we samen het nieuwe politiehuis in Hasselt aan het realiseren”, vertelt Luc Baert, architect-vennoot bij dbv architecten. “Aangezien B-juxta reeds de nodige piste-ervaring had opgedaan in Gent en Roubaix, besloten we ons ook kandidaat te stellen voor de bouw van het complex in Zolder. Dat het geen alledaagse realisatie is en dat ik er zelf in de buurt woon, wakkerde mijn motivatie alleen maar aan. Bovendien konden we met Velotrack International een gerenommeerde speler strikken voor het ontwerp van de piste zelf, wat echt specialistenwerk is. Vervolgens vormden we samen met hoofdaannemers Vanhout en Houben, landschapsarchitect CLUSTER, studiebureaus Sweco (technieken, stabiliteit, EPB), De Fonseca (akoestiek), FSEC (brandveiligheid) en Raco (veiligheidscoördinatie) en onderhoudspartner ComTIS Services een deskundig bouwteam. Toen ons DBM-dossier als winnaar uit de bus kwam, zijn we met veel enthousiasme aan de slag gegaan.”
De architecten ontwierpen een compact, maar uiterst gelaagd gebouw met een beperkte footprint. De lat lag erg hoog, want de nieuwe velodroom moet niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Europa dé referentie op het vlak van overdekte wielerbanen worden. “De velodroom telt duizend vaste zitplaatsen, maar er is ook een plateau voorzien voor mobiele tribunes, zodat de totale capaciteit kan worden opgetrokken tot tweeduizend zitplaatsen.
Op het middenplein kunnen nog eens 1750 mensen staan of zitten, naargelang het event dat er plaatsvindt”, zegt Robin Jame, architect bij dbv architecten. “De piste zelf is 250 meter lang, 7 meter breed en uitgerust met brede bochten om de kans op recordtijden te vergroten. Ze is opgebouwd uit 5000 m² hoogkwalitatief Fins sparrenhout, dat manueel verankerd is met behulp van 260.000 nagels.”
Een belangrijke nuance: er is meer dan alleen de wielerbaan. Aan de voorzijde van het sportcomplex zijn immers ook een ruime gymnastiekhal, een horeca-ruimte met dakterras, een fitnesszaal, vergaderruimtes, een inspanningslab en een medisch centrum ingericht. Dit laatste moest bovendien een rechtstreekse connectie met het aanpalende circuit hebben. “Het was puzzelen om die andere functies – waaronder een rechthoekige doos met een nettohoogte van 7 meter en overspanningen van 25 meter voor de gymnastiekhal – te kunnen integreren in het ovalen volume”, geven Luc Baert en Robin Jame aan.
“We hebben dit complexe ruimtelijke vraagstuk opgelost door enkele extra schalen toe te voegen die de vorm van de wielerhal volgen en zo de roterende, centrifugale beweging van de renners symboliseren. De dubbelhoge gymnastiekhal is deels ingegraven en als het ware onder de fitnessruimte geschoven. Voorts zijn op niveau -1 ook bergingen met mobiele gaaswanden ondergebracht. De inkom, de sportaccommodatie en het medisch centrum bevinden zich op het gelijkvloers. De eerste verdieping van de aanvullende schalen is voorbehouden voor de horecaruimte, de fitness en vergaderruimtes. De technieken zijn
gegroepeerd in de dakspanten.”
Een andere bijzonderheid is dat er op het middenplein van de wielerbaan vier sportvelden moeten kunnen worden ingericht. “En eveneens belangrijk om te vermelden, is dat we op basis van gescheiden circulatiepatronen drie afzonderlijke onderdoorgangen naar dat middenplein moesten voorzien, zodat het vlot bereikbaar is voor bezoekers en de hulpdiensten”, vult Luc Baert aan. “De toeschouwers die plaatsnemen op de tribunes, kunnen de wielerhal dan weer bereiken via de grote hoofdtrap naast de horecaruimte en kunnen bovenaan helemaal rond de piste lopen.
Naast een mooi uitzicht leverde dit ook een voordeel op bij de positionering van de zuidelijke nooduitgangen, zodat er weinig hoogteverschil is ten opzichte van het straatniveau. Buiten worden aan weerszijden van het gebouw niet alleen groenvoorzieningen, maar ook parkeerzones aangelegd: enerzijds een driehoekige bezoekersparking met 150 plaatsen die rechtstreeks toegang biedt tot de hoofdingang, anderzijds een personeelsparking waar ook leveringen kunnen plaatsvinden.”
Eind december 2020 diende Consortium Wielerdroom de bouwaanvraag in en een jaar later konden de werken effectief van start gaan. In juli zouden ze volledig klaar moeten zijn, zodat de officiële opening van het multisportcomplex kan plaatsvinden in september. “Gezien de krappe uitvoeringstermijn hebben we de bouwtijd drastisch proberen in te korten door gebruik te maken van prefabbetonnen wanden, kolommen, tribunes enzovoort. Daarnaast zijn ook de houtskeletbuitenwanden geprefabriceerd. Qua maatvoering is de volledige constructie gebaseerd op segmenten van 2,28 meter, conform de beoogde breedte voor de nooduitgangen”, licht Robin Jame toe. Het parabolisch dak van de velodroom wordt ondersteund door stalen vakwerkspanten, zodat er ter hoogte van de wielerpiste geen kolommen nodig waren. Dit resulteerde in een open volume van 120 meter lang, 78 meter breed en 9 meter hoog. De dakconstructie van de horecaruimte, fitness en vergaderzalen bestaat dan weer uit gelamelleerde houten liggers. De daken zijn overal afgewerkt met steeldeck en een pvc-dichting, behalve ter hoogte van de gymnastiekhal en het medisch centrum, waar in functie van evacuatie bij noodgevallen geopteerd is voor een betonstructuur met roofing. “Het gevelconcept is geïnspireerd op het archetypische beeld van een bos om het sober vormgegeven complex maximaal in te bedden in de natuurrijke omgeving. De gevels bestaan bijgevolg uit een ritmische combinatie van grote glasvlakken, zwarte aluminium golfplaten en verticale houten kepers”, aldus Luc Baert.
Het project is volledig uitgewerkt in BIM. Alle betrokken partijen tekenden hun modellen in Revit, wat de onderlinge communicatie en het overleg met de bouwheer vergemakkelijkte. “Wij hebben in eerste instantie voortgebouwd op het 3D-model van de piste (aangeleverd door Velotrack International) om de rest van het complex vorm te geven. Nadien zijn ook de elektriciteit, de HVAC en het bouwkundig gedeelte in het BIM-model geïntegreerd, dat te raadplegen is via het Dalux-platform. De uitvoering gebeurt op basis van een gedetailleerde leanplanning, die maximaal is afgestemd op de strakke timing. Bovendien is de verstandhouding met zowel de bouwheer als de andere betrokken partijen uitstekend. We hebben er dan ook alle vertrouwen in dat we het complex tijdig zullen kunnen opleveren”, besluiten Luc Baert en Robin Jame.
Tempomark Tennis en Sport – Combi-elastische multisportvloer
Een van de aspecten die het nieuwe sportcomplex met velodroom in Heusden-Zolder extra bijzonder maakt, is dat er op het middenplein van de wielerpiste een multifunctionele sportvloer van 3000 m² is aangelegd, waar onder meer minivoetballers, basketters, volleyballers en badmintonners zich ten volle zullen kunnen uitleven. Een kolfje naar de hand van Tempomark Tennis en Sport, dat al veertig jaar gespecialiseerd in dergelijke uitvoeringen. “Het gaat om een combi-elastische vloer met een houten onderbouw en een speciale toplaag van 9 mm rubber en 2 mm polyurethaan”, vertelt directeur Jan Brok. “Gezien de ronde vorm van de piste was het een uitdaging om alles vakkundig af te werken, inclusief plinten. Omdat de vloer bestemd is voor allerlei verschillende sporten, moesten we uiteraard ook heel wat belijningen aanbrengen. Daarnaast hebben we tevens de ‘safety zone’ onderaan de wielerpiste onder handen genomen – goed voor een kleine 950 m² epoxy en PU-gietvloeren. Aangezien het alle hens aan dek was in de laatste rechte lijn naar de finale oplevering, moest onze passage op de werf naadloos afgestemd worden op de overige werkzaamheden. Gelukkig kregen we veel ondersteuning van de hoofdaannemers bij het aanleveren van het benodigde materiaal (meer dan 120 palletten!). We hebben door de jaren heen al ontelbare sportvloeren mogen realiseren in België en krijgen wekelijks acht tot twaalf nieuwe aanvragen. Het project in Heusden-Zolder staat mooi op onze uitgebreide referentielijst, waar we binnenkort ook het nieuwe sportcomplex van de Universiteit Antwerpen aan mogen toevoegen!”
Verbiest E.T.I. – Elektrische installatie
Ook in technisch opzicht is het nieuwe sportcomplex met velodroom in Heusden-Zolder een bijzonder gebouw. Tom Verbiest, support manager bij Verbiest E.T.I: “Het is een Design & Build-project, wat impliceert dat we vooraf enkel een reeks eisen kregen waaraan het gebouw en de wielerpiste moesten voldoen. Op basis daarvan en na overleg met de bouwheer hebben we samen met het hele bouwteam het technisch concept uitgewerkt. Het was een uitdaging om alles te laten samenvloeien in één gebruiksvriendelijk, gestroomlijnd geheel. Wij van Verbiest E.T.I. hebben ons specifiek bekommerd om de elektrische installatie, inclusief de integratie van de tijdsregistratie voor de wielerpiste en een gesofisticeerd gebouwbeheersysteem waarmee alles gevisualiseerd kan worden (verlichting, brand- en inbraakdetectie, camerabewaking, toegangscontrole, HVAC …). Ook de verlichtingsinstallatie is uniek. Aangezien schaduwwerking op de wielerpiste uit den boze is, werd er een minimum gelijkmatigheid van 0,7 geëist. Samen met Trilux hebben we een verlichtingsconcept op maat uitgewerkt, bestaande uit 246 toestellen die centraal in een ring boven de piste gemonteerd zijn. De diversiteit en complexiteit van de elektrische installatie en neventechnieken maken dat dit voor ons een erg mooi project is. Bovendien kunnen we onze ruime ervaring met diverse Design & Build-projecten optimaal benutten. We zitten perfect op schema om onze deadline van eind juni te halen. Velodromen zijn een zeldzaamheid in België, dus dit is een once in a lifetime-ervaring om te koesteren!”
Divatec – Technische maatvoering
Ervoor zorgen dat de aannemers wisten waar ze wat moesten realiseren en op welk moment: dat was in een notendop de rol van landmeetkantoor Divatec bij de bouw van het nieuwe sportcomplex met velodroom in Heusden-Zolder, waar ‘just in time’ het ordewoord was. “Flexibel zijn en snel schakelen is hoe dan ook een van onze sterktes. Aanvankelijk spendeerden we enkele uren per week aan dit project, maar nadien werd dat steeds verder opgedreven. Op een gegeven moment waren we zelfs een maand volcontinu op de werf aanwezig, terwijl er simultaan nog andere projecten liepen. Gelukkig zijn we erg goed in het maken van planningen, zodat we onze beloftes en engagementen steevast tot in de puntjes kunnen nakomen”, legt zaakvoerder Dieter Vandepoel uit. “Gezien de complexe constructie en de vele betrokken partijen was het een project met een hoge moeilijkheidsgraad. Vanhout en Houben, die reeds klant bij ons waren, vertrouwden erg sterk op onze expertise, ook al omdat de bouwsnelheid gigantisch hoog lag. Dat wij van de funderingswerken tot en met de afwerking de vingers aan de pols hielden qua maatvoering, zettingen, toleranties enzovoort, was dus geen overbodige luxe. We zijn blij met deze mooie referentie, die naast Quartier Bleu in Hasselt het paradepaardje in ons portfolio is. Hoewel ons metier sterk onder druk staat, hebben we eens te meer aangetoond dat ons kantoor nog steeds een cruciale meerwaarde kan bieden op het vlak van kwaliteit, betrouwbaarheid en flexibiliteit. Dankzij de allernieuwste technologieën kunnen we gebouwen en sites gedetailleerder dan ooit in kaart brengen. En gezien de nakende verplichting om van elk nieuw gebouw een as-buildmodel aan te leveren ter preventie van fouten in bouwproces, zal onze rol allicht nog belangrijker worden in de nabije toekomst.”
KBS Systems – Brandwerende dichtingen en stalen toegangsdeur
Om brandoverslag tussen de velodroom, de technische zones en de overige ruimtes in het nieuwe sportcomplex te vermijden, realiseerde specialist KBS Systems (Wilrijk) brandwerende dichtingen. “Onder meer de openingen voor de stalen liggers die door de brandwerende wanden priemen, hebben we vakkundig afgedicht met behulp van rotswolplaten, brandwerende pasta en een coating die de vereiste brandweerstand koppelt aan een mooie afwerking. Door de hoogte en de aanwezige technieken was het niet overal even eenvoudig om die brandwerende dichtingen te realiseren, maar onze vaklui zijn vertrouwd met alle mogelijke uitdagingen en hebben al voor heter vuren gestaan – bij wijze van spreken, uiteraard”, knipoogt projectleider Jean-Paul Jans. “Daarnaast hebben we ook de stalen toegangsdeur van 3×2 meter geïnstalleerd waarlangs de leveringen zullen gebeuren. De nieuwe velodroom wordt het paradepaardje van Limburg, dus het was een echte buitenkans om dit project te mogen uitvoeren, met dank aan eerdere succesvolle samenwerkingen met Houben en Vanhout.”
Louwers Mediagroep
Domein de Herten
Hertsbergsestraat 4
8020 Oostkamp, België
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
