Brouwerij Eylenbosch herleeft als wooncomplex

Na zeventien jaar aftakeling wordt Brouwerij Eylenbosch in ere hersteld. Al zal er geen bier meer vloeien. Het iconische gebouw in Schepdaal wordt immers getransformeerd tot een dynamische site met 55 wooneenheden en meerdere commerciële ruimtes. De uitgekiende architectuur slaat op innovatieve wijze de brug tussen vroeger en nu. BEN-bouwen gaat er hand in hand met een maximaal respect voor het industriële erfgoed.

Meer dan honderd jaar was Brouwerij Eylenbosch de trots van Schepdaal. In 1991 was het verhaal echter voorbij: de productie werd stilgelegd en in 2004 volgde de volledige ontmanteling van de installatie. “Daarna ging het snel bergaf met het gebouw”, vertellen Jan Vander Elst, Gino Verniers en Hans Van Erum, de oprichters van Gigantes. “Nochtans waren sommige delen van de brouwerij als waardevol erkend door het Agentschap Onroerend Erfgoed. Volledig terecht, want het is een bijzonder mooi gebouw dat zich op een uitzonderlijke locatie bevindt. Als fervente aanhangers van reconversieprojecten voelden we ons dan ook aangesproken om de site nieuw leven in te blazen.”

De tand des tijds had meerdere delen van de brouwerij echter al te zwaar aangetast. Daarom werd een concept uitgewerkt dat oud en nieuw letterlijk laat samenkomen. Aan de kant van de Ninoofsesteenweg en de Plankenstraat kreeg de site drie nieuwbouwblokken van zo’n 4.000 m², telkens met drie bouwlagen. “Ze huisvesten 29 appartementen en commerciële ruimtes met een gezamenlijke oppervlakte van zo’n 1.000 m²”, aldus de zaakvoerders van Gigantes. “Deze volumes werd volgens de BEN-principes gebouwd en halen een E-peil van 30. De brouwerij onderging een grondige renovatie en werd heringericht als een gemengd complex met 26 ruime lofts en circa 2000 m² commerciële ruimte. Alles wordt georganiseerd rondom een centraal binnenplein, waar-onder zich twee parkeerniveaus bevinden.”

Gigantes wilde de waardevolle elementen van Eylenbosch maximaal behouden. Zo is zelfs de scheefgezakte schouw in het concept geïntegreerd en werd ook de voormalige uitkijkpost van de VAB VTB teruggebouwd op het dak van de brouwerij. “We hebben de architect gevraagd om naar een perfect evenwicht tussen oud en nieuw te zoeken. Nieuwe elementen zijn op zo’n manier toegepast dat ze een harmonieus geheel vormen met het historische erfgoed”, verduidelijkt Jan Vander Elst. “Een mooi voorbeeld zijn de passerelles die alle volumes met elkaar verbinden. Deze nieuwe stalen structuren met grote betonnen loopoppervlakken benadrukken de eenheid, maar evenzeer het industriële karakter van de site.”

De nieuwbouwblokken bestaan uit een betonnen structuur die werd afgewerkt met een schil van diverse recuperatiestenen en structuurpleisterwerk, passend in het geheel van de site. “De gevels van de brouwerij werden gereinigd en zijn voor het overige intact gebleven”, vertelt Joachim De Bock, afgevaardigd bestuurder van Juri uit Zele, het aannemingsbedrijf dat zich sinds 1985 specialiseert in bouwprojecten en ook Brouwerij Eylenbosch uit haar as liet herrijzen. “De enige toevoeging zijn de betonnen terrassen die een mooi uitzicht bieden op de omgeving, alsook de stalen verbindingsgangen. Omdat sommige delen van de mouterij niet stabiel genoeg waren, werden deze waarheidsgetrouw heropgebouwd met nieuwe materialen.”

Gino Verniers vervolgt: “Een interessant volume is de vroegere ‘caveau’, die op vraag van het Agentschap Onroerend Erfgoed bewaard moest blijven. Omdat de verdiepingshoogtes ontoereikend waren, werkte de architect een concept uit waarbij de bestaande buitengevel werd behouden, om daarachter een nieuw appartementencomplex te bouwen. De uitstraling van dit volume wordt getypeerd door een afwerking in betonlook die boven op een performant buitengevelisolatiesysteem kwam.”   

Voor Juri was het meteen duidelijk dat dit een speciale werf zou worden. “Gezien de complexiteit hebben we de ruwbouwwerken met eigen teams uitgevoerd”, aldus Joachim De Bock. “De grond- en beschoeiingswerken moesten met de grootste omzichtigheid gebeuren. Enerzijds moesten we ervoor zorgen dat de stabiliteit van de brouwerij niet in het gedrang kwam. Anderzijds dienden we rekening te houden met de aanwezigheid van een Fluxus-hoofdgasleiding in het nabijgelegen perceel. Hierdoor konden we de grondkerende wanden daar niet verankeren, waardoor we ze dus langs de binnenzijde van de bouwput moesten schoren. Alleen bevonden zich daar ook nog de te storten vloer en funderingsplaat. Ook de bovenliggende hoogspanningslijnen van Elia gooiden roet in het eten, zeker bij het werken met de torenkranen. Zo konden we deze niet gebruiken om de nieuwbouw af te werken. Op een gegeven moment stak de giek van de torenkraan amper 2 meter boven de reeds geplaatste ruwbouw uit. Dus moesten we ons uit de slag trekken met speciale hef- en hijsmiddelen. Ook het aanplanten van de vier hoogstambomen diende om dezelfde reden zonder kraan te gebeuren. Een uitdaging, aangezien ze 15 meter hoog zijn en 10 ton wegen en toch in de ondergrondse parking moesten worden geplant.”

Ook de renovatie bracht heel wat uitdagingen met zich mee. “Soms waren er nieuwe tussen- verdiepingen nodig, in andere gevallen was enkel een versteviging met een extra laag gewapend beton vereist en enkele konden gewoon worden hersteld”, aldus Joachim De Bock. “Het behoud van talrijke oude muren en gewelven was natuurlijk een moeilijk gegeven. Ook logistiek bezorgde deze werf ons kopzorgen. Naar het einde toe was er vrijwel geen plaats meer op de site. Gelukkig beschikken we over alle materieel en kennis om een dergelijke complexiteit op te vangen. Hierdoor kon het project ondanks alle obstakels vlot blijven doorlopen, zelfs in COVID-19-tijden. Niettemin hebben onze ingenieurs, werfleiders en arbeiders, alsook onze prefab- en logistieke afdeling, het onderste uit de kan moeten halen om Eylenbosch te realiseren. Het is een huzarenstuk waarbij we als Juri opnieuw hebben getoond wat we in onze mars hebben.”