Creatief ontwerp verenigt sport en cultuur

In het nieuwe vrijetijdscomplex worden sport en cultuur op sublieme wijze gecombineerd tot één groot geheel. Dit alles in een verrassend architecturaal kader dat een opmerkelijke synergie oplevert tussen de kleinschalige rijkdom van het dorpsleven en het nieuwe multifunctionele gebouw.

De Meermin wordt zonder twijfel het kloppende hart van Waasmunster. Het gebouw heeft een benutbare oppervlakte van 7.775 m² en is ‘the place to be’ voor iedereen die van sport en cultuur houdt. Een sportzaal wordt er gecombineerd met een theaterzaal, een bibliotheek (met administratieve functies), een polyvalente zaal en een café/bistro. POLO Architects koos voor een concept waarbij al deze programma-elementen rond een hof in open lucht (het Vrijetijdsplein) zijn opgetrokken. De statige zuilengang vormt een gelede bufferzone tussen de verschillende programma-elementen en de centrale ruimte. Het plein toont zich als een kamer in de open lucht. De levendige, groene collectieve ruimte vormt het fiere hart van het complex. De hoftypologie verwijst naar de klassieke agora, het laatmiddeleeuwse stadsplein met arcaden, het type van de kloostertuin met overdekte gaanderij. De spaties tussen de gebouwdelen liggen telkens in het verlengde van de centrale zuilengang: zij vormen secundaire toegangen die ook doorzichten naar de omgeving bieden. “De soepele, gelede volumetrie helpt om een te grote schaalbreuk met het dorp te voorkomen. De planvorm blijkt geen cliché – of een zuiver nostalgische verwijzing naar de vele kloostergebouwen die Waasmunster rijk is – maar een levende typologie. De ‘open beslotenheid’ is tegelijk hedendaags en tijdloos”, aldus Jef Van Loock, projectarchitect en teamcoördinator bij POLO Architects.

Het plein is ingericht met een waterpartij, meerdere bomen en speelse zitelementen. Daarrond werden vier duidelijk identificeerbare volumes opgetrokken. Het grootste is de sporthal, waaronder een parking is ingericht. Aan weerszijden van dit gebouw nestelen zich de kleinere entiteiten: het theater, de bibliotheek en de polyvalente zaal. Terwijl het complex een eerder stoere uitstraling heeft langs de drukke Roosenberglaan – het gebouw fungeert als geluidswal waarlangs voorbijgangers enkele glimpen opvangen van het leven op het ‘Vrijetijdsplein’ – opent het zich resoluut naar de zijde van het dorpshart en de kerk. Hier profileert de gaanderij zich als uitnodigende luifel. Het complex speelt bewust in op de kwaliteiten en beperkingen van zijn locatie.      

De vier hoofdvolumes zijn opgevat als eenvoudige volumes met een sokkel in lichtgrijs architectonisch prefabbeton. De bovenzijde van de gevelvlakken is telkens afgewerkt met houten latwerk in verduurzaamd hout. “Het ritme van de beplanking genereert een gevelbeeld met een opvallende gelaagdheid en diepte”, legt Jef Van Loock uit. “Het resultaat is een discrete, maar sprekende achtergrond waartegen andere elementen tot hun recht komen: de colonnade in architectonisch beton, de bomen, de begroeiing en ook de mensen.” Het interieurontwerp vervolledigt en versterkt het totaalconcept. POLO interior design koos voor uniform materiaalgebruik en een heldere vormtaal om een gevoel van samenhang en continuïteit te creëren. Er wordt bewust getracht om de grenzen te laten vervagen – zowel tussen binnen en buiten als tussen de verschillende functies. De buitenzijde van het complex kenmerkt zich door het gebruik van eerlijke, robuuste materialen: beton, hout en glas. Het interieur bouwt voort op deze logica en voegt subtiele kleur-accenten en een dosis materiële tactiliteit toe. Er wordt gekozen voor gepolijst beton en betontegels (vloeren), hout (zowel op vloeren als tegen wanden), zwart metaalgaas (diverse afwerkingen) en textiel (tapijten, gordijnen, wandbekleding) in een palet van diverse warme tinten.    

Het was Cordeel dat het visionaire ontwerp van POLO Architects vertaalde naar het prachtige gebouw dat De Meermin uiteindelijk is geworden. “Tegen een opdracht die esthetiek koppelt aan een grote technische complexiteit zeggen we geen neen”, aldus project engineer Tamara Colman. “Met een historiek van 87 jaar beschikken we natuurlijk over de expertise om dergelijke projecten volgens de wensen van de bouwheer en architect te realiseren. Bovendien kunnen we onze eigen productiefaciliteiten inschakelen. En De Meermin bewees opnieuw dat dit een belangrijke troef is. C-concrete fabriceerde de (prefab)betonelementen, onze schrijnwerkerij C-wood leverde het vaste meubilair en C-Imtech verzorgde het lot technieken. Uiteindelijk hebben we enkel de afwerking uitbesteed aan onderaannemers, weliswaar onder onze supervisie. De rest van het project is volledig door onze eigen mensen gerealiseerd.” 

De Meermin was een project waar wel enig denkwerk aan te pas kwam. “Zo moesten we duurzame oplossingen combineren met de complexe bouwtechnische en architecturale vraagstukken”, verduidelijkt Tamara Colman. “Door de constructie van het gebouw op te bouwen uit diverse systemen is het een bijzonder uitdagend project geworden. Zo is de halfopen ondergrondse parking van de sporthal op palen gefundeerd. De rest van de constructie is opgebouwd uit verschillende geprefabriceerde onderdelen die grotendeels kant-en-klaar werden aangeleverd. Een bravourestukje was de overdekte gaanderij. De imposante luifel in wit architectonisch beton moest immers visueel worden doorgetrokken naar de binnencirculatie, wat technisch gezien nogal wat voeten in de aarde had. Het zijn echter dergelijke uitdagingen die we toejuichen. Zo kunnen we aantonen waarvoor het familiebedrijf Cordeel staat: out of the box denken, een bijzonder groot technisch inzicht en een streven naar absolute perfectie, zelfs in de moeilijkste opdrachten.”   

Automatic Spraying Systems – Waterpartij patio
De imposante waterpartij op de patio van De Meermin is een blikvanger die kan tellen. Met een volume van 50 m³ en haar mooie organische vorm is het een pronkstuk waarop alle betrokken partijen bijzonder trots zijn. Niet in het minst de onderneming die de ideeën van de architect naar de praktijk vertaalde: Automatic Spraying Systems, dat al sinds 1989 gespecialiseerd is in de verkoop, de installatie en het onderhoud van fonteinen en irrigatiesystemen, waterbehandelingen en pompsystemen. “Overal in het land kan je ons werk terugvinden”, aldus zaakvoerder Robby Penxten. “Denk maar aan de fonteinen aan het station Luik, de Dockx Bruxsel en de markt van Sint-Truiden. We kunnen projecten van a tot z realiseren, maar in De Meermin was onze rol eerder uitvoerend”, vertelt Robby Penxten. “Het ontwerp kwam immers uit de pen van de architecten. Wij moesten enkel de juiste technieken toevoegen: de waterdichting en -behandeling, alsook het circulatiesysteem. Gelukkig hebben we heel wat ervaring met het bouwen van dit soort waterspiegels. Hierdoor wisten we al snel welk eindresultaat POLO Architects voor ogen had. Technisch gezien was dit project een kolfje naar onze hand. Bovendien kunnen we erop toezien dat de waterpartij haar uitstraling behoudt, want we kregen ook de opdracht om al zeker gedurende de komende twee jaar het onderhoud uit te voeren.”

Janssen-Fritsen – Sportinfrastructuur
De bedrijven die zich specialiseren in de inrichting van sportinfrastructuur zijn niet dik gezaaid. Een van die witte raven is Janssen-Fritsen uit Temse, dat in De Meermin een impressionant visitekaartje achterliet. In de grote sportzaal installeerde deze firma niet alleen alle sporttoestellen, maar ook de telescopische tribune, akoestische wandpanelen en afschermnetten aan de ramen. “Daarnaast hebben we ook de turnzaal volledig ingericht”, vertelt directeur der werken Tom de Maesschalck. “Verder plaatsten we de banken in de kleedkamers, de tatami en de akoestische panelen in de gevechtszaal, alsook de akoestische scheidingswand in de polyvalente zaal. Het was dus een omvangrijk project dat ons toeliet om ons brede scala aan specialismes te demonstreren. De Meermin is een bijzonder mooie referentie waar we in Vlaanderen trots op mogen zijn.” 

Wulteputte Boudewijn – Grond-, wegenis-, riolerings- en omgevingswerken
Voor de realisatie van de ondergrondse parking en de verhardingen moest 15.000 m³ grond worden afgegraven vooraleer de bouwwerken konden starten. Een opdracht die werd toevertrouwd aan Wulteputte Boudewijn uit Lokeren. “Dit was echter slechts een onderdeel van ons takenpakket”, vertelt projectleider Gert Van Hecke. “Als aannemer in grond-, riolerings- en omgevingswerken was het logisch dat ook de aanleg van de rioleringen aan ons werd toegekend. Daarnaast plaatsten we 7.500 m² verhardingen, waaronder asfalt in twee kleuren, uitgewassen betonverharding, grasbetontegels en gewone betontegels. Tot slot hebben we nog bomen aangeplant en 6.000 m² gras en bloemenweide ingezaaid. Omdat meerdere gebouwen gelijktijdig werden gebouwd, was het soms een puzzel om de riolerings- en wegeniswerken kwalitatief af te werken in functie van de voortgang van de bouwwerken.
De grootste moeilijkheid was echter de ondraagkrachtige laag onder de parking. Om latere stabiliteitsproblemen te voorkomen, hebben we daar een dik pakket waterdoorlatende steenslag geplaatst met drainageleidingen om het grondwater onder de betonplaat af te voeren.”

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer
Gemeente Waasmunster

Architect
POLO Architects (Antwerpen & Brussel)

Hoofdaannemer(s)
Cordeel Group (Temse)