Platform voor de bouw
Het PZ Heilige Familie, onderdeel van de Groep Zorg H. Familie, zet mentale gezondheid verder op de kaart met zijn nieuw psychiatrisch ziekenhuis in Kortrijk. Het betrokken bouwteam slaagde erin om het taboe rond psychiatrie te doorbreken en kinder- en jeugdzorg letterlijk een plaats in het straatbeeld te geven. “De daken van de verschillende entiteiten dragen de naam van de leefgroepen en worden ’s nachts verlicht: een duidelijk signaal aan de maatschappij dat psychiatrie aanwezig is en mag zijn.”
Het nieuwe psychiatrische ziekenhuis bevindt zich midden in de stad. In nauw overleg met de stad Kortrijk en de Groep Zorg werd op de site van het voormalige Sint-Jozefscollege een nieuw concept met geschakelde patiowoningen ontwikkeld, waarin vijf verschillende leefgroepen onlangs hun intrek namen. De leefgroepen zijn opgedeeld op basis van de leeftijd van de patiënten.
De kleutertjes, de kinderen van de lagere en jongeren van de middelbare school hebben elk hun eigen leefgroep. Verder is er een vierde leefgroep voor zij die via de rechtbank geplaatst werden, de forensische afdeling. De vijfde leefgroep, de crisisafdeling, is bestemd voor de kinderen en jongeren die in het kader van een crisissituatie een ziekenhuisopname nodig hebben.
“De leefruimtes en kamers grenzen aan een ommuurde tuin, waardoor we van een semigesloten instelling spreken”, zegt Bert Scheirlynck, Senior Architect bij VK architects+engineers. “Uiteraard is het niet de bedoeling dat de patiënten kunnen weglopen, maar tegelijk wilden we vermijden dat het ziekenhuis als een gevangenis aanvoelt. Centraal in het gebouw bevindt zich de speelstraat, waar de verschillende vleugels op uitkomen. Deze speelstraat is breder dan een gewone gang en fungeert eveneens als zorgstraat voor het personeel. Door de verschillende afdelingen fysiek met elkaar te verbinden, kan er snel gehandeld worden bij een crisissituatie. Ook de therapieruimtes zijn via diezelfde speelstraat en een open trap in de vide met elkaar verbonden. Verder vinden we leslokalen, creatieve ruimtes, een sporthal en natuurlijk de slaapkamers terug in het gebouw.”
Het architectenteam schonk de nodige aandacht aan de technieken. “Dankzij locatiebepaling en een alarmknop weet het zorgpersoneel meteen in welke patiowoning en op welke bouwlaag een interventie vereist is. Zo kan een doorgedreven domoticasysteem bijvoorbeeld automatisch de deuren sluiten op bepaalde tijdstippen zodra één deur opengaat, in het bijzonder op de crisisafdeling en de forensische afdeling.”
De zachte wandelroute doorheen de campus verbindt het Groeningepark met het winkelwandel-gebied van Kortrijk en stimuleert interactie tussen fietsers en voetgangers enerzijds en de patiënten anderzijds. “Kunstenaar Henk Delabie creëerde vier kunstwerken (lees: speelobjecten) om de integratie van kinder- en jeugdpsychiatrie in de maatschappij een duwtje in de rug te geven. De hoogte van de gevels verschilt per afdeling om de veiligheid van alle patiënten volgens leeftijd te vrijwaren en dynamiek te scheppen in het ontwerp.”
Speelsheid is de rode draad doorheen het hele concept en de gecreëerde ruimte en vormentaal. “We werkten met speels opgestelde ramen, groene geglazuurde stenen om te contrasteren met de strakke, witte gevels en rode klinkers voor de grillige wandelpaden. Op deze manier beantwoorden we aan de vraag van de bouwheer om een healing environment te ontwerpen: een omgeving die het genezingsproces ondersteunt. Esthetiek en warmte nemen de bovenhand, maar dankzij de toepassing van robuuste materialen garanderen we toch de nodige standvastigheid. We maakten onder andere gebruik van geschilderde bakstenen, houtimitaties, houten deurkassementen en een plafond in Heraklith. Deze geperste houtvezels hebben een beige kleur en zorgen voor een perfecte akoestiek. De wandpanelen en een deel van het aluminium schrijnwerk zijn op hun beurt lichtgroen. Kortom: de speelse en unieke kleuraccenten doorbreken het strakke design en vermijden dat het geheel te clean en klinisch oogt.”
Arido – Raamdecoratie
Arido levert al ruim dertig jaar kwalitatieve raamdecoratie aan de projectmarkt, voornamelijk in de zorg, scholen, stadsbesturen en hotellerie. Zij werden gekozen als partner voor de raamdecoratie van het nieuw psychiatrisch ziekenhuis Heilige Familie. “Raamdecoratie is een veelzijdig product, het schept warmte en sfeer in een ruimte”, vertelt bestuurder Kaat Bekaert enthousiast. “In deze zorginstelling voor kinderen kozen we voor een pastelgroene stof die past bij het kleurrijke, huiselijke ontwerp.” Er hangen zowel semitransparante gordijnen in de consultatie- en leefruimtes als verduisterende gordijnen en rolgordijnen. “In het kader van zelfmoordpreventie kozen we voor een velcrosysteem. Ons eigen confectieatelier bedacht een techniek waardoor de velcro langs boven zit en we zo zonder naad konden werken, zodat je het haast niet ziet. Veiligheid en esthetiek komen zo samen”, zegt Kaat Bekaert. Het eigen atelier is een grote troef en laat Arido toe om kort op de bal te spelen. Zo realiseren ze ook speciale wensen en specifiek maatwerk. Zware gordijnen, brede zomen, drukknoppen …: met een eigen plaatsingsteam gebeurt alles inhouse, van a tot z.
De gevels van het nieuw psychiatrisch ziekenhuis in Kortrijk spreken boekdelen. De witte genuanceerde baksteen verwijst naar de oorspronkelijke witte herenwoningen in de straat en de stad. Door te opteren voor de Elignia-collectie van Wienerberger gaven de architecten deze stijlkeuze evenwel een hedendaagse interpretatie. De sterke horizontaliteit van deze bakstenen benadrukt bovendien het lineaire gevelbeeld.
Tekst | Stephanie Demasure & Beeld | Kurt Desplenter
Met Terca Elignia Silva Greige viel de keuze voor de gevel op witte stenen met een beigegrijze ondertoon. De unieke onbezande structuur en de lichte nerving geven deze steen uitstraling. De bakstenen van 288 op 90 millimeter, met een breedte van 48 millimeter, benadrukken het horizontale karakter van de gevel. Deze werden in wildverband geplaatst en afgewerkt met witte lijnvoegen in mortel, zonder stootvoeg. Het lineaire karakter van de gevelstenen wordt subtiel geaccentueerd door de stenen te stapelen naast elkaar met een minimale verticale voeg.
De strakke lange witgrijze zacht gestreepte strengperssteen heeft een afwisselend licht opgeruwde tot gladde structuur in functie van een genuanceerd effect. Dat brengt dynamiek in de gevel, terwijl de harmonie van het geheel bewaard blijft. Met het rustgevende grijs als rode draad.
Voor de gevels die grenzen aan de patio’s van de jongeren mocht het net iets anders. Daar voorzag de architect af en toe een groen geglazuurde steen, ongeveer één per 3 vierkante meter gevel-oppervlakte. Deze groene kleur behoort niet tot het standaardgamma van Elignia, maar Wienerberger ontwikkelde het graag op maat van dit project. De stenen hebben een bladgroene ‘edel engobe’-kleur, die aansluit bij de lichte tint van de muur en tegelijk in het oog springt als een echt highlight. Dat resulteert in een speels effect.
Louwers Mediagroep
Domein de Herten
Hertsbergsestraat 4
8020 Oostkamp, België
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
