Duurzaam wonen langs de Demer

Een gevarieerd woonaanbod realiseren in een groene, autoluwe omgeving: dat was het opzet van De Tuilerie, een grootschalig residentieel project in Diest. Missie geslaagd, want op een uitgestrekte site tussen de Turnhoutsebaan en de Demer verrezen vier fraaie gebouwen, die samen plaats bieden aan 113 gevarieerde wooneenheden met ruime terrassen. Dankzij de verfijnde vormgeving en subtiele ontwerpaccenten is er in architecturaal opzicht sprake van eenheid in verscheidenheid. Bovendien mag De Tuilerie zich officieel de eerste gasvrije BEN-wijk van de stad noemen.

De opwaardering van de Diestse stationsomgeving tot hoogwaardige woon- en werklocatie vordert met rasse schreden. Nadat CORES Development in 2019 de laatste hand legde aan de realisatie van De Blekerij – een residentieel project met 68 appartementen en 2 eengezinswoningen, verdeeld over vier gebouwen rond een gemeenschappelijke binnentuin – startte de Antwerpse projectontwikkelaar even verderop meteen met de voorbereidingen voor een gelijkaardige ontwikkeling, waarbij de lat nog een tikkeltje hoger lag. De Tuilerie telde immers niet alleen meer wooneenheden, maar moest vooral ook de duurzaamste woonwijk van Diest worden. 

Onder het motto ‘never change a winning team’ deed CORES Development opnieuw een beroep op De Architecten NV en aannemer Vanhout. “Net als De Blekerij is De Tuilerie een belangrijke schakel tussen het station en de binnenstad”, vertelt Koen Van Orshaegen, architect-bestuurder bij De Architecten NV. “We hebben er dan ook voor geopteerd om een doorwaadbaar geheel te creëren en de 113 appartementen te verdelen over vier gebouwen met een aangename volumetrie en leesbare gevels. Betreed je de wijk via de centrale hoofdas, dan zie je op je linkerkant Trocadéro, een langgerekt balkgebouw met genuanceerde lichtgrijze baksteengevels en doorlopende uitpandige terrasstructuren. Aan je rechterkant bevinden zich Madeleine en Rivoli, twee smallere, hogere blokken met roodbruin genuanceerd gevelmetselwerk die sterk op elkaar lijken, maar toch subtiele verschillen vertonen. Achteraan tref je tot slot Concorde aan, een omvangrijk landmarkgebouw dat uit een hoger en lager gedeelte bestaat en nadrukkelijk gericht is naar de Demer.”

De gebouwen van De Tuilerie zijn opgetrokken op een groene, autoluwe site. Parkeren gebeurt in de ruime ondergrondse kelderniveaus, waardoor de bovengrondse buitenruimte integraal is voorbehouden voor private en collectieve terrassen en tuinen. “Het openbaar domein is ingericht door Ingenieursbureau France en het tuinontwerp is van de hand van Avantgarden, dat sterk heeft ingezet op de creatie van een natuurlijke dynamiek tussen de private, semipublieke en collectieve buitenruimte. Zo vloeien verschillende terrassen van de gelijkvloerse appartementen naadloos over in de gemeenschappelijke groenzones met wandelpaden, zitmeubilair en speelvoorzieningen. Aan de kant van de Demer wordt ook een parkzone met ligweide ingericht. De centrale hoofdas vormt de spreekwoordelijke ruggengraat van de site en sluit aan op een voetgangers- en fietsersbrug die richting het stadscentrum leidt”, zegt Sofie Pittoors, projectleider bij De Architecten NV.

Niet enkel op architecturaal en landschappelijk vlak, maar ook in energetisch opzicht is De Tuilerie erg vooruitstrevend. Dankzij de integratie van een BEO-veld is het de eerste woonwijk die niet op het stedelijke gasnet is aangesloten. “Geothermische boringen van 100 à 150 meter diep zorgen ervoor dat de gebouwen uiterst duurzaam verwarmd en gekoeld kunnen worden met behulp van warmtepompen en vloerverwarming. Daarnaast leveren zonnepanelen op de daken groene stroom. Zo zijn we erin geslaagd om een meer dan bijna-energieneutrale woonwijk met een E-peil van 20 te realiseren. Een geweldige troef in tijden van onzekere energieprijzen”, benadrukt Koen Van Orshaegen.

Het BEO-veld werd aangelegd onder de twee parkeerkelders. “Onder Trocadéro en Concorde ging het om zestig boringen (fase 1), terwijl het er onder Madeleine en Rivoli 22 waren (fase 2)”, vertelt Steven Berghmans, zelfstandig projectleider bij Vanhout. “De 3000 m² grote kelder van fase 1 was al gefundeerd op 160 schroefpalen, dus het was geen evidentie om daartussen nog eens zestig extra boringen uit te voeren. In fase 2 was er sprake van een fundering op plaat en een paar trekpalen in de middenzone (ter hoogte van de daktuin), dus daar was gelukkig meer ruimte voor de geothermische infrastructuur. ComTIS Energy, dochteronderneming van Groep Vanhout, treedt op als ESCO-partij in dit duurzaam woonproject.  De bewoners abonneren zich op een zorgeloze levering van warmte en koude. De bijbehorende kost bestaat uit een maandelijkse vaste aansluitingsbijdrage en een variabel deel in functie van de verbruikte energie. Op het einde van de contractperiode worden de eigenaars van de appartementen ook eigenaar van de energievriendelijke warmtepompen en het BEO-veld en kunnen ze volop genieten van een lage energierekening.”

Vanhout fungeerde bij de realisatie van De Tuilerie als totaalaannemer. “Aangezien er slechts één werftoegang was en zowel de gebouwen als de wegenis simultaan werden uitgevoerd, moesten we onze werkzaamheden erg goed plannen. 

Een andere uitdaging waren de conische en trapeziumvormige prefabbetonterrassen van Concorde aan de kant van de Demer, die behoorlijk groot zijn. We hebben ze uitgerust met 3D-consoles in functie van de krachtwerking en de strakke uitlijning die de architect voor ogen had. Hier en daar kwam er ook wat verticaal metselwerk aan te pas en in de gevels van Madeleine en Rivoli is wat reliëf verwerkt. Het zijn knappe accenten die in architecturaal opzicht het verschil maken. Afgezien van een beetje vertraging in de beginfase door corona en archeologisch onderzoek, is het bouwproces bijzonder vlot verlopen. Dat we voordien met hetzelfde werfteam ook al De Blekerij gerealiseerd hadden, kwam de kwaliteit, de verstandhouding en de samenwerking alleen maar ten goede. Het eindresultaat mag gezien worden!”

Ook Koen Van Orshaegen en Sofie Pittoors gewagen van een uiterst geslaagd project. “Door de gebouwen niet enkel een herkenbare materiële uitstraling, maar ook een eigen identiteit te geven, creëerden we een interessante visuele wisselwerking. Je ziet dat de verschillende blokken bij elkaar horen, maar dankzij specifieke architecturale details en de nodige volumetrische variatie – onder meer via een dynamisch spel van uitpandige en inspringende terrassen – staan ze toch op zichzelf. Dit resulteert in een bijzonder aantrekkelijk totaalplaatje!”