FIER(ENS)

Voor architectura.be schrijf ik al bijna acht jaar columns, intussen goed voor ruim driehonderd stuks. Een mens met een mening dus, die de bal al eens misslaat of te snel het pessimisme bovenhaalt. Ik rakel hier de column ‘SOCIALE SLOOP’ op – uit 2015, over de zogenaamde Fierensblokken in Antwerpen – om aan te tonen dat alles soms wél goed komt.

Brave weldenkende burgers maken zich zorgen over afbraakplannen van Woonhaven, de grootste sociale bouwmaatschappij van Antwerpen. Die wil een bouwblok met 205 sociale appartementjes, net voor de Tweede Wereldoorlog getekend door Gustaaf Fierens, slopen en vervangen door nieuwe sociale woningen. Het geheel ligt puik in de Nationalestraat, op de as van het bruisende Zuid naar het levendige Modemuseum. De niet als erfgoed geklasseerde woningen, die zowel modernistisch als art deco genoemd worden, vormen samen een imposant en robuust volume, dat niet door iedereen geapprecieerd wordt. Vandaag oogt het complex wat verwaarloosd, als een bodybuilder die niet meer traint en zijn pillen niet meer slikt. Het staat al twee jaar helemaal leeg en wordt rijp voor afbraak. 

Medio 2012 kondigt het stadsbestuur, dat ook baas is van Woonhaven, toch de renovatie aan. Mensen uit de buurt protesteren tegen het bewaren van dit gedrocht. Eind 2014 meldt een intussen ander stadsbestuur dan weer de sloop. Andere mensen uit de buurt protesteren tegen het verdwijnen van dit icoon. De deining roept essentiële vragen op. Hebben we als maatschappij nog respect voor relieken en welke prijs willen we hiervoor betalen? Als we die erfenis een verantwoorde herbestemming kunnen geven, zoals betaalbaar wonen, mag die prijs dan wat hoger liggen? Is een sociaal monument minder waard dan een stadhuis, een kerk of een patriciërswoning? Heeft een overheid nog die voorbeeldfunctie, waarbij wél geïnvesteerd wordt in de eigen gebouwen, die geschiedenis schreven en levensbelangrijk bleken, om ze als onderdak voor primordiale functies zoals wonen te behouden?

Ik kan fier, maar zonder enige eer op te eisen, melden dat AG Vespa, het stedelijk ontwikkelingsbedrijf, momenteel de laatste hand legt aan een respectvolle renovatie van de Fierensblokken en dat de appartementen binnenkort opgenomen worden in de ‘betaalbaar huren’-operatie van Stad Antwerpen. Eind goed, al goed. Ook voor een kritische columnist.    

De Pen wordt doorgegeven aan Peter Vanden Abeele, stadsbouwmeester Stad Gent.