Museum wordt zelf kunstwerk

Dankzij de recente uitbreiding en renovatie kan Z33 in Hasselt eens te meer zijn functie als kunstencentrum onderstrepen. Sterker nog: het uiterst creatieve ontwerp van de Italiaanse architecte Francesca Torzo maakt dat het gebouw zelf een kunstwerk geworden is, waardoor er voor heel wat bouwkundige obstakels een creatieve oplossing moest worden bedacht.

Aan de straatzijde zijn prefabmuren geplaatst die van onder naar boven zijn opgevuld met zelfverdichtend beton.

Z33 of het Huis voor Actuele Kunst maakt projecten, tentoonstellingen, producties en publicaties van en met kunstenaars. De naam ‘Z33’ verwijst naar ‘Zuivelmarkt 33’: het Begijnhof van Hasselt waar dit Huis gevestigd is. Enkele jaren geleden trok de provincie Limburg 8,5 miljoen euro uit voor de renovatie en uitbreiding van het kunstencentrum. “Op het eerste gezicht is de nieuwbouw een vrij eenvoudig volume met een ontwerp dat de beslotenheid van de bestaande voorgevel volgt”, vertelt Michiel Wielockx, projectleider van Vanhout, dat samen met Houben een THV oprichtte. “Wie echter oog voor detail heeft, zal snel merken dat deze creatie van architecte Francesca Torzo ongelofelijk bijzonder is. Aan elk hoekje en kantje hangt wel een verhaal. Zo zijn de dagkanten binnen en buiten in een hoek van 58 graden gebouwd. Dat verwijst naar 1958, het openingsjaar van de bestaande vleugel met de naam ‘58’. Er zijn grote skylights of lichtstraten voorzien, waarbij een samenhang tussen natuurlijk licht en kunstlicht wordt gegenereerd. En zo zijn er nog tal van andere details die van Z33 een uniek gebouw maken.”

Vooral de combinatie van de schuine dagkanten en de speciale bakstenen was moeilijk te realiseren.

Bouwproject met veel uitdagingen

De renovatie en uitbreiding van Z33 duurde twee jaar. “We hebben het onderste uit de kan moeten halen om de ideeën van de architecte naar de praktijk te vertalen”, aldus Michiel Wielockx. “Gelukkig konden we onze expertise bundelen met die van Houben, waardoor Z33 een project is geworden dat zich kenmerkt door innovatieve oplossingen en een hoogkwalitatieve uitvoering. Vooral de combinatie van de schuine dagkanten en de speciale bakstenen viel moeilijk te realiseren. Vandaar dat we alle betonwanden en kolommen met eigen arbeiders hebben uitgevoerd. Om tijd te winnen en een beter resultaat te bekomen, hebben we prefab EMS-kunststofkaders toegepast. Op deze manier konden we vermijden dat we eerst de ramen moesten plaatsen vooraleer we de snelbouwstenen konden metselen. Evenmin evident waren de 11 meter hoge prewanden aan de straatzijde van de Bonnefantenstraat. Uiteindelijk zijn er twintig stuks van ongeveer 1,5 meter breed en 21 cm dik geplaatst, die van onder naar boven zijn opgevuld met zelfverdichtend beton. Een klus die we op één week klaarden!”    

De bakstenen zijn ontworpen door de architecte en in Denemarken geproduceerd.

Hoogtechnologisch gebouw

Z33 is niet alleen aan de buitenkant een architecturale topper. Ook binnenin is er sprake van een sterk staaltje esthetisch vernuft, wat natuurlijk opnieuw de nodige uitdagingen voor THV Houben – Vanhout met zich meebracht. Michiel Wielockx: “In de expositieruimtes is overal gepolierd beton met 2 % ton pierre-kleurstof toegepast. In plaats van plinten koos de architecte voor een open voeg van 25 mm, waarlangs het gebouw geventileerd wordt. Z33 zit trouwens vol met hoogtechnologische technieken. Zo zijn de diamantvormige plafonds uitgerust met meer dan zevenhonderd adapters, die het mogelijk maken om de ruimtes op uiteenlopende manieren te verlichten. In combinatie met de speciaal ontworpen designarmaturen resulteert dit in een bijzonder visueel effect.”

De diamantvormige plafonds zijn uitgerust met meer dan zevenhonderd adapters, die ervoor zorgen dat de ruimtes op uiteenlopende manieren kunnen worden verlicht.

Uniek maatwerk

Een wel erg aparte uitdaging was de internationale context, in combinatie met het vele unieke maatwerk. De Italiaanse architecte ontwierp ook de bakstenen (die ze in Denemarken liet maken), de verlichting (samen met een Belgische onderneming), de balustrades en poorten (eveneens met lokale producenten) én de raam- en deurkrukken (samen met een Engelse firma). “Dit vereiste flink wat voorbereidingswerk, waarvoor we verschillende internationale vergaderingen moesten beleggen”, aldus Michiel Wielockx. “In
Belgische projecten is deze mix van nationaliteiten en culturen qua ontwerp en planning toch eerder uitzonderlijk. Het was dus een project waarin we op veel vlakken ongekende wegen moesten bewandelen!”