Platform voor de bouw
Op weg naar circulair bouwen

Op weg naar circulair bouwen

Onze huidige manier van bouwen botst op zijn limieten. Gebouwen zijn vandaag verantwoordelijk voor circa 40 % van de CO2-emissies in Europa en ook nog eens voor bijna 50 % van het materiaalgebruik. Willen we de klimaatdoelstellingen halen, dan zal er iets moeten veranderen. De voorbije maanden toonden ook al wat de impact van materiaalschaarste kan zijn. Daarom is er een omschakeling naar een circulaire bouweconomie nodig. De OVAM stippelt de krachtlijnen van dat nieuwe beleid momenteel uit in samenwerking met stakeholders uit de bouwsector. Een introductie.

Crane lifting a wooden building module to its position in the structure. Construction site of an office building in Berlin. The new structure will be built in modular timber construction.

Europa wil tegen 2050 koolstofneutraal zijn, inclusief minimaal grondstofgebruik en minimale impact van materialen. Een doelstelling die Vlaanderen mee omschrijft, maar die ons noopt om onze manier van bouwen grondig te herdenken. Van lineair naar circulair. Het nieuwe ontwerpbeleidsprogramma ‘Op weg naar circulair bouwen’ geeft vorm aan deze circulaire ambities. OVAM-beleidsadviseur bouwafval Philippe Van de Velde: “De impact van wonen en bouwen op het milieu is enorm. In het kader van het vorige beleidsprogramma, dat van 2014 tot 2020 liep, werden al flink wat inspanningen geleverd om de afvalberg bij bouw- en constructiewerken te verminderen. Met de sloopopvolgingsplannen en sloopbeheersorganisaties zoals Tracimat zijn we de juiste weg ingeslagen om afvalstromen uit de bouw hoogwaardig te kunnen valoriseren. Voor steenpuin, isolatiemateriaal en gipsplaten loopt dat al goed. Dat moet in de toekomst voor nog meer stromen kunnen.”

Reusable waste from old houses and buildings

Meer nadruk op hergebruik

In vergelijking met het vorige beleidsprogramma wil de OVAM in de toekomst nog meer focussen op hergebruik. OVAM-beleidsmedewerker veranderingsgericht & circulair bouwen Karlien Wauters: “Veel materialen in sloop- of renovatieprojecten kunnen zeker nog een tweede leven krijgen. ‘Urban mining’ wordt daarom een sleutelwoord voor bouwprojecten in de toekomst. Maar we moeten ook al vanaf het ontwerp van constructies durven nadenken over hergebruik en recyclage. In zijn ultieme vorm komt hergebruik immers neer op flexibel, veranderingsgericht bouwen. Dat wil zeggen dat we met minimale inspanningen een bouwwerk aanpassen om mee te evolueren met de noden van de gebruikers. Denk bijvoorbeeld aan het wegnemen en herplaatsen van binnenwanden om een gebouw een andere indeling te geven.”

Aandacht voor alle aspecten van duurzaamheid

Het nieuwe ontwerpbeleidsprogramma maant ook aan om altijd het volledige plaatje te bekijken. Van de Velde: “Duurzaamheid gaat verder dan energie en CO2. Een passiefhuis kan een prachtige oplossing zijn om minder te verbruiken, maar vergt wel zeer veel materiaal. Weegt het dan op? Om echt circulair te worden, moeten we altijd op zoek gaan naar het optimale evenwicht tussen alle duurzaamheidsfactoren.” Een instrument om bouwprofessionals daarin bij te staan, is TOTEM. “Op het vlak van technologie en materialen kunnen bedrijven vandaag veel keuzes maken. TOTEM brengt de milieu-impact van elke keuze in kaart: land- en waterverbruik, CO2, toxiciteit … Van de ontginning tot de eind-verwerking: het gaat allemaal mee in de score”, verduidelijkt Van de Velde.

De handschoen opnemen

Maar wat houdt bouwbedrijven dan nog tegen om de stap naar een circulaire economie te zetten? Het ontwerpbeleidsprogramma stipt vier grote uitdagingen aan. Wauters: “Het beperkte marktvertrouwen is vooralsnog de voornaamste rem. Het bouwproces moet transparanter worden met betrekking tot de herkomst en kwaliteit van materialen. Daarnaast moeten we meer inzetten op samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld om materialen uit sloop- en renovatieprojecten te matchen met nieuwbouw. Data zullen daar een belangrijke rol in spelen. Wat is er beschikbaar aan materialen? Wat is de milieu-impact van onze keuzes? Hoe beter we de milieukosten kunnen meten, hoe zwaarder ze kunnen doorwegen in beslissingen. Ten slotte is sensibilisering cruciaal. Een transitie brengt nieuwe vereisten en implicaties met zich mee. Die moeten we overdragen naar een breed publiek van beslissingsnemers en voorschrijvers.”

Te lezen op website OVAM

Met het nieuwe ontwerpbeleidsprogramma, gedragen vanuit het werkveld, wil Vlaanderen duidelijk verdergaan op de ingeslagen weg. Het is terug te vinden op de website van de OVAM. Het openbaar onderzoek loopt nog tot 15/10. Tijdens deze periode kunnen bezwaren of opmerkingen gestuurd worden naar beleidsplanbouw@ovam.be

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details