Open blik naar groene omgeving

Op een heuvelachtig terrein achter sporthal De Rijdt, vlak bij natuurdomein De Rijdtmeersen, kreeg het nieuwe gemeentelijke zwembad van Brakel vorm. Het resultaat is een modern, fris zwemcomplex voor jong en oud, uitgevoerd met de nieuwste technieken. De harmonieuze architectuur en dito inplanting in de groene omgeving zijn waardevolle troeven.

Voor de bouw van het gloednieuwe openbare zwembad in Brakel tekende het bouwteam Pellikaan – ESSA opnieuw present met een Design & Build-aanpak. Beide spelers werkten in het verleden al succesvol samen en ook voor dit project kwamen ze als beste team uit de selectieprocedure. Met meer dan veertig jaar ervaring in de sector zette ingenieurs- en architectenbureau ESSA een no-nonsenseontwerp neer, dat zich onderscheidt door lage energie- en onderhoudskosten. Aannemingsbedrijf Pellikaan voegde daar zijn 75-jarige knowhow in de zwembad- en sportbranche aan toe voor een geslaagde uitvoering en oplevering. Verder bestond het bouwteam uit verschillende partners met een specifieke expertise: Wattec voor de waterbehandelingstechnieken, Verheyden voor alle HVAC- en sanitaire installaties en tegelwerken D’Hondt voor de betegeling van de natte zones.

Het voormalige openbare zwembad van Brakel deed 42 jaar dienst en werd te duur om nog verder uit te baten. Tijd voor verandering dus. Op sportsite De Rijdt, naast de bestaande sporthal en jeugdhuis Alfa, werd een nieuw gemeentelijk zwembadcomplex opgetrokken. Daarvoor werd de kelder, waar de technieken en de personeelsruimte ondergebracht zijn, gedeeltelijk ondergronds uitgegraven. Verder trok het bouwteam ook een nieuwe berging op en gaf het de oude berging een nieuwe bestemming als cafetaria. Met twee zwembaden – een wedstrijdbad van 25 op 10 meter en een instructiebad van 10 op 5 meter – richten de faciliteiten zich zowel op families als sportievelingen.

“De toegang naar het bouwterrein vormde niet alleen een uitdaging vanwege het hellende landschap. De sporthal en het jeugdhuis bleven tijdens de werken open en ook de parking werd gebruikt, wat de grondwerken aanzienlijk bemoeilijkte”, vertelt Guido Roovers, projectleider bij Pellikaan. Voor de buitenschil koos het bouwteam voor geïsoleerde prefabwanden, prefabkolommen en dito balken. De draagstructuur van het dak bestaat uit gelamineerde houten spanten, zowel boven de zwembadzone als in de kleedkamers. De baden zijn ter plaatse gestort.

Bij het ontwerp van de nieuwe zwemomgeving besteedde het bouwteam veel aandacht aan de inplanting in het groene landschap. “Vanuit het zwembad kijk je uit op de omringende bomen en geniet je van een maximale lichtinval, wat de beleving voor de zwemmers vergroot.

Die filosofie is doorgetrokken naar de cafetaria, waar grote raampartijen de connectie met het bad behouden”, gaat Guido Roovers verder. “In deze ruimte primeert het esthetische karakter en dat uit zich in lichte kleuren en veel houtaccenten. Zo bestaat de vloerbekleding uit een imitatieparkettegel. In de cafetaria heeft die een lichte tint. In de doorgang tussen het zwemcomplex en de sporthal is de tegel donkerder uitgevoerd.”

De kleedkamerzone is opgevat als een open geheel en combineert individuele en gemeenschappelijke kleedhokjes. Hier is gekozen voor lichte volkernwanden. Het kleurenpalet van de lockers is een knipoog naar de natuur. In de natte zones – het zwembad, de douches en de kleedkamers – plaatste het bouwteam antislipbetegeling met waterdichting. Ook de wanden zijn tot op 3 meter hoogte betegeld. Voor de zwembaden zelf is een film op de betonkuip aangebracht als waterdichtingslaag, in combinatie met een S2-verlijming en epoxy voegwerk van de tegels.

Het zwembad is uitgerust met twee onafhankelijk van elkaar functionerende waterbehandelingssystemen en een temperatuurregeling per bad. Elke filterinstallatie is voorzien van ruim gedimensioneerde filters en een automatische filterspoeling, aangestuurd door een PLC. Qua waterbehandelingstechnieken viel de keuze op zoutelektrolyse en uv-lampen op middendruk om het zwembadwater te ontsmetten en op UF-RO – Ultrafiltratie en Reverse Osmose – om water te recupereren. UF-RO laat toe om tot 70 % van het zwembadwater, afkomstig van de periodieke spoeling van de zwembadfilters, opnieuw te gebruiken. Dit wordt gecombineerd met opgevangen regenwater. Door het water achtereenvolgens via een ultrafijne filter en een osmosemembraan te filteren, worden zwevende stoffen, bacteriën en vezels verwijderd. Hierdoor kan de exploitant de inbreng van vers stadswater aanzienlijk verminderen. Daarnaast is het zwembad voorzien van een warmwaterbuffer en circulatieleiding, die steeds op temperatuur gehouden wordt, en van een automatische legionellaspoeling.

Om de duurzame kaart door te trekken, werd ook de klimaatregeling grondig geanalyseerd. Guido Roovers: “De warmteproductie voor het zwembad, kleedkamers, zwembadwater en sanitair warm water gebeurt door een warmtekrachtkoppeling, ondersteund door een cascade van condenserende ketels. Een zwembadluchtgroep met drietrapswarmterecuperatie regelt de temperatuur, luchtvochtigheid en hygiënische ventilatie van de zwemhal. Dit principe wordt ook toegepast voor de temperatuur, luchtvochtigheid en hygiënische ventilatie van de kleedkamers, evenals voor de hygiënische ventilatie van de cafetaria en de personeelslokalen. De ventilatiedebieten zijn vraaggestuurd per ruimte in functie van het CO₂-gehalte. 

Verder staat een lucht-luchtwarmtepomp in voor de verwarming en koeling van de cafetaria en de personeelslokalen. Op het dak zijn zonnepanelen geplaatst die bijdragen tot het energiezuinige karakter van de nieuwbouw.”

De werken voor het nieuwe complex startten in augustus 2021 en de finale oplevering vond begin februari 2023 plaats. De tweede helft van maart 2023 opende het gemeentelijke zwembad zijn deuren voor het grote publiek. Voor wie graag een frisse duik neemt in het nieuwe bad heeft Guido Roovers nog een interessant weetje. “Om toegang te krijgen tot het zwembad, is hier geen klassieke balie meer voorzien. Via een betaalautomaat koop je zelf een bandje waarmee je het complex kan betreden. Ook in de lockerruimte is een terminal voorzien die je aan de hand van het bandje toont welke locker je hebt, mocht je dat vergeten zijn. Dat bewijst hoe in dit project gezocht werd naar innovatieve technieken om het beheer en onderhoud van het complex te optimaliseren.”