Science 12: technologie ten dienste van prestaties en duurzaamheid

In hartje Brussel werd Science 12 opgeleverd, een kantoorgebouw ontworpen door architectenbureau A2M. Het multifunctionele gebouw, ontstaan uit een bestaand kantoorgebouw dat eerst volledig gestript werd, demonstreert opnieuw de avant-gardistische aanpak van het architectenbureau en zijn oprichter en CEO Sebastien Moreno-Vacca. Het project heeft heel wat architectonische troeven om een nieuw herkenningspunt te worden in de Europese wijk. 

De kleur van de gevelelementen is ongetwijfeld wat het meeste opvalt aan het Science 12-gebouw. De kopertint doet denken aan de patina van cortenstaal en staat in schril contrast met de doffe kleuren die een kantoorgebouw veel vaker kenmerken. 

De gevelelementen hebben niet alleen esthetische functie, maar fungeren ook als zonnescherm om oververhitting te voorkomen. Toch laten ze nog steeds toe dat daglicht maximaal wordt binnengetrokken in het gebouw, zodat kunstmatige verlichting en dus het elektriciteitsverbruik verminderd wordt. 

Hoewel de gevelelementen identiek lijken, verschilt hun hellingsgraad afhankelijk van de bouwlaag waar ze zich bevinden en de oriëntatie van de gevel waar ze hangen. Een knap staaltje parametrisch ontwerp, waarbij dankzij de inzet van algoritmes ontwerpen worden gegenereerd in plaats van door de mens gemaakt. 

Het optimaliseren van een ontwerp, begint voor Sebastien Moreno-Vacca dan ook al in de ontwerpfase zelf. “Met A2M ontwerpen we als sinds de oprichting in 2000 uitsluitend passieve gebouwen. Het Science 12-project vertegenwoordigt in zekere zin de concretisering  van ons onderzoek rond parametrisch ontwerp, een nieuwe manier om de prestaties van gebouwen te verbeteren. Omdat het gebouw al vrijwel CO₂-neutraal was, met een verbruik van 7 kWh/m² per jaar, streefden we met het parametrische ontwerp marginale winst na. Dankzij het parametrische ontwerp van de gevelelementen heeft het gebouw weinig airconditioning nodig en 5% daglichtautonomie gewonnen, of dus tijd waarin het vereiste verlichtingsniveau uitsluitend door natuurlijk daglicht wordt geleverd.”

Science 12 is ook exemplarisch voor de filosofie van A2M op het gebied van duurzaamheid en respect voor het milieu. Het dak is beplant, evenals de terrassen op de zesde en de negende verdieping. Op het groendak op het zesde niveau installeerde aannemer Democo ook een insectenhotel. “Met die ingreep willen we de gebruikers bewustmaken van het belang van insecten voor de biodiversiteit in de stad” legt Maxime Gilbert van A2M uit, projectarchitect. “Grappig detail: de vorm van het insectenhotel is een kopie van die van het gebouw.”

Het gebouw heeft ook een regenwaterrecuperatiesysteem, met drie opslagtanks in de kelder, voor het bewateren van het groen en voor sanitair gebruik. 

Naast milieuvriendelijkheid was het comfort voor de gebruikers een belangrijk aspect in het ontwerp van A2M. Het gebouw op de hoek van de Belliardstraat en de Wetenschapsstraat – vandaar de naam – herbergt bijvoorbeeld twee grote fietsenstallingen en is uitgerust met talrijke oplaadpunten voor fietsen en elektrische auto’s. Hoe doel is uiteraard om zachte mobiliteit te stimuleren. Omdat er op de site geen ruimte was voor een hellingbaan, is het tweede parkeerniveau bereikbaar via twee goederenliften – een voor fietsen een voor auto’s. Om de fietsers het nodige comfort te bieden, werden er in Science 12 douches en kleedkamers voorzien. 

Het gebouw is daarnaast uitgerust met een ultramodern digitaal toegangssysteem dat werkt via een mobiele app en de veiligheid van de gebruikers moet garanderen.

Naast parametrisch ontwerp pasten Sebastian Moreno-Vacca en zijn team ook meer traditionele duurzaamheidsstrategieën toe. “In lijn met onze duurzame en ecologisch verantwoorde aanpak vertrouwen we waar mogelijk op circulaire oplossingen. Zo’n 75% van alle toiletten in Science 12 zijn gerecupereerde exemplaren, net als 3.000 van de 4.000 m² technische verhoogde vloeren die uit andere gebouwen komen. Die moesten wel eerst mechanisch en op brandwerendheid getest worden, maar gezien de ecologische meerwaarde achtten wij die extra inspanningen minimaal”, aldus Sebastian
Moreno-Vacca, die ook benadrukt Democo te willen bedanken voor de hulp bij het vinden van die recuperatiematerialen. 

Het gebouw werd gedeeltelijk geïsoleerd met vacuümisolatie, een heel recente ontwikkeling. Concreet bestaan vacuümisolatieplaten uit een stijve kern gewikkeld in een gasdichte folie die vacuüm wordt getrokken. Maxime Gilbert: “Voor ons wat dit het eerste project waarin we dergelijke isolatie toepasten, maar we zijn zeer tevreden over het resultaat. Intussen hebben we de isolatie ook al aangebracht in een ander en grootschaliger project en hebben we er dus al wat meer ervaring mee.” 

Science 12 kreeg dankzij al die inspanningen op het vlak van duurzaamheid een BREEAM Excellent-certificering. 

Gebouweigenaar MEAG en gebruiker DKV lieten ook het interieurontwerp over aan A2M. Dat besloot het ritme van 1,35 meter van de gevel in het gebouw op verschillende plaatsen op schaal 1/3 te laten terugkomen. Het meubilair, de bewegwijzering, maar ook de kleuren: alles doet op subtiele wijze denken aan het ontwerp van het exterieur en zorgt bovendien ook voor een rustgevende sfeer. “We proberen nooit iets aan het toeval over te laten, omdat we steeds de meest succesvolle projecten willen opleveren, van fundering tot de kleinste details in de afwerking”, besluit Sebastian Moreno-Vacca.