Op dinsdag 26 februari woonden ruim tachtig beslissingsnemers de eerste editie van Stedelijk Transformatie Platform in Antwerpen bij. Experts ter zake lieten hun licht schijnen op de stad van de toekomst en lichtten toe hoe we in hun ogen kunnen evolueren naar toekomstbestendige, energieneutrale en bereikbare steden. “De betonstop is geen kantelpunt in de Vlaamse ruimtelijke ordening, want er zijn al heel wat inventieve projecten die ons de weg wijzen”, klonk het.

De toenemende verstedelijking, de veranderende mobiliteit en de steeds grotere invloed van digitalisering vragen om een nieuwe aanpak op het vlak van (duurzame) gebiedsontwikkeling. Voor welke uitdagingen komen we te staan bij de transformatie en vernieuwing van de stads- en dorpskernen? Biedt zo’n transformatie überhaupt een toereikende oplossing of maken we beter schoon schip? En zou de rol van de overheid in plaats van sturend niet vooral ondersteunend moeten zijn? Al deze vragen kwamen aan bod op Stedelijk Transformatie Platform, een initiatief van Management Producties, dat tal van interessante sprekers uitnodigde.

Projecten met positieve impact

Een van die interessante sprekers was Luk Lemmens, Gedeputeerde Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit bij Provincie Antwerpen. “De meest duurzame energie is niet-gebruikte energie”, benadrukte hij eens te meer. Een blik op toonaangevende projecten zoals Blue Gate Antwerp en De Nieuwe Stad in Oostende
maakte duidelijk dat kwalitatieve verdichting rekening houdt met de creatie van open ruimte.
“Dergelijke projecten hebben een positieve impact op de bewoner, de buurt en de natuur in de stad doordat ze bereikbaarheid, collectieve meerwaarde, nieuwe beeldkwaliteit, duurzame mobiliteit en ruimte voor ontmoeting centraal plaatsen”, luidde de conclusie.

Kris Verhellen (Extensa): “Het economisch evenwicht en de sociale toe-eigening binnen een project zijn dan ook belangrijke maatstaven voor het welslagen ervan.”

Herbestemmen op basis van grondige analyse

“De herbestemming van een deel van een stad dient gebaseerd te zijn op een grondige analyse van de geografische realiteit, de historische leesbaarheid en de sociale context”, opperde Kris Verhellen, CEO van Extensa Group. “Een grotere densiteit creëert nieuwe behoeften qua infrastructuur en openbare voorzieningen. Het economisch evenwicht en de sociale toe-eigening binnen een project zijn dan ook belangrijke maatstaven voor het welslagen ervan. Tour & Taxis in Brussel en Cloche d’Or in Luxemburg zijn in deze opzichten schoolvoorbeelden van ambitieuze gebiedsontwikkeling.”

Kentering en mentaliteitswijziging

Francis De Wolf van BRUT Architecture and Urban Design stond dan weer stil bij de (cruciale) rol van de architect in stedelijke transformatieprojecten en gaf aan dat er sprake is van een kentering inzake stadsontwikkeling. “We hebben veel te lang al te gemakkelijk nieuwe gebieden aangesneden met weinig ambitieuze ontwikkelingen. Nieuwe inzichten op het vlak van mobiliteit, duurzaamheid en woonconcepten en de schaarste aan greenfields lijken gelukkig een mentaliteitswijziging in de hand te werken. De herontwikkeling van bestaande sites en gebouwen krijgt een nieuwe impuls!”