Studenten maken betonmeubilair voor jongeren met autismespectrumstoornissen

Leerlingen met een autismespectrumstoornis (ASS) hebben letterlijk en figuurlijk ademruimte nodig. Een aangepaste buitenruimte die overprikkeling én onderprikkeling (de zogenaamde hypogevoeligheid) vermijdt. Maar hoe ontwerp je zo’n gemeubileerde plek die tegelijk rust biedt en prikkelt? Studenten burgerlijk ingenieur-architect van de UGent bogen zich over die paradox, in nauwe samenwerking met autismespecialisten, Stad Gent en Het Kwadrant, een Gentse school voor leerlingen met ASS. FEBE-lid Decomo zorgde er, in samenwerking met FEBE, ook voor dat de leerlingen van Het Kwadrant nu al twee ontwerpen kunnen uittesten in hun school.

Het Kwadrant, een stadsschool aan de Martelaarslaan in Gent, verzorgt aan­gepast onderwijs voor 72 leerlingen tussen twaalf en zeventien jaar met een autismespectrumstoornis. De behoeften van die jongeren lopen sterk uiteen, ook wanneer ze op school pauzeren. Waar de ene leerling graag een overzicht heeft over de hele speelplaats, verkiest een andere eerder afzondering en beslotenheid. Bovendien moeten ook de leerkrachten het over­zicht kunnen bewaren en moeten alle buiten­meubelen tegen een stootje kunnen. De buitenruimte voor de leerlingen moet verschillende vormen van gebruik en interactie garanderen. En de ontwerpers moeten de impact van stimuli als geluid en visuele impulsen permanent in het achterhoofd houden.

Essentieel bij het ontwerpen van meubilair voor leerlingen met ASS is dat je begrijpt hoe ze omgaan met elkaar en hun omgeving. Daar bestaat veel onderzoek over, maar dat moet je wel met een kritische blik benaderen. De meeste literatuur is trouwens enkel gericht op kinderen die tussen drie en twaalf jaar oud zijn, terwijl aan de school jongeren tot zeventien jaar studeren.

Uniek aan dit project is de multidisciplinaire insteek. Zeven studententeams onder leiding van professor Nathan Van Den Bossche kregen naast de reguliere begeleiding door ingenieur-architecten ook input van psycholoog en professor Herbert Roeyers (die onderzoek doet naar autisme), specialisten orthopedagogiek van UGent en HGent, een Egyptische interieurontwerpster, een studie-bureau uit Parijs en de zorg coördinatoren van Het Kwadrant. De technische ondersteuning voor het architectonisch beton werd geleverd door FEBE.

De resultaten van de projectoefening waren zeer divers. Sommige groepen ontwierpen een origineel zitmeubel, andere een totaalontwerp voor de buitenruimte. Zowel Het Kwadrant als Stad Gent waren zo verrast door de resultaten dat ze die hebben voorgesteld aan het projectteam dat de renovatie van de hele campus bestudeert. De ontwerpen zijn immers niet alleen relevant voor Het Kwadrant, maar kunnen dat ook zijn voor alle scholen op de campus.

Decomo en betonfederatie FEBE wilden toch al twee prototypes aan het onverbloemde oordeel van de leerlingen van Het Kwadrant onderwerpen. Ze reikten de studenten-ontwerpers van de geselecteerde buitenmeubelen alle nodige knowhow en technische hulp aan om hun ontwerpen in de praktijk te kunnen brengen. Zowel voor de beton­samenstelling en bekisting als voor de oppervlaktebehandeling en manipulatie konden de toekomstige burgerlijk ingenieurs rekenen op de noodzakelijke expertise van specialisten uit de sector. De meubelen worden nu volop gebruikt door de leerlingen van Het Kwadrant en hopelijk worden ook andere ontwerpen binnenkort geïntegreerd in de renovatie van de hele campus. De deelnemende studenten, de betonindustrie, de ASS-specialisten, de schoolmedewerkers: allemaal ervaarden ze dit project als een boeiend, stimulerend experiment met een hartverwarmend resultaat voor de jongeren met een autismespectrumstoornis.