Studententoren nieuw leven ingeblazen

​Sinds februari kunnen studenten op kot in een gebouw met een 360 gradenzicht op de skyline van Antwerpen. De vroegere Peda Ten Prinsenhove werd in een gloednieuw en duurzaam kleedje gestoken. Dankzij de architecturale metamorfose past het gebouw nu veel beter in de omgeving. Bovendien breekt Studententoren Prince met het traditionele concept van studentenkamers door nieuwe woontypologieën te introduceren.

Al decennialang is de buurt tussen de Meir en Het Eilandje in Antwerpen ‘the place to be’ voor studenten. Ten Prinsenhove was vele jaren het referentiepunt van dit bruisende stadsdeel. Met zijn veertien verdiepingen en spectaculaire view op de skyline van de stad was deze peda erg populair als studentenverblijf. In 2016 kwam echter bruusk een einde aan dit succesverhaal: de iconische toren moest de deuren sluiten wegens niet meer brandveilig genoeg. 

“Het lag voor de hand dat dit gebouw snel een nieuwe bestemming zou krijgen”, aldus architect Luis Zamorano Garrote van architectenbureau enofstudio. “Omdat Antwerpen groeit als studentenstad, neemt de vraag naar koten stelselmatig toe. Een toren is natuurlijk een interessante manier om de tekorten inzake studentenhuisvesting weg te werken en de zeldzame eengezinswoningen in de binnenstad te beschermen tegen splitsing.” Daarom besloot UAntwerpen een partij te zoeken die Ten Prinsenhove kon omtoveren tot een toekomstgericht studentenverblijf. Uiteindelijk vond ze de perfecte match bij LIFE – later ingebracht in het XL Fund, een samenwerking tussen de vastgoedontwikkelaar en investeerder Xior, die intussen meer dan vijftienduizend studentenkamers in dertig steden onder zijn hoede heeft. 

Na vijftig jaar gebruik was een grondige herziening van de site noodzakelijk. “Het was vooral belangrijk om het gebouw af te stemmen op de huidige en toekomstige noden”, legt Luis Zamorano Garrote uit. “We kregen van LIFE een duidelijke briefing: creëer een innovatief studentendorp waar levenskwaliteit en duurzaamheid primeren. Deze opdracht was ons op het lijf geschreven, want ‘bouwen voor leven in de stad’ is onze leuze en motivatie. In dit project moesten we in eerste instantie een oplossing zoeken voor een stedenbouwkundig ‘accident’ in het stedelijk weefsel. Deze toren, die teruggetrokken tussen de woonhuizen is gepositioneerd, had er eigenlijk nooit mogen staan. Gezien onze visie op duurzaamheid was afbreken geen optie, vooral omdat de repetitieve betonnen structuur flexibel genoeg was voor een herbestemming. Daarom moesten we een strategie zien te bedenken om de integratie in de omgeving te verbeteren.”

Enofstudio koos voor soberheid op het vlak van architectuur en materiaalkeuze. De bestaande toren werd volledig gestript en afgewerkt met een gevel in beton en schrijnwerk in bronskleurig aluminium met een klassieke driegeleding. “Een stoere plint van vier verdiepingen met een zwaardere uitvoering zoekt aansluiting bij de directe omgeving”, vertelt Luis Zamorano Garrote. “Bovenaan wordt het slankere lijf bekroond met een dubbelhoge geleding. Een strategische opstelling van de functies zet de geleding kracht bij. Op de twee onderste lagen is een deel van de gemeenschappelijke functies voorzien. Door deze ruimte in de plint te voorzien, ontstaat een grote transparantie, waardoor het gebouw een heldere en uitnodigende relatie met de straat aangaat. De dertiende en veertiende verdieping vormen de parel op de kroon met een skylounge en een ruim dakterras.” 

De bestaande structuur werd heringericht om aan een nieuwe benadering van het concept studentenkamers te voldoen. “Studententoren Prince kenmerkt zich door de grote differentiatie aan ruimtes”, aldus Luis Zamorano Garrote. “Ruimte voor ontmoeting is er even belangrijk als de kamers op zich. Daarom is er sprake van fitness-, vergader- en studeerruimtes, een plaats om samen te komen en te poolen, alsook een wasplaats en natuurlijk de ‘skylounge’. Daarnaast zijn er tien niveaus met diverse types studentenkamers, gemeenschappelijke keukens en sanitair. Alle woonentiteiten beschikken over een fraai uitzicht op de stad en een kleine buitenruimte in de dikte van de nieuwe gevel. Interessant is dat Prince ook kamers voor gastprofessoren bevat en in de zomer als kortverblijf wordt verhuurd.”

Studententoren Prince is een mooi voorbeeld van duurzame stedenbouw. “Het gaat om een renovatie waarbij we de structuur van een gebouw hergebruikt en herbestemd hebben”, verduidelijkt Luis Zamorano Garrote. “Deze oefening zullen we de komende jaren steeds vaker moeten maken voor in onbruik geraakte gebouwen in steden. Door met zorg de bestaande toestand te onderzoeken, konden we de structuur een zekere continuïteit geven en de nieuwe invulling daarin herbergen.” 

Ook de afwerking van het interieur vertrok vanuit de bestaande toestand. “Studententoren Prince pretendeert geenszins een nieuwbouw te zijn”, benadrukt Luis Zamorano Garrote. “De littekens uit een vorige leven werden omarmd en mee verwerkt in het stoere karakter van het gebouw. De structuur werd maximaal zichtbaar gehouden, maar daartegenover staat een kamerinrichting met multifunctionele meubels in fris gekleurd plaatmateriaal. De collectieve delen kregen een warme, huiselijke materialiteit en zachte tinten.”

Qua technieken werden complexe hightechoplossingen bewust geweerd. Luis Zamorano Garrote verduidelijkt waarom: “Dergelijke installaties verouderen snel, met als gevolg dat ze een erg korte levenscyclus hebben. Qua duurzaamheid vinden we dit op lange termijn moeilijk te verantwoorden. Daarom kozen we ervoor om de technische systemen in Studententoren Prince doorgedreven uit te puren tot hun meest eenvoudige vorm. Ze zijn voor een groot deel in opbouw geplaatst, wat toelaat om plaatselijk verbeteringen en herstellingen uit te voeren zonder dat de hele installatie moet worden vervangen. Alle gemaakte ingrepen zijn ecologisch bijzonder doordacht. Zo is er een nieuwe schil rond het gebouw voorzien, waardoor het volume doorgedreven werd geïsoleerd. Hierbij werden milieubelastende isolatiematerialen grotendeels geweerd.”    

REI Fire Paintings – Brandwerende coating staalconstructie

In een studentenhome is maximale veiligheid geen overbodige luxe. Zeker als het om een erg hoog gebouw gaat, zoals Studententoren Prince. Daarom besliste de hoofdaannemer om de staalconstructie van een brandwerende coating te voorzien. Deze opdracht werd toevertrouwd aan REI Fire Paintings uit Genk. “Al vele jaren stralen, reinigen en schilderen of coaten we de meest uiteenlopende staalconstructies om ze de juiste corrosie- en/of brandwerende bescherming te geven”, vertelt projectmanager Koen Geurden. “Met Studententoren Prince hebben we er opnieuw een mooie referentie bij. De brandwerende coating op de staalconstructie moet ervoor zorgen dat het gebouw bij brand zijn stabiliteit kan behouden om zo een veilige evacuatie toe te laten. Omdat de bovenste verdieping op het moment van uitvoering nog niet van wanden en een dak was voorzien en het putje winter was, hebben we ons moeten behelpen met tijdelijke windschermen om de werken kwalitatief te kunnen uitvoeren.”

Deuren Plessers – Binnendeuren 

In een studententoren moeten de deuren tegen een stootje kunnen. Daarom zijn een goede kwaliteit en excellente plaatsing onontbeerlijk. Om op zeker te spelen, koos de bouwheer van Studententoren Prince voor een gereputeerde naam in dit domein: Deuren Plessers. Al twee generaties lang specialiseert dit familiebedrijf uit Laakdal zich in de productie en plaatsing van binnendeuren in kantoren-complexen, appartementsgebouwen, hotels, ziekenhuizen … “Onze troef is dat we alles zelf doen”, vertelt zaakvoerder Ruben Plessers. “We fabriceren de deuren op maat in ons eigen atelier en kunnen rekenen op vakmensen die opgeleid zijn om alles perfect te installeren. Dat we daarenboven tal van speciale uitvoeringen kunnen aanbieden, is een extra troef die we ook in Studententoren Prince konden uitspelen. Naast standaard schilderdeuren plaatsten we daar eveneens brandwerende zwaaideuren en brandwerende deuren met en zonder glas. Last but not least kunnen we grote hoeveelheden leveren, wat in dit project een ander belangrijk keuze-criterium was. In totaal leverden en installeerden we immers een vijfhonderdtal exemplaren. Hiermee vervoegt Studentoren Prince een hele resem andere grote referenties die we kunnen voorleggen, waaronder het Van der Valk Hotel in Gent, het hoofdkantoor van H.Essers in Genk, het kantorencomplex van Möbius in Brussel, woonzorgcentrum Eyckendael in Riemst …” 

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer
LIFE (Antwerpen)

Architect
enofstudio (Antwerpen; concept) en Evolta (Brussel; uitvoering)

Hoofdaannemer(s)
Democo (Hasselt)