Tientallen ambachtslieden herstellen Hoogstraatse ‘Lange Katrien’ in ere

De ambachtslieden van Renotec nemen opnieuw een architecturale parel onder handen. Ze renoveren de volledige buitenkant van de Sint-Katharinakerk in Hoogstraten, in de volksmond ‘Lange Katrien’ genoemd. Junior projectleider Margot Santy: “We reinigen, onderzoeken en herstellen de gevels, daken, zolders en glas-in-loodramen. Het is een typisch Renotec-project: uniek erfgoed, complexe restauraties en veel verschillende teams die samenwerken. Dat is het liefste wat we doen.”

De 104,7 meter hoge, laatgotische Sint-Katharinakerk in Hoogstraten is het op twee na hoogste kerkgebouw in België en een van de hoogste bakstenen gebouwen ter wereld. De kerk werd gebouwd in de zestiende eeuw. Rombout Keldermans, een van de architecten van de kathedraal van Antwerpen, tekende het plan. Blikvangers aan de buitenkant? De Kempense baksteen, afgewisseld met spek-lagen in zandsteen, vijftien zestiende-eeuwse glasramen en de gotische torentjes. Steen voor steen en glas per glas steekt Renotec Lange Katrien in een nieuw, maar vooral authentiek jasje. 

Margot Santy: “Van maart 2020 tot de zomer van 2021 hebben we de volledige buitenkant aan de noordkant gerenoveerd. Nu is de zuidkant aan de beurt. We vervangen alle leien en controleren en repareren de dakbebording. Waar nodig herstellen we ook de betonnen dakstructuur en we vervangen al het lood- en zinkwerk. De gevel krijgt een grondige schoonmaakbeurt en al het metselwerk wordt hersteld en verstevigd. Om de staat van de natuursteen te controleren, gebruikten we o.a. ultrasoonmetingen. We maakten dronebeelden om de gegevens per blokje op aan te duiden.”

Een gespecialiseerd team houdt zich bezig met de voegen. Veel van die voegen zijn niet meer origineel. De Duitse troepen dynamiteerden de kerktoren in 1944, toen de geallieerden het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten overstaken en ze de Duitsers op de vlucht joegen. De kerktoren verwoestte bij de val een groot deel van het kerkschip. Nu worden alle voegen vervangen. De delen die overbleven van de originele bouw van de kerk worden gevoegd met een dagstreep (horizontaal lijntje). Tot de zeventiende eeuw was dat een esthetische metselpraktijk. De delen van de wederopbouw hebben dat lijntje niet. Bij de explosie in 1944 ging bovendien een deel van de originele houten dakstructuur verloren. Deze stukken werden vervangen door betonnen dakspanten, die eveneens een restauratie ondergaan. 

Margot Santy: “Een intensief, maar ongelofelijk boeiend werk zijn de glas-in-loodramen. We brengen al die ramen naar ons atelier in Geel. Daar worden ze tot in detail bestudeerd en gerestaureerd. De glas-in-loodramen krijgen voorzetramen om ze te beschermen. Mijn persoonlijke favorieten zijn de pinakels. Dat zijn de kegelvormige siertorentjes op het einde van de steunberen – stuk voor stuk kleine kunst-werken. De torentjes worden gedemonteerd en opnieuw gemetst met op maat gebakken stenen.”

Margot Santy: “Als junior projectleider zorg ik voor de werfcoördinatie. Bij de renovatie van de Sint-Katharinakerk zijn heel veel teams betrokken: onze dakwerkers, metsers, stabiliteitswerkers, glas-specialisten, steenbakkers, voegers, betonrestaurateurs enzovoort. Ik zorg ervoor dat de juiste man of vrouw op de juiste plek staat op het juiste moment en dat alle werkzaamheden veilig verlopen.”

Margot Santy studeerde in 2018 af als master in de interieurarchitectuur, startte vlak na haar studies als assistent-projectleider bij Renotec en groeide intussen door tot junior projectleider. Haar carrière toont hoe Renotec bewust inzet op jongeren in de bouw. Jonge projectleiders doorlopen vanaf dag 1 een intensief intern opleidingstraject. Ze starten ook meteen op een werf om praktijkervaring op te doen en worden daarbij ondersteund door een projectleider en ploegbazen met extra kilometers op de teller. Margot Santy: “Het is elke dag een plezier om op de werf te zijn. Het is een prachtig en veelzijdig project en iedereen is op elkaar ingewerkt. Dat geeft vonken.”    

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer
Kerkfabriek van Sint-Katharina (Hoogstraten)

Architect
CONIX RDBM Architects (Antwerpen, Brussel)

Hoofdaannemer(s)
Renotec (Geel)