Toekomstgericht distributiecentrum voor Amazon

Op de terreinen van Blue Gate Antwerp nam Amazon in het najaar van 2022 de eerste fase van een state of the art, toekomstgericht distributiecentrum in gebruik. Het is voor de gekende multinational de eerste Belgische uitvalsbasis, van waaruit de onderneming zowel het Antwerpse stadscentrum als de wijde omgeving koolstofneutraal wil beleveren.

Diverse publieke en privépartners zetten zich samen in om Petroleum Zuid, het vroegere hart van de Antwerpse petroleumindustrie, te saneren en een nieuwe, duurzamere toekomst te geven. Onder de nieuwe naam ‘Blue Gate Antwerp’ groeit, op slechts enkele kilometers van het stadscentrum, een klimaatneutraal bedrijventerrein van 63 hectare, dat zich richt tot innovatieve ondernemingen met een heldere ambitie: lineair groeien dankzij circulair werken.

Bopro, AG Vespa en de PMV selecteerden samen met de stadsbouwmeester een poule gerenommeerde architecten die de omvangrijke site via talrijke deelprojecten omvormen tot een hub voor onderzoek en ontwikkeling, ecologische productie en slimme logistiek, vlak naast de Schelde. Een groene corridor van 14,5 hectare verbindt de Hobokense Polder met de groenzones langs de Antwerpse Ring. Ook de rest van het gebied krijgt een sterk groen karakter. Zo is het bedrijventerrein eveneens bereikbaar via een recreatief fietspad doorheen en langs de corridor.

POLO Architects is een van de ontwerpteams die aan de slag gingen op Blue Gate Antwerp. Het bureau stond onder meer in voor Antwerp Urban Logistic Accomodation, kortweg AULA. De eerste fase daarvan – een state of the art, toekomstgericht magazijn met parkeergebouw – is voltooid. Amazon opende er eind september 2022 zijn deuren. De eigenlijke opdrachtgever is logistiek investeerder Montea, sinds februari 2016 de exclusieve partner voor de ontwikkeling van de logistieke zone op Blue Gate Antwerp. Montea ontwikkelt vooral ‘next generation’-gebouwen die duurzaamheid combineren met een weinig milieubelastende stadsdistributie.

De prominente locatie op de Blue Gate-site bepaalt het ontwerp van het magazijngebouw. Het op het eerste gezicht massieve volume markeert de toegang tot het bedrijventerrein. 

Van dichterbij bekeken wordt een subtiele ritmiek zichtbaar. Verticaal gemonteerde vinnen zorgen voor een fascinerend lijnenspel. Gevelplaten die geperforeerd zijn in verschillende gradaties geven de façade diepte.

Het gebouw bestaat vooraan uit een logistieke hal van 5.764 m² en een ruime distributieruimte met 2.157 m² kantoorruimtes en een mezzanine van 517 m². Genereuze raamopeningen in de vorm van een horizontaal bandraam zorgen er voor een uitbundige natuurlijke lichtinval. In de vier hoeken van het gelijkvloers voorzagen de architecten in beperkte dienstruimtes: inkomzone, technische ruimte, liften, trappen en sanitair. Alles bleef zo compact mogelijk, zodat de distributiezone maximale ruimte kreeg.

Achteraan trok Cordeel een hoog parkeergebouw op. Op de begane grond parkeren de medewerkers en bezoekers, terwijl de vier bovenliggende bouwlagen gebruikt worden voor het stallen en opladen van de elektrische bestelwagens die de detaildistributie voor hun rekening nemen. De totale vloeroppervlakte van het parkeergebouw bedraagt 40.000 m².

Een grote luifel aan de linkerzijde, grenzend aan een groene doorsteek, verbindt beide gebouwen. De luifel kreeg een duidelijk leesbare vakwerkstructuur. Zowel op het dak van het distributiecentrum als dat van de luifel zijn zonnepanelen aangebracht, die door de hoogte en detaillering van de luifelrand onzichtbaar zijn vanaf het maaiveld.

Met het oog op een efficiënte werking ontwierp POLO Architects op basis van stromen. Medewerkers gaan een ruimte binnen langs één kant en komen langs de andere kant buiten. Daar is sprake van dezelfde efficiëntie, in de vorm van een ingenieus routeplan voor laden en lossen. Een in detail geconcipieerd mechanisme laat bestelwagens de klok rond aan en af rijden op een veilige manier volgens een minutieus getimede planning.

De resolute keuze voor duurzaamheid in het ontwerp vertaalt zich in de duidelijke ambitie voor het behalen van een BREEAM Excellent-certificaat. Uiteraard wordt er geventileerd met warmterecuperatie en is er luchtdicht gebouwd. Om de milieu-impact verder te verlagen is het volledige gebouw in de gevel en het dak geïsoleerd met minerale wol zonder verlijming waardoor elementen en materialen circulair kunnen worden herbestemd. Alle technieken worden beheerd en aangestuurd via een digitaal gebouwbeheersysteem, waarbij slimme monitoring garant staat voor een optimaal energieverbruik én een gezonde, comfortabele werkomgeving. Er is bovendien ingezet op regenwateropvang én -gebruik. Tot slot is het gebouw ook aangesloten op een warmtenet.

Cruciaal in het opzet is ook de omslag naar e-mobility. Het gebouw en haar infrastructuur is voorzien op het laden van 450 elektrische voertuigen om CO₂-neutraal de last mile leveringen naar de stad Antwerpen en omgeving te realiseren. Er zijn al zestien laadpalen geplaatst op de bovenste verdiepingen van het parkeergebouw. In de nabije toekomst worden dat er veel meer. Een volledig elektrisch wagenpark is daarbij het streefdoel. Amazon heeft de ambitie om tegen 2040 koolstofneutraal te zijn. De Antwerpse vestiging past perfect in dat plaatje.

In een volgende fase zal POLO Architects naast de huidige site een tweede gebouw van dezelfde grootorde realiseren. Beide volumes worden dwars geplaatst ten opzichte van de Schelde en gescheiden door een groene doorsteek.