Vaccinopolis versterkt Vlaanderen als researchgebied

Op haar campus in Edegem heeft Universiteit Antwerpen officieel haar nieuwste onderzoekscentrum geopend. In Vaccinopolis zullen vaccins tegen tal van infectieziektes zoals RSV, dengue of kinkhoest worden uitgetest. Dit kan de strijd tegen nieuwe én bestaande ziektes verder versnellen.

Samen met haar partners bouwt Universiteit Antwerpen een innovatie-ecosysteem voor pandemie-bestrijding uit. Vaccinopolis is daarin een belangrijke pijler. Er zal bijvoorbeeld ook onderzocht worden hoe de gekende griepvaccins verbeterd kunnen worden. Het ontwikkelen van vaccins is een van de grootste wereldwijde uitdagingen vandaag. “Corona heeft ons heel erg met de neus op de feiten gedrukt”, legt professor Pierre Van Damme uit. “Maar het besef is er al langer. Het klimaat verandert, mensen wonen dichter op elkaar, we reizen steeds vaker en we worden steeds ouder: allemaal evoluties die bijdragen tot een snellere en bredere verspreiding van virussen.”     

In Vaccinopolis zullen de ambulante studies van het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties uitgevoerd en opgevolgd worden. Bij dergelijke studies komen de deelnemende vrijwilligers op geregelde tijdstippen op controle. Maar wat Vaccinopolis werkelijk uniek maakt, is de mogelijkheid om CHIM-studies uit te voeren. “CHIM staat voor ‘Controlled Human Infection Model’. Dit betekent dat testpersonen eerst een vaccin of een placebo en nadien doelbewust een verlaagde dosis ziekteverwekker krijgen toegediend. Zo kunnen de onderzoekers versneld testen of en hoe een bepaald kandidaat-vaccin werkt. Op het Europese vasteland is er geen enkele vergelijkbare faciliteit van die grootteorde. Daarvoor moet je al naar de Verenigde Staten of Groot-Brittannië”, aldus Van Damme.

Vaccinopolis telt dertig bedden. Bij sommige studies zullen de testpersonen enkele weken in volledige quarantaine verblijven. Dat gebeurt uit veiligheidsoverwegingen: de ziekteverwekkers mogen uiteraard geen vrij spel krijgen in de maatschappij. Tegelijk kunnen de vrijwilligers zo optimaal van nabij opgevolgd worden. “Op die manier kan je ook dagelijks stalen afnemen bij de proefpersonen”, zegt dokter Ilse De Coster, hoofd van het clinical trial team. “Op basis van die karak-teristieken kunnen we op den duur ook proberen te voorspellen hoe specifieke groepen mensen zullen reageren op een bepaald vaccin.”     

Het gebouw heeft een totale vloeroppervlakte van 6.225 m² en werd in een recordtempo opgetrokken. Het hele bouwtraject duurde amper veertien maanden. “Doorgaans vergt de realisatie van een dergelijk project vier tot vijf jaar”, onderstreept hoofdarchitect Roy Pype (Proof of the sum). “Maar de omstandigheden waren uitzonderlijk: COVID-19 bewijst dat virussen snel en onverwacht kunnen toeslaan.” Voor de praktische realisatie stonden Jansen Building Group, Jansen Cleanrooms en Cordeel in. Imtech Belgium neemt samen met Jansen Cleanrooms vijftien jaar lang het onderhoud voor zijn rekening.

In het hele complex gelden strenge decontaminatie-procedures. Speciale filters zuiveren alle uitgaande lucht. “We konden hier onze expertise in de af- werking van gevoelige ruimtes uitgebreid in de praktijk brengen”, zegt Eric Vanhees, COO bij Jansen. “Ondanks het innovatieve karakter van Vaccinopolis zijn hier geen volledig nieuwe toepassingen gebruikt. Maar de combinatie van alle aanwezige technologieën is wel uniek.”    

Facts & Figures

-150°C
De koudste temperatuur in het gebouw, in een diepvriezer die noodzakelijk is voor het vaccinonderzoek.

-35 pascal
De onderdruk waarop de kamers in bioveiligheidszone 3 worden gehouden, zodat er geen ziekteverwekkers kunnen ontsnappen. Alle inkomende en uitgaande lucht wordt bovendien gefilterd door Hepa-filters. Er werd overal gebruik gemaakt van dubbel geplaatste beglazing en alles is tot in de puntjes afgekit.

3
Is de uitzonderlijke bioveiligheidsklasse waarover Vaccinopolis in verschillende labo’s beschikt. De ruimtes werden zo gebouwd dat je ze afzonderlijk kan desinfecteren. Daarbij is er gekozen voor gladde afwerkingsmaterialen. Materiaal wordt in de zone binnengebracht via een sas, zodat de drukhuishouding niet wordt verstoord. Het uitgaande materiaal wordt ontsmet.

60 bomen

Werden aangeplant naast de toegangswegen en rond het gebouw. Regenwater wordt gebufferd in wadi’s en infiltreert daarna langzaam in de bodem. Langs de randen van het terrein groeien verschillende inheemse bomen en struiken. De overige ruimte rond het gebouw wordt een grasland met een combinatie van gras, bloemen en klavers. Grazende schapen zullen instaan voor het onderhoud.