Platform voor de bouw
Vooruitstrevend wetenschapsgebouw geeft universiteitscampus nieuw elan
De realisatie van de Science Tower is niet alleen een mijlpaal op onderzoeks- en onderwijsvlak, maar zet ook de toon voor de transformatie van de volledige universiteitscampus.

Vooruitstrevend wetenschapsgebouw geeft universiteitscampus nieuw elan

Op vrijdag 17 september 2021, drie dagen voor de start van het nieuwe academiejaar, pakte de UHasselt uit met groot nieuws. Vlaams minister Wouter Beke en Limburgs gedeputeerde Tom Vandeput zakten af naar Diepenbeek voor de officiële opening van de Science Tower, het kersverse paradepaardje van de faculteit Wetenschappen. Dit fraaie hightechgebouw strekt zich uit over vijf niveaus, die plaats bieden aan 44 performante laboratoria en flexibele kantoorruimtes. Met zijn compacte ruimtelijke footprint en optimale landschappelijke integratie zet dit vooruitstrevende project ook meteen de toon voor een grootschalige herinrichting van de volledige universiteitscampus.

De nieuwbouw herbergt 44 labo’s, die zijn uitgerust met de allernieuwste technieken en onderzoeksapparatuur.

Er was een tijd – nog niet zo lang geleden – dat jongeren die chemie en fysica studeerden aan de UHasselt het vak moesten leren in aftandse labo’s. Hun uitvalsbasis was tot voor kort gebouw D op de campus in Diepenbeek, dat dateert uit de jaren 70. Een studie voor de renovatie en reorganisatie van dit langgerekte volume mondde enkele jaren geleden uit in een masterplan, dat werd opgemaakt door het interdisciplinaire ingenieurs- en architectenbureau ESSA en dat beetje bij beetje werd verfijnd tot een werkbaar, flexibel en gefaseerd vernieuwingsscenario. “Aangezien de vakgroepen chemie en fysica te kampen hadden met plaatsgebrek en verouderde infrastructuur, werd er beslist om een nieuwbouw op te trekken en de bestaande labo’s gefaseerd af te breken. Zo maakte een leegstaand gebouwdeel plaats voor een 7.500 m² groot labo- en kantoorblok, dat geheel toepasselijk werd omgedoopt tot de ‘Science Tower’. Dit rijzige volume herbergt 36 onderzoekslabo’s, vijf didactische labo’s chemie en drie didactische labo’s fysica, die zijn uitgerust met de allernieuwste technieken en onderzoeksapparatuur. Nu de Science Tower in gebruik is, kunnen er weer andere oude labo’s afgebroken worden om extra ruimte te creëren”, vertelt Kristoff Vaes, algemeen directeur bij ESSA. 

Het serene ontwerp van de buitenschil moest de landschappelijke integratie bevorderen, maar is eveneens opgevat als een knipoog naar de hightechlook van de laboratoria.

Eerste exponent van metamorfose

Dit laatste brengt ons meteen bij het hogere doel van het overkoepelende masterplan. De realisatie van de Science Tower is niet alleen een mijlpaal op onderzoeks- en onderwijsvlak, maar zet ook de toon voor de transformatie van de volledige universiteitscampus, met de reductie van de ruimtelijke footprint en de herwaardering van de achterliggende Demervallei als speerpunten. “Je kan gebouw D vergelijken met een platte pannenkoek”, lacht Marjan Vanhamel, projectleider bouw- en renovatiewerken bij UHasselt. “In de hoogte bouwen was nog niet in de mode in de jaren 70 en een grote ruimtelijke footprint was nog geen issue, maar vandaag is dat economisch en ecologisch natuurlijk niet meer te verantwoorden. Van zicht, licht en lucht is amper sprake in gebouw D, terwijl we een mooie, groene campus hebben. Door voortaan compacter en in de hoogte te bouwen, willen we ruimte vrijmaken en de band met de omgeving herstellen door opnieuw de link te leggen met de achterliggende Demer. De Science Tower is de eerste exponent van deze grootschalige metamorfose. Hij is aanwezig zonder overheersend te zijn, met dank aan zijn lichtvoetige look-and-feel. De architecten hebben duidelijk goed nagedacht hoe ze het gebouw optimaal konden inbedden in de groene context.”    

Er is sprake van vier labo- en vijf kantoorniveaus. “Zo konden we splitlevels met wederzijdse inkijk realiseren, waarbij grote glaspartijen voor een sterke onderlinge connectie zorgen”, zegt Kristoff Vaes.

Transparante splitlevels

Dat de Science Tower uitstekend in zijn omgeving past, is onder meer te danken aan het grote aandeel beglazing, de afgeronde hoeken met geperforeerde architecturale schaduwelementen en de witgelakte gevelcassettes die een horizontale geleding creëren. “Het serene ontwerp van de buitenschil moest de landschappelijke integratie bevorderen, maar is eveneens opgevat als een knipoog naar de klinische hightechlook van de laboratoria”, legt Kristoff Vaes uit. Ook het interieur laat weinig aan de verbeelding over, want daar zijn de technieken, leidingen en kanalen maximaal in het zicht gelaten, net als de robuuste, aardbevingsbestendige betonnen kern. Voorts valt meteen op dat de transparante aanblik van de schil intern is doorgetrokken. De nadrukkelijke focus op openheid en natuurlijke lichtinval gaat gepaard met een specifieke ruimtelijke en functionele indeling. “De labo’s zijn ondergebracht in de centrale kern van het gebouw en hebben een vrije hoogte van 4,5 à 5 meter. Ze worden omzoomd door de kantoorruimtes, die het bij een plafondhoogte van een drietal meter houden. Dit maakt dat er sprake is van vier labo- en vijf kantoorniveaus. Zo konden we splitlevels met wederzijdse inkijk realiseren, waarbij grote glaspartijen voor een sterke onderlinge connectie zorgen.”

De transparante aanblik van de bouwschil is doorgetrokken in het interieur.

Modulair, aanpasbaar en uitbreidbaar

Zoals zijn naam al doet vermoeden, is de Science Tower ook op technisch en energetisch vlak erg vooruitstrevend. Vraaggestuurde ledverlichting met monitoring door een KNX-centrale, lucht-waterwarmtepompen die instaan voor koeling, een WKK die de productie van warmte en elektriciteit combineert, een PV-installatie die 62.000 Wp groene stroom opwekt, een centraal gebouwbeheersysteem waarmee de werking van de technische installatie kan worden gemonitord en geoptimaliseerd …: er is niets aan het toeval overgelaten. En dan hebben we het nog niet over de geavanceerde labotechnieken gehad, die het predicaat ‘state of the art’ zeker waard zijn. “Modulariteit was in dit opzicht een cruciaal aandachtspunt”, benadrukt Kristoff Vaes. “Een laboratorium is geen statisch gegeven, want de eisen kunnen van onderzoek tot onderzoek verschillen. Individuele aanpasbaarheid en uitbreidbaarheid – zonder impact op de rest van het gebouw – was dan ook een belangrijke voorwaarde. We hebben hierop geanticipeerd door de labotechnieken te groeperen in een centrale ‘straat’ met voorgeklimatiseerde ventilatielucht, koude en warmte voor plaatselijke naregeling of onderzoeksprocessen, diverse technische gassen, gedroogde perslucht en vacuüm, water (koud, warm en onthard) … Alle labo’s takken hierop aan.”

De Science Tower is ook op technisch en energetisch vlak erg vooruitstrevend.

Warm water zelf uitvinden

“Eveneens belangrijk om weten is dat de technische installatie redundant is opgebouwd, zodat de werking van de labo’s en de voortgang van het onderzoek ook tijdens pannes, onderhoudswerken of onvoorziene omstandigheden gegarandeerd zijn”, vult Kristoff Vaes nog aan. “Zo zijn er drie laboluchtgroepen met een capaciteit van 65.000 m³/h en warmterecuperatie op basis van glycolbatterijen geïnstalleerd op het dak, die in cascade samenwerken. Twee van deze drie luchtgroepen kunnen indien nodig worden uitgeschakeld zonder de belangrijkste labofuncties te hypothekeren. Bovendien kan de WKK ingeschakeld worden als noodstroomgroep voor de meest vitale installaties. Het is typerend voor dit unieke project, waarvoor geen ontwerphandboek bestond. We moesten het warme water dus grotendeels zelf uitvinden. Het was dan ook een enorm voordeel dat we het volledige plaatje voor onze rekening mochten nemen: architectuur, stabiliteit, technieken, omgevingsaanleg en EPB. We zijn blij dat we erin geslaagd zijn om de complexe puzzel te leggen en dat de betrokken aannemers – Cordeel voor de ruwbouw en afwerking, Imtech voor de HVAC, ENGIE Fabricom voor de elektriciteit en POTTEAU Labo voor de laboratoriuminrichting – onze visie met veel zorg hebben uitgewerkt.”

Grote stap vooruit

Ook Marjan Vanhamel en haar collega’s bij de UHasselt zijn erg fier op de Science Tower. “Ik denk dat we mogen stellen dat dit een zeer geslaagd project is! Het gebouw ziet er prachtig uit en kan mee-evolueren met veranderende noden in de toekomst. Dat we voortaan de laatste nieuwe hightechapparatuur kunnen uitstallen in onze labo’s, is een grote stap vooruit in vergelijking met het verleden. Bovendien is het een erg logisch en leesbaar geheel, met dank aan de doordachte ruimtelijke indeling. Dit biedt een grote meerwaarde op het vlak van circulatie, onderhoud en uitbreidbaarheid. Daarnaast vormt de Science Tower bovenal een inspirerende omgeving waar studenten en onderzoekers naar hartenlust kunnen experimenteren, leren en groeien. De transparante inrichting stimuleert sociale interactie, innovatie en nauwe samenwerkingsverbanden (ook vakgroepoverschrijdend). Dit weerspiegelt zich niet alleen in de beleving, maar eveneens in de resultaten. En ook wat ruimtelijk rendement, energie-efficiëntie en milieu-impact betreft, is de Science Tower een echte gamechanger! Kortom: we zijn in de wolken met het resultaat, net als onze studenten en onderzoekers!”    

TECHNISCHE FICHE
  • Bouwheer UHasselt (Hasselt)
  • Architect Ingenieurs- en architectenbureau ESSA (Diest)
  • Hoofdaannemer(s) Cordeel Group (Temse)

Stijlvolle glaswanden verzoenen brandveiligheid en esthetiek

De realisatie van de Science Tower diende zich aan als een complexe (bouw)technische puzzel. Zo was het onder meer zaak om de transparante interieurinrichting op basis van grote glaswanden te combineren met de strikte brandveiligheidseisen voor labo-omgevingen. Dankzij de oplossingen van LGC vormde dit echter geen bezwaar. Deze gespecialiseerde firma uit Herk-de-Stad plaatste zowel brandwerende als niet-brandwerende glaswanden, die dankzij een identiek aluminiumprofiel één esthetisch geheel vormen.

Tekst Tim Janssens    |    Beeld LGC

Brandveiligheid en esthetiek: het zijn twee disciplines die niet altijd even makkelijk te verenigen zijn. LGC maakt er dan ook een erezaak van om brandwerende ramen en deuren de nodige architecturale uitstraling te geven. “Die focus op esthetiek en minimalisme is zeer belangrijk voor ons: brandwerendheid moet niet enkel functioneel, maar ook mooi zijn”, benadrukt zaakvoerder Wim Lambaerts. “Meteen na onze oprichting in 2013 hebben we een gepoedercoat aluminiumprofiel met een aanzichtbreedte van 3 cm ontwikkeld, dat zowel geschikt is voor brandwerende als niet-brandwerende toepassingen. Daarbij gingen we zo ver dat het niet opvalt welke technologie erachter schuilgaat. Je moet al een echte kenner zijn om het verschil tussen onze brandwerende en niet-brandwerende glaswanden op te merken.”

Oog voor detail

Dit laatste bewees LGC eens te meer in de Science Tower, waar de labo’s worden afgebakend door brandwerende glaswanden en de kantoren niet. “Aan de ene zijde van de gang is er dus sprake van brandcompartimentering en aan de andere zijde niet. Toch zien de glaswanden er hetzelfde uit. In beide gevallen is er immers sprake van ons gepoedercoat aluminiumprofiel en glas-op-glasaansluitingen (zonder tussenprofielen)”, legt Wim Lambaerts uit. “In totaal plaatsten we 313 m² Concept 60-wanden met brandweerstand EI60, inclusief zeventien volle houten deuren van De Coene Products met brandweerstand EI30. We leverden een overkoepelend attest voor die combinatie van houten deuren en glaswanden, die zowel aansluiten op de zware betonstructuur als lichte gipsvezelwanden. Daarnaast installeerden we ook nog 670 m² Concept Z-glaswanden zonder brandweerstand, inclusief zeven niet-brandwerende houten deuren en 26 volglazen SECURIT DOORS. Het was best een uitdagend project, want we kregen een erg strikte uitvoeringstermijn opgelegd. We hebben nauw samengewerkt met Cordeel om op voorhand alle details op punt te stellen, zodat de plaatsing nadien zeer snel kon gebeuren. We zijn erg fier op deze referentie, want het interieur van de Science Tower bewijst dat brandwerende en niet-brandwerende glaswanden perfect te combineren zijn tot één esthetische oplossing. Dat het gebouw naast het departement architectuur ligt, waar mijn vrouw vroeger naar school ging, maakt het extra bijzonder voor ons.”    

"*" geeft vereiste velden aan

Stuur ons een bericht

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Wij gebruiken cookies. Daarmee analyseren we het gebruik van de website en verbeteren we het gebruiksgemak.

Details