Wat zijn dé innovaties voor de toekomst van prefabbeton?

Van BIM over virtual en augmented reality tot robotisering en zelfs 3D-printen: het zijn innovaties die steeds nadrukkelijker voet aan grond krijgen in de bouw en die stilaan ook hun weg vinden naar het prefabbetonwezen. Hoe zal bouwen met (prefab)beton er in de toekomst uitzien? In een podcast van architectuurwebsite architectura.be lieten drie experts uit de productie-, ontwikkelings- en architectuursector hun licht schijnen op deze boeiende kwestie.

Digitalisering is niet meer weg te denken uit de hedendaagse bouwpraktijk. Dat geldt ook voor personen en partijen die werken met prefabbeton. Dat de achterliggende filosofieën van prefabricatie en innovatieve samenwerkingsformules als Design & Build overlappen, is alvast een voordeel, benadrukt Dirk Engelen, COO bij Binst Architects. “Bij uitvoering in een traditionele context is een beperkt percentage van de extra kosten te wijten aan faling. Om die risico’s te minimaliseren, reikt BIM een belangrijke optimalisatie aan en daar kan prefab een essentiële rol in spelen. In een bouwteamwerking worden immers vaak meerwaardes gezocht in het heel vroeg betrekken van de uitvoerende partij, wat tot een grotere efficiëntie leidt. Prefab past perfect in dat plaatje.” 

Cruciale knopen doorhakken in het voortraject, de bouwtijd op de werf verkorten en het aantal bouwfouten tot een minimum beperken: dat is het hogere doel. Bij de productie van prefabbeton staat BIM echter nog in de kinderschoenen, al is er de laatste tijd wel sprake van een stroomversnelling. “Er gebeurt nog veel handmatig en ter plaatse, maar er is veel ruimte om de productie te automatiseren. De meerwaarde van BIM is alleszins groot, zeker ook op het vlak van kwaliteitsborging”, benadrukt Sonja Kuypers, CEO bij Ebema. 

Robotisering, lastertechnologieën, optiscannen, augmented reality …: ook deze nieuwigheden maken deze dagen hun opwachting in de prefabsector. “Met AR kan je bepaalde lagen informatie toevoegen aan de werkelijkheid, zoals complexe bouwknopen en specifieke montagevoorschriften. Zo verlaag je het aantal uitvoeringsfouten en de bijbehorende faalkosten”, vertelt Vincent Kerkstoel, bestuurder bij Groep Kerkstoel en voorzitter van Febestral. 

Ook in de dialoog met opdrachtgevers zijn augmented en virtual reality een belangrijke troef. Ze laten bijvoorbeeld toe om al in een vroege fase van het project een gedetailleerd en realistisch beeld van het beoogde eindresultaat te tonen aan de bouwheer, een ideale manier om de gemaakte ontwerp- en uitvoeringskeuzes beter te onderbouwen. Dirk Engelen gelooft dat deze evolutie zal leiden tot een nieuwe manier van samenwerken met opdrachtgevers, studiebureaus en uitvoerders. “Een virtuele oplevering van het model – inclusief technische installaties, afwerking, kleuren … – kan een belangrijke mijlpaal zijn in het bouwproces. Natuurlijk wordt dan wel een groot deel van het studiewerk dat nu thuishoort in de uitvoeringsfase verplaatst naar het voortraject, waardoor het bouwproces als een sneltrein vooruitgaat.”

Een andere belangwekkende innovatie is 3D-printen met beton. Zal er in de toekomst meer geprint dan geproduceerd worden in de fabriekshallen van prefabbetonfabrikanten? “Het is een hele knappe evolutie, maar ik denk niet dat 3D-printen de prefabsector volledig zal vervangen. Momenteel is de techniek nog niet klaar voor grootschalige realisaties. Bovendien is het printproces op de werf ook onderhevig aan bepaalde weers-, omgevings- en kwaliteitsfactoren die in de hallen van prefabproducenten veel beter onder controle zijn. Tot slot zijn bepaalde elementen erg moeilijk ‘printbaar’, zoals omvangrijke elementen voor bruggen of grote overspanningen. Ook voor de bijbehorende logistieke uitdagingen is op dit ogenblik geen pasklaar antwoord voorhanden. Wat ik wel denk, is dat specifieke geprinte elementen een bepaalde plaats kunnen innemen in het grotere geheel. Ik zie eveneens mogelijkheden in het printen van complexe bekistingen voor de productie van prefabbetonelementen”, geeft Vincent Kerkstoel aan. 

Dirk Engelen ziet als architect voorlopig onvoldoende aanleiding om 3D-printen massaal toe te passen. “Het is een valabel alternatief, maar op dit moment is de scope relatief beperkt. Ik heb alleszins nog niet veel 3D-geprinte toepassingen gezien die niet op een andere manier tot stand kunnen worden gebracht. Ik denk dat de voor- en nadelen in ieder geval goed moeten worden afgewogen in overeenstemming met de context van een project. Want dat het een fascinerende technologie is, volstaat op zich niet. Er moet sprake zijn van een echte meerwaarde. Voor het creëren van ingewikkelde vormen die qua bekistingstechniek moeilijker realiseerbaar zijn, zie ik wel opportuniteiten. Maar ook ik beschouw 3D-printen eerder als een waardevolle aanvulling op de bestaande productie- en uitvoeringsmethodes.”    

Meer weten?
Benieuwd naar meer? Beluister dan de architectura podcast ‘Prefabbeton: welke rol heeft prefabbeton richting een duurzame wereld?’. Deze is terug te vinden via architectura.be of de gebruikelijke podcastkanalen (Spotify, Apple podcasts, Buzzsprout en Google podcasts).