Werken in de bouw? Duizenden vacatures en vaak voor breed inzetbare profielen

Zoals steeds zoeken bouwbedrijven goede vakmannen, maar steeds vaker is er ook nood aan hoger- en middenopgeleiden. “Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn we vooral op zoek naar breed inzetbare profielen”, klinkt het.

De bouwsector verandert steeds sneller. Het belang van klimaatvriendelijke maatregelen dringt zich steeds meer op, de digitalisering laat zich voelen en dat vertaalt zich in de zoektocht naar hogeropgeleid personeel. 26 % van de vacatures voor bouwberoepen vraagt om hogergeschoolden, 32% vraagt om middengeschoolden. Dat blijkt uit onderzoek van de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) op basis van cijfers van de VDAB. “Volgens de laatste gegevens zijn nog slechts 42 % van de vacatures in de Vlaamse bouw bestemd voor laaggeschoolden. Voor hooggeschoolden zijn er maar liefst 4.372 openstaande vacatures”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB. Wat zijn de knelpuntberoepen? Het gaat vooral om projectleiders, calculatoren en werfleiders. Die vacatures invullen blijkt allesbehalve evident. “We krijgen er elk jaar 120 afgestudeerde burgerlijk ingenieurs bouwkunde en driehonderd industrieel ingenieurs bouwkunde bij. Dat is te weinig, temeer omdat ze natuurlijk ook niet allemaal voor de bouw kiezen”, zegt Marc Dillen. Voor twaalf van de twintig meestgevraagde bouwberoepen ligt het aantal vacatures hoger (en soms vele malen hoger) dan het aantal beschikbare werkzoekenden. De VDAB beschouwt slechts drie van de twintig meestgevraagde bouwberoepen niet als een knelpuntberoep. Bij zeven beroepen gaat het volgens de VDAB zelfs om een zwaar knelpunt. Dat blijkt uit de recentste knelpuntberoepenlijst.

Klimaatgerichte beroepen

Bijna alle bouwberoepen met het grootste aantal vacatures hebben in zeer belangrijke mate te maken met het klimaat. De monteur centrale verwarming, de technicus koeling en klimatisatie en de sanitair installateur zijn zelfs op zeer directe wijze betrokken bij de klimaatregeling. Bij andere beroepen is de link minder uitgesproken, maar toch duidelijk aanwezig. Zo moeten metselaars meer dan ooit oog hebben voor de isolatie in de bouwschil. Bij diverse schrijnwerkberoepen moet er aandacht zijn voor de luchtdichtheid van raam- en deuropeningen. Dakdekkers moeten rekening houden met de isolatie van de daken. Meer dan voorheen moet de onderhoudsvakman instaan voor het onderhoud van de installaties en de bouwschil.

Technici van studiebureaus, werfleiders, conducteurs en tekenaars zijn cruciaal voor de realisatie van energiezuinige gebouwen vanwege hun rol bij de voorbereiding en de uitvoering van projecten Zij moeten de projecten zo detailleren en de uitvoering dermate opvolgen dat het opgelegde E- en S-peil en de steeds vaker gecontroleerde luchtdichtheid effectief bereikt worden.

Toenemende digitalisering

Typerend voor de verregaande digitalisering in de bouw is dat het beroep van installateur van communicatienetwerken nu op nummer 2 van de top 20 van meestgevraagde bouwberoepen is terechtgekomen. Het gaat om een beroep waarnaar vier jaar geleden nauwelijks enige vraag was en waarvoor nu ook amper werkzoekenden beschikbaar zijn. Voorts krijgen ook tal van andere bouwberoepen indirect met digitale technieken te maken. Denk aan BIM, ERP, 3D-scanning en 3D-rendering, Virtual en Augmented Reality, Internet of Things en intelligente transportsystemen. Medio 2019 heeft de VCB haar leden bevraagd over de toepassing van nieuwe (voornamelijk digitale) technologieën. Liefst twee derde van de bedrijven gaf aan mee te zijn op het vlak van e-facturatie, terwijl 54 % over een digitaal kostprijsberekeningspakket beschikte, 49 % over een pakket om kosten, opbrengsten en cashflow per bouwplaats op te volgen, 36 % over een Document Management Systeem (DMS) en 35 % over een ERP (Enterprise Resource Planning). In de enquête van de VCB attesteerden ook 20 % van de responderende aannemers het gebruik van BIM, dat intussen dus niet langer beperkt blijft tot een aantal voorlopers. De toepassing van open standaarden en een BIM-protocol, beroepsspecifieke BIM-tools, de integratie van planning en budgettering in BIM, de combinatie van BIM en 3D-scanning en LCA-analyses en de openheid bij publieke en private opdrachtgevers om aannemers zelf een BIM-model te laten ontwikkelen zullen in de nabije toekomst bijkomende perspectieven bieden.

De VCB roept in haar visierapport 2019 de nieuwe Vlaamse regering op om initiatieven rond digitalisering vanuit en voor de bouw verder te ondersteunen. Na deze eerste digitaliseringsgolf in de bouw zullen er andere digitaliserings­golven volgen. Zij zullen een belangrijke impact hebben op het leven en werken van de Vlamingen en tegelijk ook ons leefmilieu en ons klimaat ten goede komen. Bovendien vormt de toenemende digitalisering een belangrijke hefboom voor een beter imago van de sector en een grotere aantrekkelijkheid van de bouwbedrijven.