Duurzaam kantoorgebouw met twee gezichten

Het gebouw kreeg dan ook een BREEAM Excellent-certificaat. Quartz, de nieuwe thuisbasis van de Europese Vrijhandelsassociatie (EFTA), heeft twee gezichten: het karakterverschil van de omliggende straten en de oriëntatie van de gevels bepaalden het design van de façades. 

Het ontwerp van Quartz is van de hand van POLO Architects, dat nauw samenwerkte met VK Architects & Engineers (verantwoordelijk voor de volledige engineering) en aannemer BPC. Het kwam als winnaar uit de bus bij de architectuurwedstrijd die opdrachtgever Cofinimmo uitschreef voor de realisatie van een nieuw kantoorgebouw op een hoekperceel langs de Kunstlaan en de smalle Sint-Jozef II-straat, vlak bij de Brusselse ring en het Warandepark. Het gebouw, dat een oude tegenhanger vervangt, oogt verrassend fris en stelt het vastgeroeste idee van een anoniem kantoorcomplex bij naar dat van een huiselijke plek waar gewerkt én geleefd wordt. 

De gemarkeerde toegang van het gebouw – strategisch gepositioneerd op de hoek – brengt de bezoeker naar een genereuze lobby, ontworpen en geproportioneerd als een plaats van ontmoeting. Een atrium op het gelijkvloers strekt zich een niveau naar beneden uit om de lagergelegen tuinverdieping van daglicht te voorzien. Een zwevende buitentrap in architectonisch beton maakt de verbinding tussen het gelijkvloers en de uitgegraven tuin op kelderniveau. Door de tuinverdieping en het gelijkvloers te laten samenvloeien, ontstaat er een dubbelhoge ruimte die verschillende zichten combineert met een enorme ruimtelijkheid. Op sommige plaatsen kan je vanop de straat rechtstreeks tot in de achterliggende tuin kijken. Ook via de toegang tot de ondergrondse parking krijgen voorbijgangers zicht op het groen.

Het gebouw is opgetrokken in wit architectonisch beton en glas. Alle gevels zijn uitgerust met genereuze, verdiepingshoge raampartijen, die voor een royale lichtinval zorgen. Negen vloerplaten wikkelen zich rond een centrale kern. Een brandgang uit brandwerend glas verbindt de centrale kern met de brede terrassen aan de achterkant van het gebouw, die op hun beurt toegang geven tot een strategisch geplaatste buitentrap. De doordachte inplanting van de kernen versterkt de transparantie op de kantoorverdiepingen.    

Binnen in het gebouw worden de zichten op de tuin en de omgeving verder versterkt door grote vides met trappen. Zij koppelen de verdiepingen en bevorderen de interactie tussen de verschillende werkvloeren. Het dakterras op de zesde verdieping doet dienst als ontmoetingsplek. “De werkplek van morgen is veel meer dan een aaneenschakeling van anonieme eilanden. Het is een omgeving die interactie stimuleert en waarin samenhorigheid even belangrijk is als productiviteit. Veel daglicht, groen, buitenruimtes, flexibele zones en aaneengeschakelde verdiepingen: architectuur speelt een almaar belangrijkere rol in de manier waarop we vandaag samenwerken. De essentiële bedoeling van een kantoorgebouw als Quartz is de gebruiker te inspireren tot bijzondere dingen”, aldus Mauro Poponcini van POLO Architects.

Het karakterverschil van de omliggende straten en de oriëntatie van de gevels waren bepalend voor het gevelontwerp. Daardoor heeft het gebouw twee gezichten. Aan de zuidkant, langs de smalle Sint-Jozef II-straat, houden grote horizontale lamellen de hoge zomerzon buiten. De westzijde van het gebouw, aan de brede Kunstlaan – een van de prominente Brusselse boulevards – heeft dan weer een extravertere uitstraling. “Het groene karakter van de brede boulevard is maximaal geïntegreerd in het ontwerp. Hier is het gebouw heel uitnodigend. Aan de buitenkant zijn gevlochten inoxgordijnen bevestigd, die de huiselijke sfeer en de open relatie met de stad benadrukken. We keren de volgorde in feite om: het interieur komt schijnbaar aan de kant van het publieke domein te liggen. Naargelang de stand van de zon kunnen de gordijnen elektrisch open- of dicht-geschoven worden, maar door de verregaande transparantie is er altijd sprake van een dialoog met de stad”, verduidelijkt Poponcini.

Quartz integreert zich naadloos in het stedenbouwkundige kader. Een volumetrisch spel van horizontaal gestapelde plateaus zorgt voor een organische overgang tussen de verschillende bouwhoogtes langs de Jozef II-straat en de Kunstlaan. Op het niveau van het maaiveld is de gevel langs de Jozef II-straat teruggetrokken ten opzichte van de rooilijn, waardoor het hoofdvolume lijkt te zweven en er een zicht op de binnentuin ontstaat. Ook langs de Kunstlaan werd een soortgelijk effect gecreëerd door het hoogteverschil van bijna 2 meter op te vangen via een donkere natuursteenplint, aansluitend op de glaspartijen.    

POLO Architects ontwerpt duurzame gebouwen. Het streefde naar een BREEAM Excellent-certificaat en slaagde glansrijk in die missie. Belangrijk daarbij was de bijdrage van VK Architects & Engineers, dat instond voor de volledige engineering: stabiliteit, M&E engineering, facade engineering, Passive House Planning Package, EPB, BREEAM en akoestiek. Niet alleen de vooruitstrevende technieken zoals een open klimaatplafond, nachtkoeling en zonnepanelen, maar ook de gevels zijn zo geconcipieerd dat ze naast de riante lichtinval eveneens zorgen voor de natuurlijke opwarming van Quartz. Vooral de gevlochten inoxgordijnen waren een uitdaging voor de ingenieurs van VK Architects & Engineers. Daarnaast is het geheel van materialen, transport en procedures voor de realisatie en eventuele afbraak ‘cradle to grave’ geanalyseerd. Het volledige project werd uitgewerkt in BIM, een efficiënte en collaboratieve werkmethode waarbij een betere informatie-uitwisseling tussen alle betrokken actoren centraal stond.    

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer Cofinimmo (Brussel)

Architect POLO Architects (Antwerpen & Brussel)

Hoofdaannemer(s) BPC (Brussel)