Platform voor de bouw
Met zijn oranje ramen en onderconstructie in cortenstaal is het gebouw dat eind jaren zestig gebouwd werd voor de toenmalige verzekeringsmaatschappij Royale Belge een emblematisch bouwwerk in Brussel. Het landmark aan de rand van het Zoniënwoud en de vijver van Tenreuken naar een ontwerp van René Stapels kwam enkele jaren geleden echter leeg te staan, waarna het ten prooi viel aan de tand des tijds. De ontwikkelaars die het gebouw kochten, besloten het daarom te vernieuwen alvorens het een herbestemming te geven met een multifunctionele invulling. CIT Blaton voerde die totaalrenovatie uit. “Het project was verre van een routineklus en kwam met de nodige uitdagingen”, vertelt Daan Watté, senior project manager bij CIT Blaton.
Het Royale Belge-gebouw, een kruisvormige toren van acht verdiepingen hoog boven een grote sokkel van twee verdiepingen, kwam leeg te staan in 2017 toen AXA, dat in 1990 fuseerde met Royale Belge en daarbij zijn naam behield, het verliet. Verschillende bouwpromotoren wilden het vandaag beschermde gebouw meteen daarna herontwikkelen, maar het duurde tot 2019 tot Souverain 25, een consortium van CORES Development, Urbicoon, Foresite en Ape, het gebouw met zijn bijzondere architectuur daadwerkelijk nieuw leven mocht inblazen. De ontwerpwedstrijd uitgeschreven door Stad Brussel werd gewonnen door het Londense Caruso St John’s Architects en Bovenbouw Architectuur uit Antwerpen. Vervolgens werd in volle coronaperiode het uitvoeringsdossier uitgewerkt. Daarbij stapte het Brusselse DDS+ mee in het project.
Opzet van Souverain 25: het Royale Belge-gebouw met een beperkt aantal ingrepen en behoud van kenmerkende elementen transformeren tot een gebouw dat met een totale oppervlakte van 80.000 m² onderdak biedt aan een hotel met 180 kamers, een fitness en welness, restaurants, vergaderzalen, een evenementzone, coworkingspaces, kantoren, archieven, technische lokalen en een ondergrondse parking van drie verdiepingen. Ofte: een nieuwe invulling die het gebouw toegankelijk zou maken voor het grote publiek, zodat iedereen de grandeur van het bijzondere bouwwerk zou kunnen ontdekken. Uiteraard was het ook de bedoeling dat het gebouw na de upgrade zou voldoen aan de huidige EPB-normen en eisen rond brandveiligheid en circulatie.
In april 2023 namen huurders de eerste kantoren in gebruik. Het hotel en de welness en fitness openden in juni 2023. In het najaar van 2023 volgde de oplevering van het project.
Hoofdaannemer van het project was CIT Blaton, dat in augustus 2021 de opdracht voor de algemene aanneming kreeg. “Nadat het volledige gebouw was gestript, hebben we de gevels volledig vernieuwd door de secundaire structuren in cortenstaal en alle schrijnwerk en glas – inclusief dat van de sokkel – te vervangen, in nauwe samenwerking met onze onderaannemer Kyotec Group. De primaire structuren in cortenstaal, de profielen die het volledige kruisvormige deel van het gebouw afdragen op de betonnen balken bovenop de sokkel, maakten deel uit van de dragende structuur van het gebouw en die lieten we dus ongemoeid. Ook de borstwering in cortenstaal rondom de terrassen op niveau 2 werden grotendeels gerenoveerd”, begint Daan Watté, senior project manager bij CIT Blaton, te vertellen wat de werken precies inhielden. “Ook de waterdichtingen van de platte daken hebben we vernieuwd en maximaal voorzien van performante isolatie.”
“Binnenin hebben we alle technieken volledig vernieuwd”, gaat hij voort. “We plaatsten nieuwe HVAC- en sanitaire installaties, nieuwe elektrische leidingen, sprinklers, nieuwe liften, bliksemafleiding … Ook de binnenafwerking namen we voor onze rekening, uiteraard afgestemd op de bestemming van elke ruimte.”
CIT Blaton realiseerde ook de buitenaanleg. “Trappen en paden, groendaken, terrassen met grootformaatdallen en de aansluiting van de regenwaterafvoer op de vijver”, somt Daan Watté op.
Ook op het vlak van ruwbouw moest CIT Blaton enkele interventies uitvoeren. Die kwamen met de nodige uitdagingen. Daan Watté: “Voor de twee zwembaden in de fitnessruimte werden twee betonbakken van 25 meter ophangen aan de bestaande structuur van de vroegere parking. Het had heel wat voeten in de aarde om dat te realiseren, zeker aangezien er ook nog enkele constructievoegen langs de bestaande kolommen- en balkenstructuur liepen. De integrale stabiliteit van de structuur was bij die ingreep een constant aandachtspunt.
“Dat laatste was ook zo bij de realisatie van het atrium – met rondom een nieuwe circulatie – binnen de bestaande structuur. Een huzarenstukje van onze kant, durf ik toch wel te stellen. We moesten daarvoor aanliggende dragende structuren afbreken en vervangen door nieuwe, zonder aan bijzondere bouwdelen te raken, zoals wit marmer in de wanden en vloeren.
In een heel nauwe samenwerking tussen onze interne engineeringdienst, het stabiliteitsbureau ELLYPS (nu Lemaire Ingénieurs, red.) en controlebureau SECO, werd een bijzonder schorings- en ondersteuningssysteem bedacht om zowel de afbraak als de nieuwe structuren te kunnen uitvoeren. Op de plaats van de toekomstige betonnen kolommen werden vier stalen kolommen geplaatst om de dakbalkenstructuur tijdelijk te dragen. Daaronder werden dan andere dragende elementen afgebroken, tot op de gelijkvloerse verdieping. Aansluitend maakten we de imposante nieuwe betonnen kolommen en nieuwe wanden, waaraan vervolgens een zwevende trap werd opgehangen. De wanden werden uitgevoerd met een betonsamenstelling die het oude beton moest benaderen. Na het ontkisten van het beton werden de wanden gestraald. Op de betonwanden werden de vloeren ten slotte terug ‘aangebetonneerd’ om ze dragend te maken.”
Maar de werf was om nog meer redenen uitdagend voor CIT Blaton. “Bij de ontmanteling gaf het gebouw nog enkele geheimen prijs, waardoor we met best veel verrassingen en onvoorziene zaken rekening moesten houden”, vat Daan Watté die samen. “Door de bijzonder korte tijd tussen het gunnen van de opdracht en de start van de werken, was er ook amper tijd om de uitvoeringsstudies grondig en
gecoördineerd uit te voeren.”
Maar CIT Blaton bracht de taak dus tot een goed einde. Tot tevredenheid en trots van de senior project manager. “Als hoofdaannemer hebben we vanaf de eerste dag een uitgebreide ploeg ingeschakeld met experten in alle disciplines. Om de – over de ganse looptijd van de werf – in totaal zo’n 400 arbeiders georganiseerd te krijgen hebben we ook een staf van zeven werfleiders en hulpwerfleiders ingeschakeld. Dankzij een intense samenwerking met de engineeringdiensten van onderaannemers Cegelec, ITB, Le Sprinkler Rationnel en Van Hoey werden al heel wat obstakels kort voor de uitvoering in beeld gebracht en opgelost. Kortom, dit project was verre van een routineklus. Het vergde veel concentratie van een hele ploeg om de werf binnen de strakke tijdspanne gerealiseerd te krijgen”, besluit Daan Watté.
Nog dit: het project werd op de bekende vastgoedbeurs MIPIM in Cannes bekroond met twee prijzen, die voor beste mixed use-project en die voor beste herbestemming. Het is eerder uitzonderlijk dat een Belgisch project er een prijs in de wacht sleept, laat staan twee.
Polypane – Beglazing voor woning- en projectbouw
Glas staat in voor een belangrijk deel van de thermische prestaties van een gebouw. Denk hierbij aan het warmte-isolerend vermogen, zonbeheersing, akoestische waarden, veiligheid … Het voormalig AXA-gebouw uit de jaren 60, nu gerenoveerd en bekend als Royale Belge, was voor op z’n tijd door gebruikt te maken van grote glaspartijen. Voor de renovatie moest dit beschermd gebouw zo veel als mogelijk in zijn originele staat bewaard blijven. Polypane werd gevraagd een mock-up te realiseren met allerlei verschillende oplossingen, en werd na bevredigend resultaat dan ook ingeschakeld als onderaannemer voor de productie en montage van het vernieuwde glas.
Franky Symoens, gedelegeerd bestuurder Polypane: “De originele glaspartijen hadden een lichttransmissie van 40 % en een g-waarde van 30 %. De eisen voor de nieuwe beglazing was om naast dezelfde kleur een lichttransmissie te behalen van 55 %. En het mag gezegd zijn, onze leverancier AGC Glass leverde hier uitstekend werk. De originele goudkleurige coating – indertijd nog met echte goudstukjes gerealiseerd – werd door hen perfect ‘nagemaakt’. Een echte coating-on-demand, dus. Dit glas gebruikten we voor het kruisvormig bovenstuk. Voor het gelijkvloers plaatsten we dan weer glaspartijen van 7,50 m hoog. Vooral van binnen naar buiten geeft dit een zeer transparant en adembenemend zicht. In totaal installeerden we 14.500 m² glas. Een huzarenstukje waar we heel trots op zijn.”
Voor CIT Blaton heeft Bel Albatros 4 kilometer aan plinten van gerecycleerd plastic geproduceerd, die te vinden zijn in de coworkingruimtes van Mix, evenals badkamerelementen in de kamers. Een prachtig avontuur voor deze moderne kmo uit Anderlecht.
Tekst Philippe Selke | Beeld Bel Albatros
Guilain Sevriere, oprichter van Bel Albatros: “De interieurarchitect Lionel Jadot wilde zwarte plinten van lokaal geproduceerd en gerecycleerd plastic, willekeurig gespikkeld met witte schilfers. Het produceren van plinten in zo’n hoeveelheid was voor ons een primeur.” De werkplaats van 800 m² in Anderlecht werd uitgebreid met een vierzijdige schaafmachine en er werd een afwerkingslijn opgezet om aan de bestelling te kunnen voldoen.
Upcycling
De afvalproducten van industriële plastic-productie worden gewoonlijk gerecycleerd tot ‘grijze plastics’ of verbrand. Bel Albatros heeft een systeem opgezet om deze ‘schone’ plastics, waarvan de herkomst bekend is en de specifieke kleur behouden blijft, te verzamelen om er nieuwe producten van te maken volgens de wensen van de klanten. Of het nu gaat om werkbladen, tafelbladen, decoratieve panelen … het resultaat is telkens vernieuwend, designgericht, kleurrijk, eenvoudig te installeren, duurzaam, uiterst stevig en toch gemakkelijk te repareren. Bel Albatros heeft zo een sterke link met ecologisch bouwen en voldoet aan de duurzaamheidscriteria vereist in aanbestedingen. De producten van Bel Albatros, lokaal geproduceerd met 100 % gerecycleerd plastic, zijn een meerwaarde om aanbestedingen binnen te halen en zijn daarbovenop nog een win voor onze planeet!
“Toen we in 2018 begonnen, produceerden we door middel van injectie. Maar later kozen we voor compressie, wat het mogelijk maakt om met verschillende viscositeiten van plastic te werken, gemakkelijker grote onderdelen te produceren en minder te verspillen. We zorgen voor alle stappen, van de ontwerpen tot het digitaal uitsnijden van de panelen. We bewerken op aanvraag, met gebruik van ons eigen zaagsel. Meer circulair dan dit wordt het niet!”
De erfgoedstatus maakte van de renovatie-reconversie van het karaktervolle gebouw Royale Belge een bijzondere uitdaging. Zelfs voor Lemaire ingénieurs, dat verantwoordelijk was voor de stabiliteitsstudies bij de verbouwing. De beperkingen die gepaard gaan met het verplichte behoud van de bestaande structuur vereisten precieze ingrepen en een grondige studieronde. “De samenwerking tussen de verschillende partners was essentieel voor het succes van dit unieke project”, benadrukt Antoine Warnant, administrateur en teamleider bij Lemaire ingénieurs.
Tekst Philippe Selke | Beeld Lemaire ingénieurs
Het hoofdkantoor van de Royale Belge in Oudergem en studiebureau Lemaire Ingénieurs delen een lange geschiedenis. Het oorspronkelijke gebouw werd ontworpen door Verdeyen & Moenaert, dat in 2002 fuseerde met Setesca & Lipe tot ELLYPS. In 2011 bundelde ELLYPS de krachten met Lemaire om een hoofdrolspeler te worden in de sector in België en daarbuiten. Na de integratie van BEOS in 2016 kreeg de firma in 2022 een nieuwe identiteit, onder de naam Lemaire Ingénieurs. Antoine Warnant: “Toen we ELLYPS in 2011 overnamen, hebben we alle papieren archieven gedigitaliseerd die nog beschikbaar waren bij Verdeyen & Moenaert. We beschikten dus over alle stabiliteitsplannen van het oorspronkelijke gebouw, waardoor we een uiterst gedetailleerde studie van de bestaande structurele elementen konden uitvoeren en de gepaste versterkingen konden bepalen.”
Respect voor de oorspronkelijke architectuur
Antoine Warnant vervolgt: “Het oorspronkelijke gebouw was echt opmerkelijk in zijn ontwerp, met zijn atypische kruisvormige structuur gedragen door een exoskelet van cortenstaal. De taak van Lemaire ingénieurs bestond voornamelijk uit het creëren van een enorm atrium dat de hoofdcirculatie vormt tussen de verschillende functies van het gebouw, het creëren van een binnenzwembad met wellnessfaciliteiten en een buitenzwembad. En tot slot het creëren van een nieuw noodtrappenhuis voor de parkeergarages aan de achterkant van het gebouw. Daarnaast werd een hele reeks studies uitgevoerd naar de verschillende openingen die nodig waren om de nieuwe technologie te huisvesten.
De grootste uitdaging was om een cirkelvormig atrium te integreren in een orthogonale structuur, wat voor een aantal beperkingen zorgde. Aangezien het de bedoeling was om de oorspronkelijke architectuur zoveel mogelijk te respecteren, moesten de afbraakwerken zo weinig mogelijk ingrijpend zijn om de bestaande structuren zoveel mogelijk te behouden. Zo werden bijvoorbeeld de laatste metalen kolommen die het opmerkelijke dak boven het atrium ondersteunden, waarvan de langste ongeveer 12 m lang was, in één stuk door het dak op hun definitieve positie geplaatst. Deze kolommen werden vervolgens in beton gegoten, rekening houdend met de bestaande structuur. De betonnen vloeren werden vervolgens gesloopt, met behoud van de bestaande wapening. Deze werden vervolgens ter plaatse aangepast/aangevuld volgens de nieuwe interne spanningen van de elementen, voordat het geheel weer werd opgevuld tot een nieuw monolithisch geheel. De integratie van de zwembaden vereiste ook aanzienlijke lastoverdrachten, waarvoor specifieke oplossingen moesten worden bedacht.”
Als oud en nieuw samensmelten
Afgezien van de aanleg van een terras op de begane grond voor de FOX Food Market is het bestaande gebouw niet fundamenteel uitgebreid. Alle werkzaamheden, hoe omvangrijk ook, werden uitgevoerd binnen de bestaande betonnen volumes. De gestraalde textuur van het ter plaatse gestorte beton is kenmerkend. Antoine Warnant: “We voerden tests uit (samenstelling, zandstralen …) om ervoor te zorgen dat het nieuwe zichtbeton de textuur en kleur van het bestaande beton zo dicht mogelijk benaderde. Het resultaat is verbluffend: je ziet nauwelijks verschil”. Zelfs de nieuwe kolommen in het atrium hebben dezelfde vorm als de bestaande kolommen, dankzij het gebruik van op maat gemaakte metalen bekistingen.
Vierhandig precisiewerk
Lemaire ingénieurs werd gedurende het hele project ook regelmatig betrokken bij het valideren van de openingen in de bestaande structuren om het gebruik van speciale technieken mogelijk te maken. Gezien de krappe deadline voor dit grootschalige project was flexibiliteit te allen tijde essentieel, nog een extra uitdaging. De ingénieurs van Lemaire zaten regelmatig rond de tafel met de aannemer en de architecten om de bestudeerde oplossingen te bespreken, een mooi voorbeeld van de geïntegreerde en gezamenlijke samenwerking tussen alle partners. Antoine Warnant genoot duidelijk van het precisiewerk aan deze betonnen gigant: “Het gebeurt niet vaak dat we de kans krijgen om aan zulke specifieke erfgoedgebouwen te werken. Persoonlijk heb ik met veel plezier aan dit veeleisende en zeer interessante project gewerkt.”
In Watermaal-Bosvoorde onderging het oude gebouw van Royale Belge een grondige renovatie om zich te wapenen voor nieuwe functies met zeer uiteenlopende technische eisen. VINCI Energies Belgium heeft zich, via haar business units Cegelec en ITB, gebogen over de HVAC- en elektriciteitswerkzaamheden in onderaanneming van CIT Blaton. De fierheid om aan dit project – dubbel bekroond op de MIPIM Awards – te hebben meegewerkt is evenredig aan de uitdagingen en beperkingen van deze unieke bouwplaats. Vincent Deleersnyder, Business Unit Manager bij Cegelec, en Raf Formesyn, zijn collega bij ITB, geven uitleg.
Tekst Philippe Selke | Beeld Bernard Vanden Eynde
Dit opmerkelijke kantoorgebouw, deels geklasseerd als erfgoed, herbergt nu een 4-sterrenhotel met 180 kamers, kantoren met een totale oppervlakte van 18.500 m², een fitnessruimte van 5.000 m² met binnen- en buitenzwembaden, evenals een auditorium voor 300 personen en een restaurant-, bar- en cafetariaruimte van 1300 m². Kortom, een originele mix van alles wat men nodig heeft om te werken en te ontspannen, allemaal gelegen in een prachtige groene omgeving niet ver van het centrum van Brussel.
De BU Cegelec HVAC Com South was verantwoordelijk voor de HVAC-installaties, inclusief een nieuw Power plant (productie van warmte en koude), ventilatie, hydrauliek en eindunits. De BU ITB was verantwoordelijk voor de elektrische installaties, waaronder een nieuwe hoogspannings- en laagspanningscabine, generator, verdeelborden, bekabeling, verlichting, data- en zwakstroominstallaties … De projectplanning was bovendien erg strak, van augustus 2021 tot de lente van 2023.
Uitzonderlijke beperkingen
Vincent Deleersnyder: “De belangrijkste uitdaging was duidelijk om de eisen van de verschillende functies te combineren. Deze multifunctionaliteit, de kracht van dit project, bracht grote coördinatieobstakels met zich mee op het gebied van technieken. Bovendien was het gebouw, ontworpen eind jaren ’60, niet voorzien van de nodige ruimte om de hedendaagse technieken te installeren. Ten slotte waren bepaalde afwerkingsonderdelen erfgoed geklasseerd, wat eveneens een hele uitdaging was. Al deze obstakels vereisten voortdurende samenwerking en coördinatie om het gewenste resultaat binnen de gestelde termijn te bereiken. Gelukkig zaten zowel het HVAC- als het elektriciteitspakket in onze opdracht, anders zou het nog ingewikkelder zijn geweest… Vooral omdat we halverwege het project een extra opdracht kregen voor de technieken van het fitness-wellnesscentrum. We hebben continu nauw samengewerkt met het studiebureau Van Reeth, de architecten, de algemene aannemer CIT Blaton, de opdrachtgever en de gedelegeerde opdrachtgever.”
Retrofit
Vincent Deleersnyder gebruikt een metafoor om de uitdaging van het uitrusten van het erfgoedgebouw met de meest moderne technieken te illustreren: “Het is als het plaatsen van een krachtige elektrische motor in een oldtimer.” Zo genieten de kantoren nu van klimaatplafonds. Gecombineerd met de andere technieken (elektriciteit, ventilatie, sprinklers …) vereisen deze een plafondhoogte die niet altijd beschikbaar is in een oud gebouw. De vele vergader- en coworkingruimtes vragen op hun beurt een veel hogere luchtstroom dan de kantoren van vroeger. De beperkte afmetingen van de technische ruimtes was eveneens een groot probleem. Gelegen in de kelder, op het dak en op een tussenniveau, zorgden ze voor sterke ruimtelijke beperkingen vanwege de bescheiden omvang van de ruimtes. Kortom, alles moest er heel nauwgezet ingepast worden. Een korte opsomming van de installaties: drie ketels van 850 kW voor verwarming; twee koelmachines en drie koeltorens van elk 1150 kW, goed voor 3,45 MW koeling; actieve plafonds in de kantoorverdiepingen; dynamische balken in de coworkingruimte, 324 fancoilunits in de hotelzone en 19 luchtbehandelingsunits (meer dan 600.000 m³/uur). Maar liefst 30 km stalen leidingen werden geïnstalleerd evenals 24.000 m² ventilatiekanalen. Cegelec installeerde ook de rookafvoertechnieken in de entreehal en het auditorium, evenals de CO-afzuiginstallaties in de parkeergarage.
Een elektriserend project
Raf Formesyn: “De gehele elektrische installatie is vernieuwd, van hoog- tot laagspanning. Het dak is volledig uitgerust met zonnepanelen en alle nieuwe armaturen voldoen aan de laatste normen. In het grote atrium is een veelvoud aan geclassificeerde armaturen gerecupereerd, gerestaureerd, uitgerust met LED’s volgens de huidige normen en identiek teruggeplaatst: ongezien en onopgemerkt! Ook de bestaande buitenverlichting is behouden en gerenoveerd met de huidige LED-technologie. De complexiteit van het gebouw met al zijn verborgen ruimtes, nissen en schachten, de grote afstanden ten opzichte van de bestaande elektrische centrale en de integratie van de bestaande noodgroep maakten van het gehele project een huzarenstuk.”
Hoewel elke herbestemming altijd een avontuur is, is dat van de voormalige AXA Royale Belge-kantoren in Watermaal-Bosvoorde wellicht avontuurlijker dan een ander, aangezien het resultaat van een originele mix van functies gericht op zowel bedrijven als particulieren. Of ze nu Brusselaars of toeristen zijn. In deze context onderscheidde VINCI Energies Belgium zich door zijn tastbare bijdrage aan een wereld die evolueert naar meer verbinding tussen de privésfeer en werk. De teams van Cegelec en ITB kunnen daar trots op zijn!
Een bezoek aan de 11 verdiepingen van dit unieke gebouw maakt het duidelijk: alles is atypisch, van de plafondindeling tot de inrichting van kantoorruimtes door de verschillende gebruikers, inclusief het erfgoedkarakter van sommige gemeenschappelijke delen en de combinatie van zoveel verschillende functies binnen één structuur. Van de kelders tot de bovenste verdiepingen toonde Le Sprinkler rationnel haar ervaring en flexibiliteit om een effectieve brandbeveiliging met sprinklers te realiseren, zelfs in de meest verborgen hoekjes.
Tekst Philippe Selke | Beeld Le Sprinkler rationnel
Opgericht in 1982 en ISO 9001, VCA en BOSEC gecertificeerd, is Le Sprinkler rationnel al meer dan 40 jaar gespecialiseerd in het ontwerpen van brandbeveiligingsinstallaties met sprinklers. Het dienstenpakket omvat haalbaarheidsstudies, 2D- en 3D-engineering en hydraulische berekeningen, de prefabricatie van leidingwerk in eigen werkplaatsen van 2.000 m² in Brussel of in samenwerking met langdurige partners en de installatie van netwerken inclusief het onderhoud van deze systemen.
“Overal aanwezig waar sprinklers nodig zijn”
Het bedrijf levert elk type sprinklersysteem (water, lucht, pre-action, deluge …) en waterbronnen voor alle gebouwen waar ze nodig zijn. Denk aan kantoren, parkeergarages, hotels, industriële gebouwen, magazijnen, farmaceutische, petrochemische, nucleaire faciliteiten … Benoit Poupart trad in 2005 in dienst bij het door zijn vader opgerichte bedrijf en werkt er als projectingenieur, samen met ongeveer vijftien collega’s. Hij volgde het project Royale Belge van begin tot eind op, terwijl hij een ander megaproject afrondde: het hoofdkantoor van BNP Paribas Fortis in Brussel. Zijn uitgebreide ervaring met grote projecten was cruciaal om alle bijzonderheden in een complex project als ‘Mix’ (de nieuwe naam van de site) en de diverse functies die het herbergt aan te pakken.
Atypisch op alle vlakken
Benoit Poupart: “Het is echt uniek om kantoren, een hotel, coworkingruimtes, parkeerplaatsen, restaurants, archieven en diverse technische ruimtes in één gebouw te brengen, dat bovendien deels erfgoed beschermd is. Daarnaast is het hoogbouw, wat specifieke eisen vergt op het vlak van brandbeveiliging. Het bestaande gebouw was alleen op enkele specifieke plekken met sprinklers beveiligd, en ook daar waren wij al bij betrokken.”
Dit architectonisch icoon is een interessante mix van beton- en staalstructuren, vooral zichtbaar in het gerenoveerde atrium, dat geklasseerde elementen bevat. De leidingen en sprinklers moesten zo onopvallend mogelijk zijn. Benoit Poupart: “We hebben verschillende installatiemogelijkheden voorgesteld (bijvoorbeeld door gebruik te maken van oude uitsparingen in de balken), net als verschillende afwerkingen en kleuren voor de sprinklers en leidingen aangezien fel rood esthetisch niet gewenst was. Dit vereist iets meer voorbereiding in de werkplaats, maar ons doel is om de sprinklers zo goed mogelijk in de bestaande omgeving te integreren.” Ook de zeldzame plafonds maken het gebouw atypisch. De leidingen en technische kanalen moeten de niveauverschillen volgen, inclusief wafelplafond, die een precieze uitlijning van de leidingen op de structurele elementen vereisten.
Flexibiliteit
De ervaring van het bedrijf en het feit dat de volledige prefabricatie plaatsvond in hun ateliers stelde hen in staat om diversiteit in het bouwproject perfect te beheren. Aanvankelijk waren de kantoorvloeren bijvoorbeeld als open ruimtes gepland op alle niveaus, maar uiteindelijk richtte elke gebruiker zijn ruimte in naar eigen inzicht, met veel scheidingswanden of naar het box-in-box principe. Dit veranderde de ruimtelijke verdeling van de sprinklers. Geen kopieën van de ene verdieping of vleugel naar de andere, maar allemaal afzonderlijke deelprojecten binnen het project. Zelfs het hoteldeel van Mix was atypisch, met een mix van verschillende kamertypes op elk niveau.
Het project startte eind 2021 en ondervond al snel de impact van de oorlog in Oekraïne, met tekorten en prijsstijgingen tot gevolg. Om te kunnen blijven werken en leveren binnen de vooropgestelde termijnen, heeft Le Sprinkler rationnel grote hoeveelheden materiaal opgeslagen. Tijdens het bouwproces werd het basisorder aangevuld met bijkomende bestellingen voor andere zones van het gebouw, waaronder de immense ondergrondse niveaus met onder andere archiefruimtes die een hoger beschermingsniveau vereisten dan aanvankelijk voorzien.
Benoit Poupart: “We prefabriceren altijd alles in de werkplaats, wat onze kracht is. Op deze werf bleek dit bijzonder nuttig toen het werkritme moest worden opgevoerd. We hebben de formaten van de leidingen zoveel mogelijk gestandaardiseerd om hele bundels leidingen (tot 60) in één keer te kunnen snijden. Vervolgens leverden we het materiaal op de bouwplaats, zone per zone, soms door zeer beperkte openingen of doorgangen. Voor de montage op de bouwplaats zorgde een groot aantal ingezette medewerkers ervoor dat de netwerken in verschillende zones parallel konden worden geïnstalleerd.”
De evolutie van het project had ook impact op andere technieken, die zich eveneens moesten aanpassen. Omdat obsturcties voor het sprinklersysteem vermeden moeten worden, vereisten sommige zones uitgebreider studiewerk naarmate het project vorderde. Onder andere met ventilatiekanalen werd voorkomen dat installaties ter plekke helemaal omgebouwd moesten worden. Overkoepelend was een goede samenwerking met andere bedrijven die op de werf aanwezig waren zeer belangrijk. Iedereen toonde zich erg bereidwillig en was zich bewust van de bijzonderheid van het project.
Met zijn ervaring deelde Benoit Poupart de probleemzones vooraf met het controleorgaan ANPI, om geschikte oplossingen te vinden. Uiteindelijk leidde de oplevering slechts tot enkele kleine opmerkingen, die snel en gemakkelijk werden verholpen, ondanks de diversiteit aan situaties en de omvang van het project. Een mooi bewijs van de tevredenheid van de opdrachtgever over het geleverde werk. Intussen kreeg Le Sprinkler rationnel ook al de vraag om aanvullende studies voor andere gebieden van het gebouw uit te voeren.
In het verleden had de groep Limited Edition, eigenaar van project Mix, Euroka al eens ingeschakeld voor de verlichting bij hotelprojecten. Zo ontstond er een vertrouwensband en het was dan ook geen verrassing dat Euroka ook gekozen werd als partner voor een groots project: het aanpakken van een legendarisch kantoorgebouw uit de jaren 70, Royale Belge. Het doel: een magische plek met verschillende functies die elk een passende verlichtingssfeer hebben. Damien Lamarche, CEO van Euroka, legt uit wat er zo bijzonder was aan het project en ook waarom het resultaat zoveel voldoening geeft.
Tekst Philippe Selke | Beeld Euroka
Sinds de oprichting van het bedrijf in 2009, legt Euroka zich toe op de verkoop en distributie van verlichtingsapparatuur en vandaag kan het bedrijf teren op een ruime ervaring en knowhow. Omdat de kwaliteit van het licht en de sfeer die daarmee ontstaat zo belangrijk zijn, ziet Euroka zichzelf meer als consultant dan als leverancier. Het bedrijf biedt namelijk zeer gespecialiseerde ondersteuning voor alle verlichtingsprojecten, waaronder advies, dienstlevering, monitoring en professionele begeleiding. Damien Lamarche: ”Klanten komen naar ons toe om producten te vinden die passen bij de verlichtingssfeer die ze zoeken. We zoeken naar een doordacht antwoord, met respect voor de wensen van de architecten en projecteigenaren, en met een toegevoegde technische waarde. Voor dit project hebben we nauw samengewerkt met interieur-ontwerper Lionel Jadot. Zijn ideeën werden omgezet in concrete oplossingen voor de drie delen van project Mix, namelijk het hotel, de sportfaciliteiten en de vergaderzalen.”
Voorstudie en advies
“Om de klant optimaal te kunnen bedienen, maakt Euroka het verschil op basis van een tweeledige expertise: een nauwgezette studie en vervolgens een doorgedreven opvolging van het project op basis van de plannen van de architecten of indien nodig met aanwezigheid tijdens werfvergaderingen. Op die manier kunnen we onze opdracht optimaliseren, zoals bijvoorbeeld in de coworkingruimtes, waar het gebruik van rails met clip-on spots tijd en geld hebben bespaard bij de installatie in vergelijking met vaste spots met elk een eigen stroomvoorziening. “Het esthetische aspect speelt weliswaar de hoofdrol, maar technische efficiëntie kun je niet verwaarlozen.”
Indrukwekkende hoeveelheden materiaal
Euroka werkt met kwaliteitsmerken, maar beschouwt het product als een middel om het gewenste resultaat te bereiken. De klant bestelt geen bepaald merk, maar wel sfeer en lichtkwaliteit. Om dit kwaliteitsresultaat in de verschillende ruimtes van Mix te bereiken, van de bar en het zwembad tot de slaapkamers en de vergaderzalen, leverde Euroka kilometers ledlint, honderden spots en lampen voor de tafelverlichting in de slaapkamers, led-globes voor de hanglampen … “Dankzij een uitzonderlijke service vergemakkelijken we het werk van de elektriciens. Zo laten we de led-linten en aluminium profielen precies op de juiste lengte. Hetzelfde geldt voor de schrijnwerkers, die de linten in het schrijnwerk moesten verwerken. Het kostte ons behoorlijk wat tijd om alles te berekenen en te controleren, maar het was zeker de moeite waard.”
In het centrale atrium werden de oorspronkelijke armaturen bewaard en gerestaureerd. Euroka heeft ze voorzien van ledlampen, waarbij het wattage en de kleur zijn afgestemd op de gewenste sfeer, die altijd warm is. Een kleurtemperatuur van 2.400 graden Kelvin zorgt voor de oranje uitstraling die door het hele gebouw te zien is en de stempel van Lionel Jadot’s op deze erfgoedrenovatie symboliseert.
Verlichtingsbeheer
Een ander sterk punt van Euroka is verlichtingsbeheer. Met dank een Casambi, de meest robuuste, kosteneffectieve en schaalbare draadloze oplossing voor verlichtingsbeheer die er is. Voor project Mix vroeg de klant niet om een beheersysteem, maar naderhand kan het nog altijd worden toegevoegd. De universele oplossing van Casambi
is hiervoor uitermate geschikt.
Damien Lamarche besluit: “We leveren aan Stad Brussel, ORES, Sibelga … dus Mix is op het vlak van omzet niet ons grootste project, maar het is wel een topper als je kijkt naar de zichtbaarheid van dit iconische gebouw en de voldoening die ik kreeg van hieraan mee te werken. Ook de samenwerking met Lionel Jadot en de projecteigenaar verliep bijzonder prettig.”
Louwers Mediagroep
Domein de Herten
Hertsbergsestraat 4
8020 Oostkamp, België
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
