Parking Keerdok in Mechelen: veel meer dan een plek voor auto’s

In Mechelen verrees vorig jaar de gloednieuwe Parking Keerdok. Deze bijzondere realisatie luidde de start in van een grootschalige transformatie van de omgeving tot een bruisende, nieuwe stadswijk. Het ontwerp is een architecturaal hoogstandje met sterke modulaire eigenschappen. De eyecatchers van dienst zijn de 265 geprefabriceerde kruisvormige gevelelementen in architectonisch beton.

Parking Keerdok is op-en-top duurzaam, want het gebouw is zo ontworpen dat het in de toekomst vlot kan omschakelen naar meer of net minder parkeren. Het ontwerp speelt op die manier in op mogelijke evoluties inzake mobiliteit, zoals autodelen. De verdiepingen van Parking Keerdok kunnen zonder grote verbouwingen van functie wijzigen door er eenvoudig werk- en/of woonunits tussen te schuiven. Naast een vijfhonderdtal parkeerplaatsen en oplaadpunten voor elektrische auto’s huisvest Parking Keerdok ook een ruime overdekte fietsenstalling met oplaadpunten voor elektrische fietsen, een buurtsupermarkt en kantoren. Op het dak vind je een stadsterras met bomen en een prachtig uitzicht over Mechelen. Twee verdiepingen lager is er ook een evenementenplein voor publieke activiteiten aangelegd.

“Dit project kadert in een groter masterplan voor het noordwestelijke deel van Mechelen”, duidt Mauro Poponcini, prof. em. ir. architect en founding partner bij POLO. “Samen met archipelago hebben we een ontwerp bedacht en ingediend. Voor ons was het een bijzondere uitdaging omdat we ons meteen de vraag stelden: een parkeergarage bouwen, is dat nog wel nodig? Er zullen steeds minder auto’s rijden en het is zelfs niet ondenkbaar dat auto’s ooit volledig verdwijnen. Wat doe je dan met de structuur van zo’n parkeergarage? Het is logisch dat aan de poorten van een grote stad voldoende parkeergelegenheid is, met de mogelijkheid om van daaruit het centrum te bereiken via het openbaar vervoer. Maar volgens het idee van POLO moet zo’n poort ook een ontmoetingsplaats zijn.”

Het parkeergebouw is ontworpen als één grote kolom­vrije overspanning met extra vrije hoogte en kan daardoor gemakkelijk herbestemd worden tot kantoren, retail, bedrijfsruimtes of zelfs woningen. De kantoren op de twee bovenste lagen van Parking Keerdok zijn opgevat als invullingen van twee ‘gewone’ parkeerlagen. Het zijn geïsoleerde box-in-boxvolumes in hout en glas die binnen het grotere casco zijn opgesteld. Mauro Poponcini: “We ontwierpen een efficiënt parkeergebouw met diverse modulaire mogelijkheden. Door de aanwezigheid van splitlevels kan de parkeercapaciteit later zelfs nog verhoogd worden door tussen twee niveaus een metaalstructuur te voorzien.”

De gevel, die is opgebouwd uit maar liefst 265 kruisvormige prefabbetonelementen, vormde een flinke uitdaging. Los van hun architecturale karakter doen ze immers ook dienst als draagstructuur. De combinatie van enerzijds de dubbele functie en anderzijds de uitzonderlijke vormgeving van de elementen was stabiliteittechnisch geen sinecure, maar door al in een vroeg stadium mee met het bouwteam rond de tafel te zitten, kon de prefabbetonspecialist de opbouw van de elementen mee optimaliseren. En prefab bleek al snel de beste oplossing. In plaats van losse X-elementen werden gecombineerde X’en met balken gecreëerd. Goed voor een aanzienlijke vermindering van het aantal elementen en koppelingen, met een beduidend kortere doorlooptijd van de montage als gevolg. Voor de montage van deze enorme elemen­ten – de grootste wegen maar liefst 21 ton – werd een beroep gedaan op een 350 tonskraan.

Mauro Poponcini: “Samen met de aannemer werd al snel besloten dat prefabbeton het ideale materiaal was voor de structuur. Na het winnen van de wedstrijd volgde een heel avontuur om uit te dokteren hoe we alles konden prefabriceren. In dat studiewerk kroop bijzonder veel tijd. Uiteraard hadden we op voorhand goed bestudeerd hoe we de kruisen wilden aanpakken, maar je gaat pas echt inzoomen als het helemaal concreet wordt. Het idee van de kruisen is tweeledig: enerzijds is er de esthetische meerwaarde en anderzijds zijn de kruisen cruciaal voor de stabiliteit. Op die manier konden we kolommen en balken elimineren, wat dan weer de modulariteit van het gebouw ten goede kwam en her­bestemming evidenter maakt.”

Een goede samenwerking tussen de architect en de prefabbetonfabrikant was cruciaal. “Samenwerken, niet te veel compromissen sluiten en de logica van de structuur respecteren”, vertelt Mauro Poponcini. “Onze wens was dat de horizontale balken en kruisen een andere kleur hadden dan het traditionele grijze beton. Dit werd verwezenlijkt door de balk uit te wassen met een vertrager en de X te zuren.”