Antwerpen, Villanella | Cinemaverleden herleeft in kunstenhuis Villanella

Sinds kort worden in De Studio aan het Mechelseplein in de Antwerpse theaterbuurt dagelijks films vertoond. Met het oog daarop is het historische gebouw in opdracht van cultuurorganisatie Villanella uitgebreid en gerenoveerd. De belangrijkste ingreep is de bouw en inrichting van een cinemazaal met 165 plaatsen op de tweede verdieping.

 De belangrijkste ingreep is de bouw en inrichting van een cinemazaal met 165 plaatsen op de tweede verdieping van het gebouw. ‘De Cinema’ is het resultaat van een structurele samenwerking tussen het Museum voor Hedendaagse Kunst Antwerpen (M HKA). Voor het M HKA vervangt het de eigen filmwerking, die eerder was ondergebracht in het Fotomuseum op het ‘Zuid.’ In Cinema Zuid lag het accent op filmklassiekers en cultfilms. De benadering van De Cinema in De Studio vertrekt is breder, met bijvoorbeeld meer aandacht voor actuele films en voor de jeugd, vanaf de allerjongste kinderen. “Wij hadden de voorbije jaren al enkele andere opdrachten uitgevoerd in dit complexe gebouw,” stelt aannemer Joeri De Tender. “De grote cinemazaal – er was al een kleinere cinemazaal – is wel de grootste. Het is niet vanzelfsprekend om gesofisticeerde hedendaagse infrastructuur en dito comfort te combineren met herhaaldelijk verbouwd erfgoed, maar wij profileren ons net op dit soort uitdagingen.”

Akoestiek

Eerder had De Tender al een oude zolder omgetoverd tot een brandveilige ruimte, met uitstekende akoestische eigenschappen. De serrewanden zorgen er voor een hedendaags accent, het deels zichtbare eiken gebinte verwijst er naar de historische achtergrond. “We maakten ook van de vloer, die vol putjes en niveauverschillen zat, een egaal vlak van wand tot wand.”

Eiken gebinte en serrewanden op de zolder.

Stabiliteit

De volgende opdracht was technisch nog delicater. “We hebben er een 18 meter hoge liftkern aangebracht. Daarvoor moesten we op elke niveau vloeren en plafonds uitbreken. Om de stabiliteit te garanderen hebben we toen de gevels gestut. Die waren in de loop der jaren tot 40 centimeter gaan overhellen, terwijl we ook niet wisten wat de historische verbouwingen hadden betekend voor de stabiliteit. Nu is dat geen probleem meer, omdat naast de wanden nu ook de betonnen liftkern deel uitmaakt van de draagstructuur. Die liftkern steunt zelf op micropalen, die we tot 11 meter diep in de grond hebben geboord. De lift zelf is op maat gemaakt. In een standaardlift zou je nooit bijvoorbeeld een vleugelpiano naar boven kunnen brengen.” De werken werden niet alleen bemoeilijkt door het feit dat Villanella, terwijl ze plaatsvonden, het gebouw bleef gebruiken, maar ook door de vandaag spreekwoordelijke slechte verkeerssituatie in en rond Antwerpen.

Achterbouw opgetrokken

De grote cinemazaal – met grote houten tribune – staat op een bestaande achterbouw. Langs de buitenkant zien de nieuwe verdiepingen eruit zoals de onderbouw, dankzij een identieke afwerking en het aanbrengen van blinde ramen. “Tot op 60 meter van de straat. Om die te bereiken moesten we een 36 meter hoge torenkraan inzetten. Bij het openbreken van het bestaande dak stootten we op een onbekend type ijzer,” aldus nog De Tender. “Om uit te vinden of dit voldoende draagkrachtig was voor extra verdiepingen moesten we speciale breek- en slagproeven uitvoeren. Ter ondersteuning van de nieuwe cinemazaal en vanwege  de hoge akoestische eisen brachten we een combinatie aan van stalen vakwerk met betonnen vloeren, wanden en ringbalken.”