Platform voor de bouw
Hoe transformeer je een oude slachthuishal in een hogeschoolcampus? Het was de vraag waarop in Antwerpen-Noord een treffend antwoord werd gezocht en gevonden. Het canvas waarop de ontwerpers zich mochten uitleven was een iconische industriële hal uit de jaren 1930 met slechts één verdieping, maar met veel uitdagingen. Een ambitieus project dat tot stand kwam dankzij innovatief ontwerp en een nauwe samenwerking tussen de architecten, de hoofdaannemer en opdrachtgever AP Hogeschool.
Het was projectontwikkelaar Triple Living die architectenbureau OFFICE Kersten Geers David Van Severen onder de arm nam voor dit uitdagende architectuurproject. De firma’s, die elkaar al kenden van een eerdere succesvolle samenwerking binnen hun masterplan Slachthuissite, werkten samen een ontwerp uit dat aan de vereisten van AP Hogeschool kon voldoen en uiteindelijk misschien zelfs de verwachtingen overtrof.
Het ontwerp richtte zich op het behoud van de historische waarde van het gebouw, terwijl de bruikbaarheid werd gemaximaliseerd. De oorspronkelijke oppervlakte van 7600 vierkante meter werd verdubbeld door de toevoeging van een nieuwe vloerplaat. Deze ingreep werd ook architecturaal benut door het contrast tussen de gladde betonnen afwerking van de nieuwe vloerplaat en het ruwe, gestripte beton van de bestaande structuur te accentueren.
Een dialoog tussen oud en nieuw die het hele project als een rode draad doorkruist. Zo kozen de architecten ook bewust voor ronde kolommen om de nieuwe vloerplaat te ondersteunen, als speels contrast met de oorspronkelijke vierkante steunpilaren.
Om de iconische waarde van het gebouw te respecteren, werd de witte façade onder het zo herkenbare rode dak bewaard. Uit esthetische en praktische overwegingen werden er wel ronde openingen in aangebracht. Enkel de onderste helft van de gevel werd wat drastischer aangepast. Daar moesten grote partijen beton plaatsmaken voor een doorlopende glazen wand op de begane grond, waardoor het ontwerp de nodige transparantie en openheid krijgt.
De hal wordt geflankeerd door een nieuwe 32 meter hoge toren, waarin ruimte is voor de administratieve diensten en klaslokalen. Op de bovenverdiepingen zijn ruime terrassen voorzien, waar de aanwezigen binnenkort een spectaculair zicht zullen hebben op een bruisende nieuwe stadswijk met parken en pleinen.
De transformatie van een negentig jaar oud gebouw bracht uiteraard verschillende technische uitdagingen met zich mee. Een heikel punt was de oude betonstructuur, die ingrijpende en tijdrovende restauraties vereiste. Ook de overblijvende betonpilaren in de gevel bleken uiteindelijk te dun om de stabiliteit van de hangende gevel te verzekeren. Een structureel probleem dat letterlijk en figuurlijk werd opgevangen door de nieuwe vloerplaat van ruim 50 cm waarop het grootste deel van de gevel rust.
Maar misschien wel de voornaamste uitdaging volgens architecte Inga Karen, projectleider voor Campus Hallen, was het integreren van de laboratoriumfaciliteiten die nodig waren voor de STEM-opleidingen: “Chemische laboratoria vereisen uitgebreide ventilatiesystemen, waaronder zuurkasten en gasextractie-eenheden. We moesten heel nauw samenwerken met de betrokken aannemers en ingenieurs om deze technische vereisten in het architectonische ontwerp te verwerken zonder de kwaliteit en functionaliteit van de ruimte te compromitteren. Dit losten we onder andere op met die ronde openingen in de gevel, die ons wat flexibiliteit boden. De onderste rij openingen konden we handig benutten voor onder andere ventilatie en rookevacuatie.”
De architecten probeerden het ruimtelijke gevoel van de historische loods zo veel mogelijk te respecteren. De lay-out is om die reden eenvoudig, maar logisch en efficiënt ingedeeld. Aan de uiteinden van de hal bevinden zich aan de ene kant de ontvangsthal en aan de andere kant de ontspanningsruimte met studentenrestaurant. Beide gemeenschappelijke ruimtes staan onderling in verbinding via twee brede parallelle gangen die links en rechts toegang bieden tot de leslokalen en laboratoria. Dankzij die overzichtelijke indeling zijn alle lokalen en ruimtes gemakkelijk toegankelijk en logisch geïntegreerd in het totale ontwerp.
Vanaf september 2024 nemen zo’n tweeduizend studenten hun intrek in de nieuwe Campus Hallen. De oude loods die er jarenlang levenloos bij lag, is nu het paradepaardje van de hogeschool. Studenten technologie en wetenschappen zullen in deze hypermoderne campus ongetwijfeld aan hun trekken komen en ondertussen bijdragen aan de heropleving van de snel evoluerende wijk Dam.
D&L Concepts – Keukens
Hoogkwalitatieve cateringvoorzieningen zijn essentieel in elke onderwijsinstelling. En specifiek voor AP Hogeschool zijn de toepassingen en vereisten hiervan nog veel ruimer dan in een gewone school. Hedendaagse studentencampussen zijn voorzien van een selfservicerestaurant, een koffiehoek, mogelijkheden om eten te koelen of te bewaren en flexibele keukeninstallaties waarmee – afhankelijk van de lesuren – op verschillende momenten van de dag lunchmogelijkheden kunnen worden voorzien. D&L Concepts was de ideale partner om deze klus te klaren op de gloednieuwe Campus Hallen van AP Hogeschool. Het bedrijf heeft al meer dan twintig jaar ervaring in het bouwen, ontwerpen, installeren en onderhouden van op maat gemaakte grootkeukens. Aanvankelijk was het familiebedrijf voornamelijk actief in de zorgsector en bedrijfscatering, maar ondertussen bouwde het ook al heel wat ervaring op in de onderwijssector, met klanten zoals de Karel de Grote Hogeschool, Scholen van Morgen en Scholengroep Brussel. We spraken met Yannick Derboven, zaakvoerder van de firma, over de specifieke uitdagingen in dit project: “Boven op de gewone cateringkeuken hebben we er ook de leskeukens ontworpen en geïnstalleerd voor de opleiding voeding- en dieetkunde. Dat vereiste technisch gezien toch een andere aanpak. Elk afzonderlijk kookeilandje moest apart worden aangesloten op kooktoestellen en -technieken, waardoor aanvoer en leidingen niet samenkomen in één ruimte, maar (in dit geval) op tien verschillende locaties. Daarnaast was er – om gebouwtechnische redenen – geen mogelijkheid om dampkappen te voorzien met klassieke kanalen naar buiten. Daarom werd er geopteerd voor dampkappen met recuperatie van dampen.”
Een van de vroegere slachthuishallen in Antwerpen is getransformeerd tot een nieuwe, duurzame hightechcampus voor AP Hogeschool. Het is een van de eerste afgewerkte projecten uit het masterplan van Immobel en Triple Living. Ook Belcotec had, in onderaanneming van Vanhout, de eer om een steentje bij te dragen aan dit innovatieve pilootproject.
Tekst Iris Salembier | Beeld Belcotec / Tineke De Vos
“We zijn bijzonder trots op dit project, dat op veel vlakken toch wel een huzarenstukje was”, bekennen Lennert Vanherck en Jef Raeymaekers, respectievelijk projectmanager en projectleider bij Belcotec. “Enerzijds door de aanleg van het BEO-veld, maar ook omdat er in het ontwerp veel zichtwerk werd toegepast om de ziel van de oorspronkelijke industriële slachthuishal te behouden. Hierdoor was er geen mogelijkheid om leidingen weg te werken in kanalen of valse plafonds, wat niet zo evident was.”
Technieken voor de toekomst
Belcotec stond in voor alle koelings- en verwarmingstechnieken van Campus Hallen. Daarbij kregen ze hulp uit onverwachtse hoek. Antwerps burgemeester Bart De Wever kwam het startschot geven voor dit project, niet met een traditionele eerstesteenlegging, maar met een boring voor het BEO-veld dat de hogeschool voorziet van verkoeling in de zomer en verwarming in de winter. Hierna installeerde Belcotec gasketels, warmtepompen/koelmachines, vloerverwarming en energie-distributie via ringleiding Tichelman. Daarnaast verzorgde het ook de algemene technieken zoals de koelinstallaties voor de keukens en serverlokalen en de totale sanitaire installatie met leidingwerk en toestellen.
Ventilatie en extractie
Aangezien deze technische campus tevens een 27-tal laboratoria huisvest, was ook ventilatie een essentieel onderdeel van deze werf. De ventilatie werd door Belcotec voorzien via een zestigtal ventilatiegroepen, al dan niet met warmtewiel of platenwisselaar en 100 % buitenlucht ter compensatie van labo-extractie. Er waren ook een tiental extractieventilatoren nodig voor de zuurkasten in de labo’s en een industriële gasseninstallatie (perslucht, acetyleen, stikstof, gas, argon, helium, koolzuur, vacuüm …). Belcotec was als multitechniekengroep de ideale partner voor dit uitdagende project met hoge en bijzondere technische vereisten.
Tot voor kort stond de oude industriële slachthuishal in Antwerpen-Noord er vervallen bij, maar nu huist er een hypermoderne campus van AP Hogeschool. Om de herkenbaarheid en de historische waarde van het gebouw te respecteren, werden de gevel en het dak quasi integraal behouden. Alle gevolgen van leegstand en waterinfiltratie werden vakkundig aangepakt dankzij de expertise van Sto. De firma ontwikkelt en produceert al meer dan zestig jaar betonherstellings- en gevelisolatiesystemen.
Tekst Sto nv en Iris Salembier | Beeld Sto nv
De betonstructuur van de slachthuishal vertoonde ernstige betonschade, waardoor duurzame bescherming noodzakelijk was. Het was cruciaal om het beton opnieuw optimaal te beschermen en waterdicht te behandelen, zodat de problemen zich de komende decennia niet zouden herhalen. Aanvankelijk was een StoTherm Classic®-gevelisolatiesysteem gepland, maar het bouwteam besliste later om aan de binnenzijde te isoleren. Hierdoor moesten de buitengevels en dakbogen extra beschermd worden. Sto leverde de ideale oplossing op het vlak van coatings en betonherstel.
CO2-indringing voorkomen
Renovatie is vaak een zoektocht naar het ideale evenwicht tussen haalbaarheid, budget en duurzaamheid. In dit geval was het alles-in-eensysteem StoConcrete Protect Elastic RB de perfecte oplossing voor de langdurige bescherming van de gevelschil. Dit allesomvattende systeem, van primer tot scheuroverbruggende coating en elastische afwerkingslaag, biedt optimale bescherming. De carbonatatieremmende eigenschappen van het systeem voorkomen de indringing van CO2 in het beton, wat corrosie van het wapeningsstaal vermijdt.
Carbonatatieremmende afwerklaag
Een stabiele en droge ondergrond is essentieel voor het aanbrengen van een gevelverfsysteem. Technieken zoals zandstralen, schuren en reinigen onder hoge druk werden toegepast om oude verflagen te verwijderen. Na het herstel van blootliggend staal en betonrot en het toepassen van kathodische bescherming werden grote ronde openingen geboord in de structuur, die is uitgerust met nieuw buitenschrijnwerk om het gebouw een speels karakter te geven. De dagkanten werden voorzien van StoCryl EF, een carbonatatieremmende afwerklaag die voor langdurige bescherming zorgt.
BENOR-gecertificeerd
StoCryl RB heeft scheuroverbruggende eigenschappen en voldoet aan klasse B3.1 bij -10 °C. De coating beschermt tegen weersinvloeden en verhindert indringing van zouten en andere schadelijke stoffen. Testen volgens EN 13678 bevestigen de doeltreffendheid, wat terug te vinden is op het BENOR-certificaat. Dit certificaat biedt ontwerpers, uitvoerders en investeerders de nodige zekerheid. Het aanbrengen van StoCryl RB kan via silovulling met een airlesspomp of traditioneel met een rol. De primer, tussenlagen en toplaag zijn vlot te overwerken, wat tijd en kosten bespaart.
Cruciaal vooronderzoek
Sto ondersteunt bij het vooronderzoek volgens de EN 1504-norm. Op Campus Hallen werden onder andere Cross-cut- en uittrektesten gedaan om de aanhechting van de StoCryl GQ-primer op verschillende ondergronden te testen. StoCrete SM P en StoCrete TF 204 werden gebruikt voor esthetisch herstel van betonperforaties en -schade.
Neem dan rechtstreeks contact op met Sto NV.
Contact opnemen
60 jaar producten voor de wereldwijde bouwsector. In het productengamma vindt men naast gevelisolatiesystemen (ETICS) ook gevelverven,...
Bekijk BedrijfsprofielLouwers Mediagroep
Domein de Herten
Hertsbergsestraat 4
8020 Oostkamp, België
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
