Herbestemming of renovatie: ook aan een bestaand gebouw kun je balkons toevoegen

Bij renovaties ligt de klemtoon sterk op het energetische aspect. Terecht, maar een duurzaam gebouw is meer dan een energiezuinig gebouw. Vaak is het een uitgelezen moment om ook andere ingrepen te overwegen die de woonkwaliteit ten goede komen, zoals het creëren van individuele buitenruimtes met balkons. En dat kan ook als een gebouw voordien geen balkon had.

De renovatiegolf komt traag op gang, maar is onafwendbaar als je weet dat 74 % van de gebouwen onvoldoende geïsoleerd is en Europa tegen 2050 klimaatneutraal wil zijn. Ook de bouwshift dwingt ons ertoe om bestaande gebouwen grondig aan te pakken. Nog meer open ruimte in beslag nemen kan niet, maar de vraag naar woningen blijft onverstoord stijgen. Renovatie en herbestemming worden dus steeds belangrijker. 

Willen we gebouwen écht verduurzamen, dan moeten we naast energetische ook andere ingrepen overwegen die de woonkwaliteit optimaliseren. Oudere appartementen die gerenoveerd worden of kantoorgebouwen die een woonbestemming krijgen, kun je bijvoorbeeld uitrusten met een balkon. Sinds de pandemie twijfelt niemand nog aan het belang van een individuele buitenruimte, maar wel aan de uitvoerbaarheid ervan.

“Wij krijgen er alleszins voortdurend vragen over”, vertelt Els Vermeulen van Schöck. “Omdat alles afhangt van de achterliggende structuur is er geen standaardoplossing, maar in de meeste gevallen is het perfect mogelijk om met een van onze thermische onderbrekingen balkons aan bestaande gebouwen te verankeren. Op basis van de bouw- en stabiliteitsplannen werken onze ingenieurs in samenspraak met de bouwpartners een voorstel op maat uit. Als de plannen onvoldoende betrouwbaar zijn, biedt een gebouwanalyse de nodige antwoorden.”

Een dergelijke analyse was nodig bij de renovatie van ‘Scheibe C’ in Duitsland. Het gebouw, dat dateert uit de jaren 70, stond twintig jaar leeg en moest grondig opgeknapt worden om opnieuw studenten te kunnen huisvesten. Bovendien moest het voortaan gebruikmaken van hernieuwbare energiebronnen. “De gebouwstructuur bleek ontoereikend”, vertelt Els Vermeulen. “De bovenste wapeningslaag in de vloerplaten was 5 centimeter te laag aangebracht, waardoor de draagkracht niet kon worden gegarandeerd. Dat werd opgelost met sleuven voor extra wapingsstaven, die met speciaal ontwikkelde mortel werden opgevuld.”

Dichter bij huis werd een sociaal appartementsgebouw in Zelzate van balkons voorzien tijdens zijn renovatie tot een BEN-gebouw. De 64 appartementen werden in twee fases aangepakt: telkens werden 32 appartementen tot op casconiveau gestript en gerenoveerd, terwijl de 32 andere bewoond bleven. “Betonnen balkons zou het gebouw niet kunnen dragen, maar staal wel. De uitkraging van een balkon inkorten kan ook een oplossing bieden als de draagkracht van de bestaande vloer ontoereikend is”, weet Els Vermeulen.

Een uitbreiding met balkon komt niet alleen de woonkwaliteit ten goede, maar ook de waarde van het gebouw. Uit onderzoek van Immoweb blijkt dat een balkon de prijs van een appartement met gemiddeld 4,7 % doet stijgen. Dat hadden ze in Keulen goed begrepen toen een oud kantoorgebouw van de Federatie van de Duitse Industrieën werd omgebouwd tot een woontoren met 132 luxeappartementen. Daar boden thermisch onderbroken staaldragers en platen van gewapend beton een uitkomst. Deze konden de belasting van betonnen balkons perfect dragen.

Wat je bij dergelijke projecten absoluut wilt vermijden, is dat je een nieuwe koudebrug creëert. “Dat is precies waar onze thermische onderbrekingen voor zorgen”, legt Els Vermeulen uit. “We optimaliseren de verbinding tussen de vloerplaat en het balkon, zodat er geen energieverlies optreedt.”