Bibliotheek wordt uitnodigend kenniscentrum

Alles gebeurde met respect voor de oorspronkelijke architectuur, waardoor het pand nauw aansluit bij het originele ‘huiselijke modernisme’ van De Warande. Het resultaat is dan ook een bibliotheek die één geheel vormt met het cultureel centrum. 

De nieuwe bibliotheek is letterlijk en figuurlijk een onderdeel van De Warande geworden. Het volume werd niet alleen gekoppeld aan het cultureel centrum. Ook de kelderverdieping en het gelijkvloers van beide gebouwen lopen naadloos in elkaar over. Zelfs het uitzicht is dankzij het bruine metselwerk en accenten in witte crepi uniform gehouden. “Toch zorgt de bibliotheek duidelijk voor een nieuwe dynamiek op het Kasteelplein”, aldus Marijn Peeters, projectleider van Vanhout, de klasse 8-aannemer die het project realiseerde. “Enerzijds is een groot deel van het bestaande volume vervangen door nieuwbouw. Anderzijds is de bib maar liefst 14 meter langer geworden.”  

GC Vloerwerken – Vloer-, wand- en terrastegels 
Vloeren is een vak apart dat nog maar weinigen echt onder de knie hebben. Toch is het ontzettend belangrijk dat deze werken op een correcte en kwalitatieve manier worden uitgevoerd. Zeker in de sanitaire ruimtes van publieke gebouwen, waar uitstraling en reinigbaarheid cruciale aandachtspunten zijn. In dit project kwamen daar ook nog eens de factoren verbouwing en speciale plaatsingsmethodes bij. “Het waren uitdagingen die we graag aangingen”, vertelt Geert Croonenborghs, zaakvoerder van GC Vloerwerken uit Westerlo. “Het is met dergelijke projecten dat we ons vakmanschap kunnen bewijzen. Zo moesten we de Topcertegeltjes van 10×10 cm met doorlopende voegen plaatsen. Dit vergde extra aandacht, zeker omdat we op een bestaande ondergrond moesten werken. Naast de vloer- en wandtegels in de sanitaire ruimtes plaatsten we ook de terrastegels, en dat eveneens op een niet-conventionele manier. Eerst legden we betondallen op regelbare tegeldragers. Daarop kwamen de keramische tegels, die met epoxy werden verlijmd en opgevoegd.”

Het project nam twee jaar in beslag. Eerst werd de kopse gevel van het bestaande gebouw over een lengte van 8 meter afgebroken. Vervolgens werd daar een nieuw rechthoekig volume met een betonstructuur opgetrokken. “De gevels zijn afgewerkt met metselwerk, terwijl het zichtbeton aan de binnenkant maximaal behouden is”, vertelt Marijn Peeters. “Om aan de hoge kwaliteitseisen te voldoen, hebben we de constructie met eigen mensen gebouwd. Zij slaagden bovendien in de missie om een vrijwel naadloze overgang te realiseren met de rest van de vroegere bib, die tot op het geraamte werd gestript. Daar zijn de wanden uit oud metselwerk en een deel van het bestaande betonnen plafond met ribstructuur behouden. Daarnaast hebben we op bepaalde plekken een nieuw ribbenplafond geïnstalleerd en enkele interieurelementen afgewerkt met geperforeerd gipskarton.”  

“De grootste uitdaging was het droogzetten van de kelder, die al jarenlang kampte met vochtproblemen”

FDS – Mobiele wanden
De nieuwe bibliotheek van Turnhout omvat ook twee vergaderzalen die in kleinere units kunnen worden opgedeeld dankzij een mobiele wand. De keuze viel op de ‘Sonico 110’ van Espero, die esthetiek en gebruiksgemak combineert met sterke akoestische eigenschappen. “Deze wandpanelen hangen aan een unieke aluminium railconstructie die een geluidsarme, gemakkelijke en uiterst snelle bediening toelaat”, vertelt Mathias Pauwels, project manager van leverancier Funktie & Dekoratie Systems (kortweg FDS) uit Drongen. “De mobiele wanden in de bibliotheek meten 3 x 3 meter, maar kunnen niettemin in amper 30 seconden worden opgesteld of afgebroken. Het is bovendien een oplossing die zich perfect in elk interieur integreert. Enerzijds kan de rail in het verlaagde plafond worden ingewerkt, anderzijds is er geen vloerrail of -geleiding nodig. Als ‘top of the bill’ wordt er met niet-zichtbare profielen gewerkt. Omdat FDS zelf de installatie uitvoert én ook de nazorg op zich neemt, kunnen we de klant een systeem garanderen waarop hij vele jaren kan vertrouwen.”

De grootste uitdaging situeerde zich ondergronds. De bestaande kelder moest niet alleen 350 m² groter worden. Er moest ook een historisch vochtprobleem worden aangepakt. “Oplapwerk was uit den boze, omdat het Stadsarchief een onderkomen moest vinden in deze ruimte”, aldus Marijn Peeters. “Daarom hebben we een totaalaanpak voorgesteld, waarbij de uitvullaag werd uitgebroken. Op die manier konden we boven op de oude kelderplaat een vloeibare rubberen dichting spuiten. Deze werd vervolgens bedekt met een gepolierde beton. Op die manier creëerden we een uiterst droge kelder, waar bovendien geen gietvloer meer nodig was. Zo konden de extra kosten van onze totaalaanpak enigszins gecompenseerd worden.”

Met een uitbreiding van ongeveer 1.000 m² is de vernieuwde vleugel van De Warande de naam kenniscentrum meer dan waardig. De studiezaal van het Stadsarchief en een groot deel van de Taxandriabibliotheek hebben er een prominente plaats gekregen. De bib en het archief genieten bovendien het gezelschap van organisaties zoals de Stripgids en docAtlas, waardoor er sprake is van een erg uitgebreid aanbod. “De bib terug ‘thuis’ brengen, was iets dat in Turnhout sterk leefde”, besluit Marijn Peeters. “Wij hebben deze wens niet alleen vervuld, maar er ook nog eens voor gezorgd dat het een bijzonder mooi, uitnodigend en hoogkwalitatief gebouw is geworden.”  

Bouwheer
Stad Turnhout 

Architect
WIT architecten (Leuven)

Hoofdaannemer(s)
Vanhout (Geel)