Oude gebouwen die een nieuw jasje en ook meteen een andere functie krijgen: het levert vaak indrukwekkende staaltjes architectuur op. Wij selecteerden drie nakende reconversieprojecten waar nu al reikhalzend naar wordt uitgekeken: The Grand in Nieuwpoort, silo54 in Leuven en Herfstvreugde in Genk.

The Grand, Nieuwpoort

Eerst ‘Le Grand Hôtel’, vervolgens ‘The White Residence’ en nu ‘The Grand’: dit monumentale gebouw op de dijk van Nieuwpoort heeft in zijn bijna honderdjarige bestaan al verschillende namen en invullingen gehad. Het verouderde complex ondergaat deze dagen een ware metamorfose onder impuls van erfgoedontwikkelaar VDD Project Development, waarbij de grandeur van weleer in ere hersteld wordt op basis van een ontwerp van het gerenommeerde Britse architectenbureau David Chipperfield Architects. Dat de gelijknamige oprichter onlangs nog de prestigieuze Pritzker Architecture Prize won, als belangrijke voorvechter van ‘adaptive reuse’, zegt alles over het prestige dat aan deze spraakmakende herbestemming kleeft. 

Het gelijkvloers zal onder meer een historische bar en brasserie herbergen, terwijl de verdiepingsniveaus plaats zullen bieden aan zeventig luxeappartementen. Oud en nieuw zullen één aantrekkelijk geheel vormen. De overgebleven historische elementen (zoals de traphal en de decoratieve gevel) worden zorgvuldig gerestaureerd en verloren elementen (zoals de toren en de koepels) worden in ere hersteld, maar er worden ook vier extra verdiepingen toegevoegd, in een hedendaagse architectuurtaal die het oorspronkelijke concept kracht bijzet. Het gebouw wordt intussen volop gestript en de funderings- en ruwbouwwerken zullen in principe in september van start gaan. De oplevering staat gepland voor 2025. Vanaf dan zal deze unieke erfgoedparel meer dan ooit als een van dé landmarks aan de Belgische kust fungeren.

silo54, Leuven

Van grauwe fabrieksbuurt tot duurzame wijk aan het water: de Vaartkom groeide de voorbije jaren gestaag uit tot het hipste stadsdeel van Leuven. Met de herbestemming van de voormalige graansilo’s naast de Balk van Beel en de historische Molens van Orshoven wordt een van de laatste restanten van het rijke industriële verleden binnenkort onder handen genomen. De plannen van ontwikkelaars Erzberg en DCA zijn ambitieus: er komen bijna tweehonderd appartementen en zestig woningen, een hotel met 87 kamers, recreatieve en culturele voorzieningen, coworkingplekken, horecafaciliteiten, handelszaken én een publiek stadsbalkon met congrescentrum op 50 meter hoogte. XDGA (Xaveer De Geyter) gaf vijftien jaar geleden al een eerste architecturale aanzet en tekende ook het definitieve ontwerp uit, waarvan de complexiteit jaren studiewerk vergde. 

In bouwtechnisch opzicht dient deze realisatie zich aan als een waar huzarenstukje. De silo’s dateren uit de jaren 60, zijn opgetrokken in gewapend beton en hebben een diameter van 6 meter. 24 exemplaren worden bewaard, krijgen een volledig nieuwe invulling en worden aangevuld met een transparante optopping, inclusief een 18 meter lange uitkraging. Bovendien zal het gebouw duurzaam verwarmd worden met lokale industriële restwarmte. Pas in 2028 wordt het opnieuw in gebruik genomen, maar nu al is duidelijk dat dit een van de meest tot de verbeelding sprekende reconversieprojecten ooit is in ons land. 

Herfstvreugde, Genk

In Genk tovert Matexi het voormalige woonzorgcentrum Herfstvreugde om tot een residentieel project dat heel de omliggende buurt zal opwaarderen. Het laatmodernistische complex is een van de eerste rustoorden in Limburg (opgeleverd in 1974). In het kader van de herbestemming zal het slanke, transparante silhouet aangevuld worden met nieuwe extensies aan weerszijden van het oorspronkelijke gebouw, naar een ontwerp van RE-ST. Het geheel zal een S-vormig ensemble vormen dat deze bijzondere site op wandelafstand van het stadscentrum een tweede leven geeft.

Het bestaande gebouw heeft specifieke ruimtelijke kwaliteiten: het stelt zich maximaal open voor zijn omgeving, maakt slim gebruik van het natuurlijke reliëf, geniet van een optimale bezonning en ziet er ook nog eens elegant uit met zijn gekromde hoofdvleugel en twee dwarsvleugels. Bij de reconversie wordt de relatie tussen bebouwing en tuin gemaximaliseerd, zonder ongewenste impact op de privacy van de bewoners. Elke woning zal over een genereus overdekt terras beschikken, terwijl licht ook binnenin het hoofdingrediënt wordt. De betonnen skeletstructuur van de gekromde hoofdvleugel maakt een vrije flexibele invulling met verschillende woontypes mogelijk en schept letterlijk ruimte voor wijzigende inzichten in toekomstige woonvormen. Hierdoor kan het gebouw zich aanpassen en programmatorisch meegroeien met deze behoeften. Een fossielvrij geothermisch verwarmingssysteem zal de zeventig appartementen en kantoorruimtes op een duurzame manier op temperatuur brengen. Herfstvreugde 2.0 zou klaar moeten zijn tegen 2025.