Edegemse woonwijk pionier in warmtedistributie

Op ongeveer een halve kilometer van de Agfa-Gevaertfabrieken in Mortsel bevond zich in het interbellum de automobielfabriek Minerva. Daar, in Edegem, is onlangs de woonwijk Minerve opgetrokken. De woningen worden er verwarmd met restwarmte van Agfa-Gevaert. Hiervoor is een ultramodern warmtenet aangelegd.

In Vlaanderen is de aanleg van netwerken voor warmtedistributie pas recent op gang gekomen. Elders in Europa zijn ze nochtans al lang een vertrouwd verschijnsel. Dat heeft veel te maken met de vanzelfsprekende beschikbaarheid – al zestig jaar lang – van goedkoop Nederlands aardgas.

Intussen is Nederland zijn aardgasproductie fors aan het terugschroeven en zal gas almaar meer moeten worden ingevoerd vanuit het Midden-Oosten, Rusland of Amerika. Bovendien is gas een fossiele brandstof. Zowel om politieke en economische als om ecologische redenen is het dan ook aangewezen om restwarmte van de eigen lokale industrie, die anders verloren zou gaan, in te zetten voor de verwarming van woon- en andere gebouwen. Minerve is een van de pioniersprojecten die hiertoe bijdragen.

Agfa-Gevaert produceert heel wat restwarmte. Die wordt nu via een pijplijn met heet water overgebracht naar de 500 meter verderop gelegen woonwijk. “Deze slimme vorm van verwarmen is niet duurder, maar wel groener dan traditionele systemen”, zegt Carlos Meire van Remeha, het bedrijf dat de afgifte-units leverde.

De afgiftestations in de meer dan driehonderd woningen zijn – naargelang het te verwarmen gebouw – diverse types RemaBOX, die zowel warm water voor woningverwarming als sanitair warm water verdelen. “De nodige hoeveelheid stadsverwarmingswater stroomt door de primaire zijde van de warmtewisselaar en verwarmt het koude kraantjeswater aan de secundaire zijde tot circa 60 °C. Als er geen vraag is naar warm tapwater, houdt de geïntegreerde warmhoudfunctie de warmtewisselaar op een temperatuur van circa 50 °C. Dit reduceert de toestelwachttijd tot een minimum. Elke afgifte-unit heeft een energieteller. Het voordeel hiervan is dat storingen op afstand kunnen worden gemonitord en dat de informatie van de energieteller vanop afstand afleesbaar is.”

De stuurinstallatie bevindt zich op de site van Agfa-Gevaert. Van daar is de hoofdpijplijn aangelegd. Dit gebeurde via ondergrondse boringen om zonder verkeershinder enkele drukke verkeersassen te kunnen kruisen. “Op tien jaar tijd mikt netuitbater Warmte Verzilverd op 16.000 ton CO₂-besparing”, aldus Meire. “De voorbereidingen voor een uitbreiding richting Berchem zijn volop aan de gang. Zo zal er in en rond Antwerpen op termijn een cluster van onderling verbonden warmtenetten tot stand komen.”