Passie voor de leefbare en levendige stad

De stad is een complex ecosysteem. Een heterogene smeltkroes van allerhande verschillende culturen, visies en persoonlijkheden. Het is de habitat van DDS+, het Brussels-Antwerpse architectenbureau dat van complexe binnenstedelijke projecten zijn ‘raison d’être’ heeft gemaakt. “Steden zijn een en al contextualiteit, en dus is onze architectuur dat ook. Het ‘ik’ bestaat niet in onze ontwerpen.” 

Wat is goede architectuur? Het is de vraag van één miljoen. Stel ze aan honderd ontwerpers en je krijgt tweehonderd verschillende antwoorden. Voor architect-partner Dirk Bigaré en zijn collega’s zijn twee begrippen van cruciaal belang: context en leefbaarheid. “Geslaagde projecten creëren een wisselwerking met de omgeving die meer oplevert dan de som der delen”, zegt Dirk Bigaré. “Goede architectuur geeft als het ware iets terug aan de buurt, in ruil voor de ruimte die ze inneemt. Ze huisvest een mix van functies, die ervoor zorgt dat de omgeving 24 uur op 24 blijft leven, maar weet tegelijkertijd ook een stukje te animeren. Passanten moeten het gevoel hebben dat er iets bijzonders gebeurt. Dat effect is zeker niet onbelangrijk, want het zorgt voor betrokkenheid, nieuwsgierigheid, fascinatie, enzovoort.”

Complex, maar boeiend proces

Goede architectuur verrast, springt in het oog, intrigeert. Al mag dat geen doel op zich zijn, vindt Dirk Bigaré: “De impact van een gebouw reikt veel verder dan de grenzen van het perceel. Steden bestaan uit gebouwen en ruimtes die met elkaar interageren en dialogeren, en dus niet uit een reeks op zichzelf staande entiteiten. Ze zijn een en al contextualiteit, en dus is onze architectuur dat ook. We willen wel degelijk onze stempel drukken, maar eerder op de wijk of de stad in het algemeen. Het ‘ik’ bestaat niet in onze ontwerpen. We zijn geen geïsoleerde creatievelingen met een groot ego die gewoon hun zin doen en die uit zijn op visueel spektakel. Integendeel: we bouwen steeds samen met de klant. Overleg, vergaderingen, briefings en contacten met de bouwheer, de betrokken besturen en belangengroepen zijn dagelijkse kost. In combinatie met een doorgedreven analyse van de context (historiek van de plek, bestaande functies en gabarits, stedenbouwkundige voorschriften, aanwezige erfgoed- of natuurelementen …) levert dit ons een inhoudelijke basis op, die we moeten zien te verenigen met de geschikte architecturale vormgeving, een doordachte materiaalkeuze, allerlei technische aspecten, een goede planning en een dito budgetbeheer … Aan elk project gaat dus telkens een complex, maar boeiend proces vooraf.”

The Mint verrijkt de dialoog tussen het erfgoed van de Muntschouwburg en de commerciële pool van het Muntcentrum. (Beeld: © Nathalie Van Eygen).

Waan van de dag overstijgen

De ontwerpen die architecten vandaag maken, definiëren de toekomst van een stad. Dirk Bigaré en zijn collega’s bij DDS+ zijn zich maar al te goed bewust van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. “Heel wat mensen onderschatten de impact die een gebouw kan hebben op een stad”, meent Dirk Bigaré. “Als je opteert voor monofunctionele kantoorbuurten, dan veroordeel je een stad eigenlijk tot leegstand na de werkuren en tijdens het weekend. Vandaar dat we de waan van de dag proberen te overstijgen. Dit weerspiegelt zich in onze projecten: leefbare, polyvalente omgevingen waarin je kan wonen, werken, ontspannen, winkelen, dineren, overnachten, enzovoort, met kwalitatieve openbare ruimte als verbindend element en sociale katalysator. Vooruitstrevende steden als Antwerpen bestaan grotendeels uit een aaneenschakeling van zulke gemengde ontwikkelingen, waardoor er voortdurend leven in de brouwerij is. Het zijn vaak kleinigheden die in dat opzicht een wezenlijk verschil kunnen maken: een publiek terras op de bovenverdieping, een buurthuis op het gelijkvloers, een fitness met een prachtig uitzicht … Het zijn zaken die een stad doen bruisen en die maken dat haar gebouwen een volwaardig deel van het geheel worden. Uiteraard kampen de meeste steden met de nodige problemen en/of slepen ze een historische erfenis met zich mee, maar we zijn positief ingesteld. Via goede architecturale en stedenbouwkundige projecten kan je heelder wijken een nieuw elan geven.”

Cocreatie en creatieve kruisbestuiving

Net als de samenleving in het algemeen evolueert het architectenmetier razendsnel. Vijf jaar geleden zorgde passiefbouw voor een heuse omwenteling, maar intussen is circulair bouwen de nieuwe norm. Hoe slaagt een gereputeerd bureau als DDS+ erin om relevant en vooruitstrevend te blijven? “Door open-minded te zijn en elke dag te willen bijleren”, legt Dirk Bigaré uit. “De gemiddelde leeftijd in ons bureau is 38 jaar. We combineren de frisse ideeën van onze jonge wolven met de ervaring van oude rotten in het vak, zonder dat er sprake is van hiërarchie. We zijn een organisatie waarin de stagiair evenveel inbreng kan hebben als de partners. Goede ideeën en creativiteit zijn welkom, want enkel zo kunnen we de stad veranderen. Vandaar ook dat ons bureau liefst zestien verschillende nationaliteiten telt en dat we zeer graag samenwerken met andere architecten en doorwinterde specialisten op het vlak van stabiliteit, technieken, akoestiek, enzovoort. Zo maken we kennis met nieuwe inzichten, visies en benaderingen en stellen we onszelf automatisch in vraag, terwijl iedereen de vruchten plukt van de creatieve kruisbestuiving en de clash der ideeën. We geloven sterk in cocreatie, want dat maakt het mogelijk om de platgetreden paden te verlaten. Samen goede, duurzame projecten realiseren die de stad beter maken: dat is ons handelsmerk en onze focus. Want uiteindelijk is de stad van iedereen …”