Riant wonen op het Eilandje. Oud havenhuis maakt plaats voor exclusieve appartementen

Het heeft die functie zo uitstekend vervuld dat het zelf overbodig werd en plaatsmaakte voor het luxueuze woongebouw Aequor. Dat is – niet toevallig – het Latijnse woord voor waterspiegel.

Toen het havenbedrijf enkele jaren geleden verhuisde naar het nog nieuwere Havenhuis verderop in het oude havengebied, was de omgeving van het Willemdok al uitgegroeid tot een toplocatie met zelfs voor oud-Antwerpen buitengewone allures. Toen de haven haar ‘oude’ stek aanbood op de vastgoedmarkt, konden eigenlijk alleen ontwikkelaars van topwoningen daar financieel in meespelen. De verkoopprijs bedroeg 26 miljoen euro.

Projectontwikkelaars Bermaso en VL Holding klopten aan bij Binst Architects, dat een fraai ontwerp uitwerkte voor deze exclusieve locatie. Samen onderzochten ze de mogelijkheid om de structuur van het bestaande gebouw te hergebruiken. Dat bleek al snel geen haalbare kaart te zijn. Zo waren de vloeren van het bestaande gebouw onvoldoende draagkrachtig voor een woonfunctie en was het opgetrokken volgens de energienormen van twintig jaar geleden. Bovendien speelde het met diverse vloerniveaus en bevonden de technische kanalen zich niet op de voor een woongebouw geschikte plaatsen. Daarom is het bestaande geheel volledig afgebroken.

Peeters en Zonen – Sanitair, verwarming, koeling, regenwater- afvoer en brandblusinstallatie
Als toonaangevend installatiebedrijf in België en onze buurlanden mag Peeters en Zonen, opgericht in 1945, terugblikken op een succesvol verleden met een continue groei binnen alle marktsegmenten. Het beschikt over een erkenning in klasse 7 D16 en D17 en klasse 6 D18, zodat zowel aannemers als industriële en particuliere klanten er een beroep op kunnen doen. Vandaag richt de onderneming haar blik vooral op de toekomst. De nieuwe bedrijfsgebouwen in de industriezone Kanaal-Noord in Bree staan symbool voor ambitieuze plannen. “Dankzij onze continue focus op de behoeften van onze klanten en de motivatie van onze 65 medewerkers geloven we rotsvast in verdere expansie”, aldus gedelegeerd bestuurder Dries Peeters.

In het Aequor-complex leverde en plaatste Peeters & Zonen het sanitair, de verwarming, de koeling, de regenwaterafvoer (Pluvia-systeem) en de brandblusinstallatie. “Voor de vloerverwarming in de appartementen, samen goed voor 8.000 m², gebruikten we toekomstgerichte technieken. De hoge condensatiegraad van de ketels in de gemeenschappelijke stookplaats – of in de toekomst een warmtepomp – maken een energiezuinig lagetemperatuurregime van 30 à 40° C mogelijk. In de centrale stookplaats wordt ook het sanitair tapwater verwarmd”, zegt projectleider Bert Franssen. “Aequor onderscheidt zich van andere projecten door de hoge afwerkingsgraad. Het vergde ook de integratie van speciale toepassingen, zoals voor de aan- en afvoer van sanitair water, de drukpompen voor de regenwaterbehandeling, de bufferputten, het fecaliënwater, de drukverhogingen voor sanitair en brandwater met captatie uit bufferput en de VRV-installatie voor de koeling en verwarming van de commerciële panden en de loft.”

Peeters en Zonen werkte recent ook mee aan onder meer de Zeepziederij, de nieuwe gemeentelijke theaterzaal van Bree, aan de uitbreiding van hostellerie La Butte aux Bois in Lanaken en aan de appartementsgebouwen de Heuf in Overpelt.

“Enkel de ondergrondse parking bleef behouden”, vertelt projectleider Arno Van Dosselaer van hoofdaannemer Van Laere. “Dat kon niet anders, want die parking omvat een grotere oppervlakte en wordt gedeeld met diverse buurgebouwen. Maar dit zadelde ons wel op met een probleem: de funderingen waren niet berekend op een veel hoger gebouw dan het vrij compacte havenhuis.” Van Laere bedacht een complexe, maar efficiënte oplossing. “We maakten gaten in de bestaande vloerplaat, namen de oude paalfundering weg en vervingen ze door een nieuwe fundering met veel meer draagkracht.” Tijdens die werken moest de parking wel bruikbaar blijven voor de andere gebruikers. “Daarom hebben we met verdeelmatten en tijdelijke inrijhellingen gewerkt”, vult Van Dosselaer aan.

“De bewoners profiteren maximaal van de unieke ligging”

BWV – Ventilatie
De appartementen van Aequor zijn individueel uitgerust met een ventilatiesysteem D, wat mechanische aanvoer van zuivere en mechanische afvoer van verbruikte lucht impliceert. “Dat is in woongebouwen de beste keuze”, zegt Wim Borgmans, zaakvoerder van BWV (Wommelgem), dat de ventilatie installeerde. “Het is een erg energie-efficiënte oplossing, aangezien ze warmte onttrekt aan de afgevoerde lucht en die overbrengt op de aangevoerde, verse lucht. Het is ook de comfortabelste oplossing, omdat ze geen hinderlijke geluiden veroorzaakt. In een systeem met natuurlijke ventilatie via roosters kunnen die geluiden wel ontstaan.”

BWV is al ruim vijftien jaar een gevestigde waarde in het ventilatielandschap. Het beschikt over eigen CAD-tekenaars en een eigen EPB-verslaggever voor ventilatie. Het is ook in staat om de lekdichtheid van kanalensystemen te meten. “Wij focussen ons hoofdzakelijk op projectbouw, kantoren, rook- en warmteafvoer in parkings en industriële toepassingen. Onze belangrijkste opdrachtgevers zijn dan ook projectontwikkelaars, algemene aannemers, grote HVAC-aannemers en beheerders van bestaande gebouwen.” BWV stond of staat ook in voor de ventilatie van onder meer de Antigoon-woongebouwen in Antwerpen, woonproject Mahatma Gandhi in Mechelen, de Antwerpse RVA-kantoren en de high-tech lakstraat van Group Beerens op de voormalige site van General Motors in Antwerpen. Deze laatste moet een onderdeel worden van de modernste carrosseriefabriek ter wereld.

Een andere uitdaging was het krappe tijdbestek: “We zijn erin geslaagd om de vooropgestelde planning te respecteren. We konden het bouwtempo strak houden door zoveel mogelijk gebruik te maken van prefabmaterialen – balken en kolommen, maar ook wanden en terrassen – en ze just in time te laten leveren, ook vanwege de beperkte beschikbare stockageruimte.”

Binst Architects moest twee verschillende zienswijzen met elkaar verzoenen. De projectontwikkelaars wilden de toekomstige bewoners zoveel mogelijk laten profiteren van de unieke ligging. Dit hield vooral in dat ze langs de waterkant streefden naar grote terrassen en zo ruim mogelijke raampartijen om het panoramische uitzicht te optimaliseren. Het stadsbestuur zocht vooral
harmonie met de bestaande bebouwing. Die bestond oorspronkelijk uit negentiende-eeuwse pakhuizen, zoals Sint-Felix. De architectuur van nabijgelegen recente woonprojecten was daar al op gebaseerd.

Architect Luc Binst opteerde bijgevolg voor een sterk beglaasde waterkant, terwijl de andere gevels een vrij gesloten karakter kregen. Langs de waterkant vermeed hij een stapeling van appartementen, maar rangschikte hij de woongelegenheden zoals bakstenen in een halfsteens metselverband. Dat sloot, mits wat schaalverschil, goed aan bij de bakstenen omgeving. De stad en de projectontwikkelaars konden zich hier allebei in vinden. “Het glas in een robuust kader geeft de omgeving een actuele présence”, aldus Binst. “Ondanks het strakke gevelkader is er binnen in het gebouw veel vrijheid mogelijk.”  

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer
VL Holding en Bermaso (Antwerpen)

Architect
Binst Architects (Antwerpen)

Hoofdaannemer(s)
Van Laere (Zwijndrecht)