Veiligheidspaviljoen, Knokke | Veiligheidspaviljoen wordt kunstwerk

Knokke doet er alles aan om haar reputatie als standingvolle badstad in ere te houden. En ze slaagt bijzonder goed in dit opzet. Zelfs het nieuwe veiligheidspaviljoen is een waar kunstwerk geworden. Het bijzonder creatieve ontwerp resulteerde in de realisatie van een ware aandachtstrekker die eveneens een publieke functie vervult.

Elke zomer staan er honderden redders paraat om de duizenden toeristen aan onze kust in veilige omstandigheden te laten genieten van de zee. Helaas loopt het weleens verkeerd, dus in dergelijke gevallen is een nabijgelegen EHBO- en coördinatiecentrum geen overbodige luxe. Dat vond ook het stadsbestuur van Knokke, dat in 2016 besloot om circa één miljoen euro te investeren in de bouw van zo’n pand. “Het uitgangspunt was meerdere functies te verenigen”, vertelt Joke Vermeulen, zaakvoerder van Compagnie-O Architecten. “Zo wou de bouwheer ook een ‘kraaiennest’ in de constructie integreren: een transparante ruimte op drie meter hoogte die de redders een 360°-zicht over de elf kilometer lange kustlijn geeft. Voorts moesten er een lokaal voor de politie en een wachtruimte met balie ingericht worden. Uiteindelijk is het ontwerp nog uitgebreid met een leef- en vergaderlokaal voor de redders en publiek toegankelijk sanitair. Omdat het veiligheidspaviljoen enkel operationeel is gedurende de zomermaanden, streefde Stad Knokke naar een ontwerp dat ervoor zou zorgen dat het gebouw er in de andere seizoenen niet doods en verlaten zou uitzien. Tegelijkertijd moest het zich in de zomer profileren als een opvallend en herkenbaar baken van veiligheid. Het concept dat wij samen met de Nederlandse beeldende kunstenaar John Körmeling en algemeen aannemer Van Tornhout uitwerkten, bleek perfect op al deze wensen in te spelen.”

De buitenkant kreeg een felgele laag polyurea: de internationale kleur van de reddingsdiensten.

Bestand tegen weer en wind

Het is in ieder geval geen veiligheidspaviljoen zoals we aan de Belgische kust gewend zijn. Het gaat om een volledig ronde constructie met één bouwlaag, die aan de voorkant is uitgerust met verdiepingshoge glazen deuren. “Het paviljoen is opgetrokken in een staalstructuur met houtroostering en plaatmateriaal”, vertelt Alain De Groeve, zaakvoerder van Van Tornhaut, dat het project realiseerde. “Dit werd aan de buitenkant afgewerkt met plaatmateriaal en cementering, waarna alles nog een laag polyurea kreeg: een snelhardende kunststofcoating die ook op schepen wordt aangebracht. De ideale oplossing voor een gebouw dat weerstand tegen zout, zand en wind moet bieden. Niettemin bracht dit ook de nodige kopzorgen met zich mee, want het was niet zo evident om de coating op de juiste manier te combineren met het cement.” Joke Vermeulen vult aan: “Qua kleur moesten we het niet ver gaan zoeken: felgeel is omwille van de herkenbaarheid de internationale kleur van de reddingsdiensten. Bovendien past het veiligheidspaviljoen op die manier perfect bij de twaalf geeloranje reddersposten die de stad vorig jaar heeft aangekocht.”  

Het kraaiennest is een aparte entiteit die afzonderlijk gefundeerd is, met een stalen pyloon als draagstructuur.

Kraaiennest als aparte entiteit

Het dak van het veiligheidspaviljoen is ingericht als een open publieke balie en wachtruimte. In lijn met de stalen borstwering loopt een stalen wenteltrap naar het kraaiennest. “Dit is een aparte entiteit die afzonderlijk gefundeerd is, inclusief een centrale pyloon als draagstructuur die met een variërende sectie doorloopt tot in de 11 meter hoge mast”, legt projectleider Thomas Van Caenegem uit.

In het veiligheidspaviljoen is onder meer een EHBO-ruimte geïntegreerd.

Ook bouwkundig kunstwerk

Op aanraden van de architecten is het veiligheidspaviljoen niet op de dijk, maar wel boven op een oude bunker op het strand gebouwd, die nu als schuilkelder fungeert. Joke Vermeulen:
“Zo valt de kroonlijst samen met de horizon, waardoor het zicht vanop de dijk naar de zee wordt geleid. Deze locatie was ook een ware inspiratiebron: we wilden iets creëren dat verwijst naar de Tweede Wereldoorlog, maar dan in positieve zin. Het is onze architecturale ode aan de vrede.”

“Het veiligheidspaviljoen is een echt kunstwerk geworden, ook op bouwkundig vlak”, vervolgt Thomas Van Caenegem. “Het was een serieuze uitdaging om de ideeën van de ontwerpers naar de realiteit te vertalen. Bovendien moesten we in uiterst moeilijke omstandigheden werken. Zand kruipt overal tussen, en het vochtige klimaat zorgde voor moeilijkheden bij de uitdroging van de materialen. Maar moeilijk gaat ook: dankzij een flinke dosis creativiteit en doorzettings-vermogen kregen we het voor mekaar. Met een perfect visitekaartje op de dijk van de mooiste badstad van België als resultaat.”