“Artificiële intelligentie zal het bouw- en ontwerpproces voorgoed veranderen”

De bouwsector staat voor een uitdagende toekomst. De voortschrijdende digitalisering, de steile opmars van innovatieve technologieën en de definitieve doorbraak van artificiële intelligentie zullen het traditionele ontwerp- en uitvoeringsproces de komende jaren grondig hertekenen. Zelfs de mogelijkheden van digital twins en virtuele werelden als ‘The Metaverse’ worden volop geëxploreerd. Hoog tijd om enkele specialisten uit de nodigen die onze ingenieurs kunnen inwijden in de meest recente nieuwigheden, oordeelde ORI. Het lokte heel wat geïnteresseerden naar het Maison de la Poste in Brussel, waar op 24 mei de jaarlijkse ORI Conference plaatsvond. 

Als sectororganisatie van advies- en ingenieursbureaus in België houdt ORI de vinger stevig aan de pols en is het uitstekend op de hoogte van de laatste trends en evoluties in het bouwwezen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat het centrale thema van de ORI Conference 2022 ‘Data+AI & Metaverse’ was. In november 2021 gooide corona nog roet in het eten, maar gelukkig kon de langverwachte conferentie over de digitale toekomst van de bouwsector dit jaar wel plaatsvinden. Allereerst maakte ORI-voorzitter Jan Parys van de gelegenheid gebruik om zijn voorganger Bernard Gilliot en afscheidnemend directeur Christophe Hautier te bedanken voor bewezen diensten. Een mooi eer-betoon dat de toon zette voor een boeiende avond.

De eerste expert die aan het woord kwam, was Benoit Parmentier van het WTCB. Hij maakte de aanwezigen wegwijs in de wondere wereld van artificiële intelligentie (AI). “Sinds de jaren 1950 is er een hele evolutie aan de gang – met een nadrukkelijke focus op machine learning vanaf de jaren 1980 – en intussen beïnvloedt AI ons dagelijks leven (en dus ook de bouwpraktijk). AI kan in verschillende fases van een project van nut zijn: van doordachtere ontwerpkeuzes en planoptimalisatie over gedetailleerdere risicoanalyses tot administratieve vereenvoudiging en budgettaire efficiëntie. De flow op de werf zal er volledig door veranderen en het helpt om de CO₂-uitstoot te minimaliseren. In die zin is AI een waardevolle tool voor de energetische renovatie van ons gebouwpatrimonium en de transitie naar een circulaire economie (denk onder meer aan recyclage en hergebruik op basis van automatische inventarisatie van bouwmaterialen).” 

“Ook voor gebouwbeheerders zijn de voordelen legio: meer inzicht in de werking van hun gebouw dankzij as-builtdossiers en digital twins, vroeg-tijdige detectie en voorspellingen van eventuele problemen, beter energiebeheer, hoger comfort, predictive maintenance … De voornaamste uitdaging schuilt echter in de dataverwerking. Qua selectie en analyse van de juiste data zijn er nog enkele belangrijke valkuilen te omzeilen.”

Vervolgens was het de beurt aan Ivo Van de Moortel en Erik Duisterwinkel van Antea Group, dat als multidisciplinair studie- en adviesbureau sterk inzet op data-driven solutions. “Een aantal factoren hebben ons overtuigd om AI definitief te implementeren in onze werking: de hoeveelheid beschikbare data, de technologische vooruitgang (computerkracht, fotonica …), snelle en eenvoudige kennisdeling dankzij het internet en de mentaliteitswijziging van het beleid (onderzoeksfinanciering en subsidies).”

“Een eerste barrière die je moet overwinnen, is de mindset om voortaan andere informatiebronnen aan te wenden (bijvoorbeeld sensoren in plaats van de traditionele pluviometers). Vervolgens komt het erop aan om te vertrouwen op de oplossing, waarbij het belangrijk is om het achterliggende proces te doorgronden. Meten is niet per se weten. Data-inwinning en -verwerking worden vaak als gescheiden disciplines beschouwd, terwijl je het hele plaatje moet begrijpen om een goed advies te kunnen geven en echt aan ‘data science’ te doen. De laatste stap is ‘change management’: de bedrijfsprocessen afstemmen op die nieuwe manier van werken. Een van onze mooiste casussen is een slimme brug in Nederland, die is uitgerust met sensoren om tot in detail de restlevensduur te kunnen bepalen. Zo kan de klant zijn investeringen veel beter spreiden en komt hij niet voor onaangename verrassingen te staan.”

Dieter Vermeulen van Autodesk zoomde op zijn beurt in op de digitale transitie in de AEC-industrie. “Van CAD over BIM tot cloud: het is snel gegaan de voorbije jaren, met COVID-19 als belangrijke katalysator. Intussen staan we met AI en machine learning aan de vooravond van een nieuwe revolutie. BIM is de ruggengraat van die transformatie: van static BIM over de common data environment van connected BIM tot dynamic BIM met digital twins die realtime insights garanderen. We zijn aan het evolueren van digitization (analoge processen digitaal maken) naar digitalisation (het volledige businessproces wordt aangepakt via de implementatie van specifieke digitale technologieën). AI en machine learning helpen om het beste ontwerp te realiseren. 95 % minder tekeningen, 70 % winst bij het doorvoeren van ontwerpupdates, 20 % CO₂-reductie door geoptimaliseerde werfflow …:
de eerste resultaten spreken boekdelen. Als je ziet hoe de auto-industrie zijn digitale transitie heeft doorgemaakt, dan moeten we ervan overtuigd zijn dat dit ook in de bouw kan.”

De tweede helft van de ORI Conference werd op gang getrapt door Dirk Vanderlinden van Arcadis. Hij liet de aanwezigen kennismaken met BRAIN, een tool om assetmanagement te verbeteren en efficiënter te maken. “Assetmanagement heeft een significante impact op de levensduur en de kost van een gebouw. Assetmanagers hebben nood aan accurate data om ofwel zelf beslissingen te nemen ofwel beslissingsprocessen te ondersteunen. BRAIN is een gelaagd data-ecosysteem dat hen smart
building insights garandeert. We hebben deze tool ontwikkeld om data op een structurele manier te verzamelen en te transformeren naar inzichten en scenario’s inzake kosten, risico’s en performantie, in functie van een optimaal evenwicht tussen deze drie parameters op basis van de company policy. BRAIN bevordert decision making, geeft inzicht in de resterende levensduur van gebouwonderdelen, maakt het mogelijk om een assethistoriek aan te leggen … Een kostenreductie van 20 % en een
levensduurverlening van gebouwonderdelen van 35 % zijn realistische ambities.”

De voorlaatste spreker van de avond was Arthur Devos van AWV, die uitlegde hoe data wordt ingezet om tot vlot en veilig verkeer te komen. Het slotwoord was aan Jean-Pierre van Gastel van Tech Data, die een presentatie met een groot glazenbolgehalte gaf over ‘The Metaverse’. “We zijn op weg naar web 3.0 met blockchaintechnologie, wat een veel betere datacontrole toelaat. De voorspelling is dat er in 2030 van alles en iedereen een digital twin zal zijn. Ook van gebouwen. Het is erg belangrijk dat er open standaarden zijn en dat iedereen zich eraan houdt.”