De Boogkeers | Antwerpen

Hedendaagse schoolsite met historische meerwaarde

Antwerp Management School (AMS) heeft met De Boogkeers een nieuwe campus vol mogelijkheden. Nieuwbouw, renovatie en restauratie gaan er hand in hand. De voormalige OCMW-site werd omgevormd tot een harmonisch geheel met authentieke elementen.

Het bouwwerk in architectonisch beton charmeert met zijn expliciete raamkaders, die verwijzen naar de oude bouwstijl. (Foto: David Jacobs)

AMS kreeg de oude OCMW-site in erfpacht en besloot er een samenhangend, hedendaags geheel met onder meer een ruime nieuwbouw van te maken. Grote aula’s, een foyer, een bistro, een dakterras en een binnentuin verwelkomen de bezoekers. De hoge entree van de nieuwe hoofdingang – de oude ingang is deel van een pleingevel geworden – geeft uit op het binnenplein, met volwassen bomen en speelse beplanting. De prefab betonelementen van Claes Sierbeton maken ook van de achtergevel een indrukwekkend schouwspel. 

Duurzame en flexibele nieuwbouw
Met een ruime ondergrondse parkeergarage en fietsenstalling biedt de AMS-campus in Antwerpen alvast een praktische troef. En meer dan één, want er is maximaal ingezet op duurzaamheid en flexibiliteit. “De overspanningen van de nieuwbouw gaan rechtstreeks van de buitengevel naar de binnentuin. De indeling van de ruimte is dus onafhankelijk van de draagstructuur. In de toekomst kan de indeling probleemloos aangepast worden, zonder ingrijpende structurele veranderingen”, vertelt Koen Drossaert, architect en managing partner bij HUB.

De waardevolle gevels van het inventarispand werden bewaard, net zoals de statige trap en het grote glasraam. (Foto: Jeroen Verrecht)

Het bouwwerk in architectonisch beton charmeert met zijn expliciete raamkaders, die verwijzen naar de oude bouwstijl. Een keuze die zich perfect integreert in het historische weefsel van de binnenstad. Het bouwvolume op niveau +3 is uitgevoerd in een houtskeletstructuur. Dit zorgt voor een lichte belasting van de grote overspanningen en een leuk contrast met de lichte kleuren van de onderbouw. De hoektrap in open structuur verbindt de verdiepingen en stimuleert iedereen om de trap te nemen. Hij ontpopt zich tot een unieke ontmoetingsplek met aangename doorzichten.

Historisch karakter bewaard
Het nieuwe bouwvolume sluit aan bij het hoekpand op nummer 34. De waardevolle gevels van dit inventarispand werden bewaard, net als de statige trap en het grote glasraam. “Mits een grondige renovatie van het totaalplaatje”, aldus Koen Drossaert. “De vloerniveaus komen overeen met die van de nieuwbouw. Dit maakt vrij verkeer door de verschillende panden mogelijk.”

In het renovatiepand zijn de bestaande kamers maximaal behouden en heringericht tot leslokalen voor kleinere lesgroepen. Waardevolle elementen zoals de originele moulures zijn hersteld en teruggeplaatst. Het stadsgedicht ‘Een minimum’ van Ramsey Nasr is na de renovatiewerken opnieuw manueel op de herkenbare gevel geschilderd.

Grote aula’s, een foyer, een bistro, een dakterras en een binnentuin verwelkomen de bezoekers. (Foto: Jeroen Verrecht)

Monumentaal project
Ook het pand op nummer 32 maakt deel uit van campus De Boogkeers. Dat monument wordt eveneens maximaal bewaard en gerestaureerd. Drossaert: “Dat doen we in samenwerking met Origin Architecture & Engineering. De historische inkom blijft. Het gebouw sluit aan op de binnentuin van het nieuwbouwgedeelte. De restauratie is volop aan de gang. AMS bekijkt welke mogelijkheden er nog zijn. Of we bijvoorbeeld muurschilderingen kunnen restaureren of de historische lift kunnen behouden.” Het monument zal vooral gebruikt worden voor de executive programs, waarbij de setting vaak een belangrijk element is voor de deelnemers.

Midden december moet de site helemaal klaar zijn. “We hebben er bewust voor gekozen om het monument echt deel te laten uitmaken van de site. De drie entiteiten vormen één geheel. Dat erfgoed kunnen ervaren binnen de muren van de school is een absolute meerwaarde”, besluit de architect.   

Tekst Stephanie Demasure    |    Beeld HUB

TECHNISCHE FICHE

Bouwheer
Antwerp Management School (Antwerpen)

Architect
HUB (Antwerpen)

Hoofdaannemer(s)
MBG (Antwerpen)

Participanten aan het woord

Claes Sierbeton – Achtergevel in prefab sierbeton
Net als de statige entree van De Boogkeers imponeert ook de achtergevel van de nieuwbouw. Dat is te danken aan de slanke gevelelementen uit prefab sierbeton. Een staaltje vakmanschap, uitgevoerd door Claes Sierbeton. De gespecialiseerde firma uit Hamont-Achel produceerde de verschillende gevelelementen, waaronder stijlen, dorpels en lateien. Zaakvoerder Frank Claes: “We selecteerden verschillende natuursteengranulaten in onze betonsamenstelling om de juiste kleur en textuur te bekomen. Bij wijze van afwerking hebben we alle elementen gestraald in ons atelier om de perfecte match met de gevels te creëren.” “De sierbetongevel vormt een op zichzelf staand geheel en is gemonteerd tegen prefab houtskeletwanden. Dit zorgde voor een korte doorlooptijd”, aldus Frank Claes. Claes Sierbeton is gespecialiseerd in de (maatwerk)productie van architectonisch prefabbeton zoals dorpels, plinten, luifels en gevelelementen. Ontwerpers of klanten kunnen kiezen uit een breed gamma kleuren, betonsamenstellingen en nabehandelingen. “Glad, gekleurd, gepolijst, gestraald, gezuurd of uitgewassen: we garanderen altijd het hoogste afwerkingsniveau, zowel technisch als esthetisch”, besluit Claes.

RCR Studiebureau – Ontwerp technische installaties
De Boogkeers is een school met een gezond en een comfortabel binnenklimaat. Daar zorgen onder meer het vraaggestuurd ventilatiesysteem en de vloerverwarming voor. RCR Studiebureau ontwierp, in overleg met de architect en de aannemer, de technische installaties voor De Boogkeers. Van sanitair en verwarming tot elektriciteit en ventilatie. Voor die ventilatie is in de drie gebouwen een volledig D-systeem geïnstalleerd. In ruimtes met flexibel gebruik is vloerverwarming geplaatst, terwijl er in de leslokalen en kantoren statische verwarming geïnstalleerd is (radiatoren of convectoren) die snel kan reageren op de wisselende vraag. Door dezelfde principes toe te passen in de nieuwbouw, het renovatiegedeelte en het restauratiepand wordt overal in de school zoveel mogelijk hetzelfde klimaat gecreëerd, ongeacht de verschillende bouwkundige randvoorwaarden.

Ir.-architect Dorien Vanoverloop coördineerde het project. “We waren vanaf het prille begin bij het project betrokken en konden dus alles optimaal op elkaar afstemmen. Door te werken in een bouwteam, in nauw overleg met de architect en de aannemer, is een mooi geheel ontstaan. Alle moderne technieken zijn aanwezig, zonder de architectuur te verstoren.” Die complexe integratie van technieken en architectuur is altijd een prioriteit bij RCR, of het nu gaat over kleine of grote, gespecialiseerde projecten.

Zowel in de nieuwbouw als in het renovatie- en restauratiegedeelte van De Boogkeers wilde Antwerp Management School het energieverbruik minimaliseren. Met zuinige systemen en aparte installaties per entiteit zorgde RCR voor een efficiënte aanpak. Ruimtes die niet gebruikt worden, verbruiken geen nodeloze energie. Dat terwijl de andere ruimtes over een aangenaam binnenklimaat beschikken. “Om het verbruik zo laag mogelijk te houden, implementeerden we ook bewegingsdetectie en daglichtsturing voor de verlichting. PV-panelen op de nieuwbouw leveren elektrische energie”, licht Dorien Vanoverloop toe. “De kantoren zijn ingericht op de bovenverdieping van de nieuwbouw. Gezien de lichte structuur en het risico op oververhitting werd enkel daar koeling voorzien. Een energie-efficiënt systeem, uiteraard. De oplaadpunten voor elektrische wagens in de parking en voldoende laadpunten voor e-bikes maken het duurzaamheidsverhaal compleet.”

Tot slot voorzag RCR Studiebureau op vraag van de bouwheer ook de toegangscontrole, inbraakdetectie en camerabewaking.