Studeren in erfgoedgebouw met hedendaags comfort

De Katholieke Universiteit Leuven heeft het befaamde Pauscollege gerestaureerd en omgetoverd tot bijna uitsluitend studentenverblijf. Het gebouw langs het Hogeschoolplein had al een eeuwenlange geschiedenis achter de rug en was sinds 1973 wettelijk beschermd als monument. Maar het was wel sterk verouderd. 

Die veroudering omvatte veel meer dan sleet. Het bestaande complex voldeed niet meer aan de huidige normen inzake nutscomfort en kameroppervlakte en vooral niet aan de eisen inzake energie-efficiëntie en functionaliteit. Vandaag kan de generatie die de komende jaren de klimaat- en andere problemen moet aanpakken hier in een hoopgevende omgeving de nodige diploma’s behalen.

Het Pauscollege is vernoemd naar Adriaan Boeyens, begin zestiende eeuw professor aan en rector van de universiteit. Een van zijn leerlingen was keizer Karel V, die in 1522 zijn vroegere leermeester op de ‘Heilige Stoel’ zette, als paus Adrianus VI. Zijn pauselijke carrière duurde slechts anderhalf jaar, maar in zijn testament was hij Leuven niet vergeten. Hij liet zijn woning in de Brabantse stad na aan de universiteit om er studenten godgeleerdheid in onder te brengen.

Het gebouw werd sinds 1530 gestaag uitgebreid met een kapel, bibliotheek, studiezaal, verblijfsruimtes voor studenten, gasten en personeel en een graanzolder. In 1775 stortte een van de vleugels in. Dat was de aanzet tot een grondige verbouwing, met beperkt behoud van de nog bruikbare gedeeltes. Die ingreep bezorgde het gebouw een classicistisch uitzicht. Tegen het einde van de achttiende eeuw had het zijn huidige contouren gekregen, met vier aaneengesloten vleugels rondom een rechthoekige binnenkoer.

“Bij het uitwerken van de restauratie- en renovatieplannen kwam het erop aan om verschillende betrokken instanties op één lijn te krijgen,” vertelt Luc Karremans, projectverantwoordelijke in de divisie Monumenten en Bouwkundig Onderhoud van de Technische Diensten van de KU Leuven. “De studentenhuisvestingsdienst wou uiteraard zoveel mogelijk kamers realiseren, terwijl de erfgoeddiensten ernaar streefden om het historische karakter maximaal te bewaren. Maar dat was niet altijd mogelijk. Zo moesten we de achttiende-eeuwse kamerdeuren wegnemen, omdat ze geen brandweerstand hadden. Maar elders zijn historische details, die in de loop van de eeuwen waren verdwenen, opnieuw aangebracht.”

“Een algemene prioriteit bij de renovatie was om zoveel mogelijk daglicht binnen te trekken, zodat de inwonende studenten kunnen genieten van een aangenaam leef- en studieklimaat”, vervolgt Luc Karremans. “In sommige vleugels was de akoestiek ondermaats. 

Vanuit dezelfde motivatie hebben we daar akoestisch isolerende vloeren geplaatst en brandwerende plafonds aangebracht. Deze hebben ook akoestische eigenschappen.”

Op basis van bouwhistorisch onderzoek zijn de gevels afgewerkt zoals ze oorspronkelijk waren, met een pleister- of kaleilaag en minerale verf. Vroegere stellinggaten in de gevels zijn omgevormd tot mogelijke nestplaatsen voor gierzwaluwen.

De restauratiewerken brachten ook een ingrijpende niet-bouwkundige verandering met zich mee. Vroeger woonden er alleen mannelijke studenten. Vandaag mogen ook aan de universiteit studerende vrouwen er hun intrek nemen. Het gebouw is nu bijna volledig bestemd voor huisvesting. Zelfs op de vroegere zolder zijn er ‘studentenkoten’ ingericht. In totaal telt het Pauscollege nu 179 verblijfskamers. In twintig leefunits delen telkens een tiental studenten een keuken en sanitair. Daarnaast beschikt de residentie over elf studio’s, drie appartementen en twee aangepaste kamers voor bewoners met een handicap. Een beperkt aantal lokalen, zoals de kapel, kunnen ook door derden gereserveerd worden.