Succesvolle retourbemaling in bijzondere omstandigheden

In Blankenberge wordt in opdracht van het Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust de tweede fase van de nieuwe kaaimuur in de Jachthaven aan de kant van de Franchommelaan gerealiseerd. De werken kaderen in het verder beveiligen van het centrum van Blankenberge tegen stormvloed vanuit de zee. Voor de uitdagende bemalingswerken werd een beroep gedaan op de firma G. Smeyers uit Zandhoven.

Het project werd toevertrouwd aan de firma Braet uit Nieuwpoort. De werken bestaan in hoofdzaak uit het maken van een tijdelijke beschermwand in de jachthaven, het afbreken van de bestaande kaaimuur – inclusief het trekken van de bestaande paalfunderingen – en de bouw van een nieuwe kaaimuur, bestaande uit een verankerde damplankenwand. De nieuwe kaaimuur wordt gebouwd op dezelfde locatie als de oude kaaimuur. 

De afbraak van de bestaande kaaimuur en het trekken van de bestaande funderingspalen moesten in den droge gebeuren. Hiervoor is een grondwaterverlaging noodzakelijk. In het bestek werd bepaald dat zowel de bemalingsstudie als de aanvraag van de noodzakelijke bemalingsvergunning een zorg zijn van de aannemer. Zodra de werken aan Braet werden toevertrouwd, contacteerde het G. Smeyers voor de volledige bemalingswerken. Van de opmaak van de bemalingsstudie en het indienen van de vergunningsaanvraag tot de uitvoering van de bemalingswerken zelf. 

De bouwput werd halfopen ontworpen en werd naar de landzijde toe uitgegraven onder talud. Voor de afbraak van de bestaande kaaimuur en het trekken van de funderingspalen moest het grondwater verlaagd worden tot op het peil 0,00 TAW. Via een eerste voorstudie kwamen al snel een aantal problemen aan het licht, namelijk dat het grondwaterpeil onderhevig is aan getijdenwerking en schommelt tussen peil +4,00 TAW bij hoogwater en +1,50 TAW bij laagwater. “We hebben hier dan ook duidelijk te maken met een spanningsbemaling, waarbij een aanzienlijke invloedstraal naar de omgeving te verwachten is”, klinkt het bij G. Smeyers. Zettingsberekeningen toonden aan dat er bij een bemaling tot het peil 0,00 TAW zettingen van 5 tot 12 cm te verwachten waren ter hoogte van de bouwput, waarbij tot op een afstand van 200 meter van de bouwput nog zettingen tot 2 cm te verwachten waren. Binnen de invloedstraal van de bemaling bevond zich ook nog een gekende grondwaterverontreiniging. 

Voor een dergelijke bemaling is altijd een klasse 2-vergunning vereist. G. Smeyers werkte na overleg met het opdrachtgevende bestuur en in samenspraak met aannemer Braet een alternatieve uitvoeringsmethode uit. De bouwkuip werd over de volledige omtrek gesloten en aan de landzijde werd een extra damplankenscherm geheid tot op het peil -12,00 TAW, even diep als het damplankenscherm in de jachthaven ter afscherming van de bouwput. Binnen de volledig afgeschermde bouwput werd de bemaling voorzien met ondiepe onttrekkingsbronnen voor het droogzetten van de bouwput, maar wel zodanig uitgevoerd dat het grondwater ‘onbelucht’ kan worden opgepompt. 

Bijkomend werd een retourbemalingsscherm voorzien ter hoogte van en evenwijdig met de Franchommelaan, waardoor het grondwaterpeil buiten de bouwput ter hoogte van de bebouwing nooit dieper daalt dan het laagwaterpeil. Tot slot werd er een uitgebreid monitoringsysteem voorzien, waarbij de waterstanden zowel binnen als buiten de bouwput voortdurend geregistreerd worden, evenals de opgepompte debieten. Bovendien kunnen alle betrokken partijen deze data online raadplegen.  

Het voordeel van deze uitvoeringsmethode was dat de impact van de bemaling op de omgeving sterk beperkt werd door de retourbemaling, waardoor de risico’s op schade aan de naburige bebouwing sterk verlaagd of zelfs tot nul herleid werden. Bovendien kon het netto opgepompt debiet sterk verminderd worden door de retourbemaling, waardoor de werken zelfs binnen een klasse 3-melding – met een eenvoudige aktename – konden worden vergund. Hierdoor werd een zeer belangrijke tijdswinst gerealiseerd en kon de installatie van de bemaling vrij snel na aanvang van de werken opgestart worden. 

Intussen is de bemalingsinstallatie operationeel en worden de beoogde resultaten ruimschoots behaald. Deze werf is voor G. Smeyers een belangrijke referentie omdat het de eerste keer is dat een omvangrijke retourbemaling met succes wordt uitgevoerd in een getijdengevoelige grondwaterlaag. “Dit was het eerste project waarbij G. Smeyers samenwerkte met de firma Braet. Het volledige traject – van ontwerp en bemalingsstudie tot uitvoering van de werken – verliep steeds in een zeer constructieve en aangename collegiale sfeer”, klinkt het.