Urban mining, het nieuwe slopen

De BVA-uitstap naar Rotor in Anderlecht (Brussel) was een voltreffer. Onze gastheer was Lionel Devlieger, medeoprichter van Rotor, een denktank en adviesorganisatie die sinds 2016 ook zelf gebouwen ontmantelt via het spin-offbedrijf RotorDC (DeConstruction) en die het idee van een circulaire economie zo op positieve wijze in de praktijk brengt.

Bruikbare materialen worden uit te slopen gebouwen gerecupereerd en doorverkocht tegen prijzen die kunnen oplopen tot de helft van de nieuwprijs. RotorDC geeft per jaar meer dan 200 ton afbraakmateriaal uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een nieuwe bestemming.

Het laatste boek waaraan Devlieger meewerkte gaat eveneens over hergebruik. In het Engels heet de stadssloop urban mining (stadsontginning). Maar Devlieger is niet bang om hete hangijzers boven water te halen. “België produceert elk jaar een berg bouwafval die tweemaal zo groot is als de piramiden van Gizeh. Een berg die maar blijft groeien. Tot 90% van het bouwafval wordt gerecycleerd, maar het gros daarvan bestaat uit steenachtige materialen die worden verpulverd tot een ruw gruis dat gebruikt wordt als onderlaag voor nieuwe wegen. En er worden nauwelijks nog nieuwe wegen aangelegd. Kortom: we investeren massaal in een product dat niets waard is. En dat terwijl bakstenen en marmers, die ook in de gruismolen eindigen, honderden euro’s per ton kunnen opbrengen”, weet hij.

Rotor pleit er dan ook voor om minder te recycleren en meer te hergebruiken. Devlieger toont beelden van de afbraak van het voormalige Fortis-gebouw. “Daar hebben wij een plafond van Jules Wabbes, een vloer van gevlamd graniet, een trap in tropisch hardhout en een partij brons gerecupereerd.” Vooral de materialen waarvan de productie gepaard gaat met een hoge CO₂-uitstoot zijn het mikpunt van recuperatie.

Een mooi projectvoorbeeld van Rotor is Librebook, een boekenwinkel waarvoor Rotor de vloer verhoogde met oude decorpanelen van de Koninklijke Muntschouwburg, afgedekt met een gerecupereerd parket. De boekenkasten in de winkel zijn afkomstig van de Gentse Boekentoren, en de privéruimte van de winkel is bekleed met een oud decor, geschilderd op doek.