Experts aan het woord over de stad van de toekomst!

De verstedelijking, veranderende mobiliteitsmarkt en invloed van digitalisering vraagt om een nieuwe aanpak van (duurzame) gebiedsontwikkeling. Hoe ziet de stad van de toekomst eruit? Voor welke uitdagingen komen we te staan bij de transformatie en vernieuwing van de stads- en dorpskernen? Met als doel de steden zo toegankelijk en leefbaar mogelijk te houden. Is transformatie de oplossing? 

Het is belangrijk om duurzame en innovatieve projecten te realiseren, die beantwoorden aan de huidige maatschappelijke uitdagingen. Belfius helpt projecten, geïntegreerd in bebouwd gebied en die bijdragen tot de stedelijke gemeentelijke dienstverlening, te begeleiden, financieren en verwezenlijken, namens Dirk Gyselinck, Lid directiecomité Belfius. “Onze ambitie is de maatschappij duurzamer maken zodat bedrijven economisch groeien, overheden efficiënter werken en particulieren meer levenskwaliteit krijgen.”

Wat zijn voor Belfius randvoorwaarden om een Smart City project te begeleiden en financieren? Wij geloven dat we een actieve rol kunnen opnemen in het samenbrengen van overheden en privébedrijven rond diverse Smart-topics. De focus moet dus liggen op smart, innovatief en duurzaam. Daarnaast wordt de economische, ecologische en maatschappelijke verantwoording getoetst. Er worden 4 smart audits gedaan (energieaudit, gebouwenaudit, audit waardebepaling vastgoedpatrimonium, subsidies audit) waardoor de besturen een realistisch zicht krijgen op hun patrimonium in het kader van renovatie en herbestemming van hun vastgoed. In sommige gevallen ook Europese ondersteuning via de EIB, die instaat voor het concreet verhogen van het welzijn van de burger

Innovaties binnen gebiedsontwikkeling
De herbestemming van een deel van een stad dient gebaseerd te zijn op een grondige analyse van de geografische realiteit, de historische leesbaarheid en de sociale context. De overheid bepaalt de grote lijnen, zowel ruimtelijk als wat betreft de nieuwe leefgemeenschap die ze wenst te creëren. Een grotere densiteit creëert nieuwe behoeften wat betreft infrastructuur en openbare voorzieningen. Het economisch evenwicht en de sociale toe-eigening binnen een project zijn dan ook belangrijke maatstaven voor het welslagen van een project, Kris Verhellen, CEO, Extensa Group.

Hoe vertaalt dit zich in samenwerkingsverbanden en innovaties binnen gebiedsontwikkeling? Diverse vormen van publiek-private samenwerking zijn mogelijk, bijvoorbeeld met betrekking tot het realiseren van nieuwe infrastructuur, het organiseren van burgerparticipatie en buurtwerking. Ook voor de ontwikkeling van nieuwe openbare voorzieningen behoren publiek-private werkgroepen tot de mogelijkheden.

Welk project(en) vanuit Extensa is een voorbeeldproject als we kijken naar de transformatie tot een duurzaam gebied met ruimte voor wonen, werken, leren en recreëren?
Extensa heeft zowel met Tour & Taxis in Brussel als met Cloche d’Or in Luxemburg twee voorbeeldprojecten wat betreft gebiedsontwikkeling in uitvoering, elk met hun eigenheden en accenten. Tour & Taxis bevat het meest gevarieerde pallet aan verschillende bestemmingen en is tevens in belangrijke mate gericht op het uitwerken van intense synergiën tussen de verschillende deelprojecten. Deze aanpak helpt ook om de imponerende historische gebouwen een menselijke schaal en geborgenheid te geven, als basis voor een levendige stadswijk.

Rol architect in transformatieprojecten
Transformatie is een belangrijke opgave voor de toekomst: bestaande gebouwen bieden tal van mogelijkheden voor hergebruik. Volgens Francis De Wolf, Bestuurder, Stedenbouwkundige & Ingenieur-Architect, BRUT Architecture and Urban Design hebben architecten en ontwerpers algemeen een belangrijke rol spelen in het proces van stedelijke transformatieprojecten. Een lineair proces waarbij de ontwerper pas op het eind gevraagd wordt om, binnen uitgezette ruimtelijke, programma- torische en financiële randvoorwaarden, een concreet project te tekenen, levert zelden het beste resultaat op. Volgens Francis De Wolf, Bestuurder, Stedenbouwkundige & Ingenieur-Architect, BRUT Architecture and Urban Design brengen plannen en beelden mensen rond de tafel en dwingen om standpunt in te nemen door de mogelijkheden, maar ook de gevolgen, van bepaalde keuzes te tonen.

Wanneer kan een transformatie volgens als een succes worden gezien?
Algemeen kan je wel aanvoelen dat wanneer het proces vlot verlopen is, de verschillende stakeholders hun doelen gerealiseerd zien en het project zich op de gewenste manier in de stad integreert.

Aan welke nieuwe initiatieven kunnen we denken voor de toekomst om in onbruik geraakte gebouwen en gebieden een tweede kans te geven?
Ik heb wel het gevoel dat er in Vlaanderen een kanteling in stadsontwikkeling aan het plaatsvinden is. Veel te lang hebben we te gemakkelijk nieuwe gebieden aangesneden met weinig ambitieuze ontwikkelingen. Nieuwe inzichten op het vlak van mobiliteit, duurzaamheid en woonconcepten gecombineerd met een schaarste aan greenfields lijkt er toch voor te zorgen dat zowel gemeentes als ontwikkelaars op een andere manier over stadsontwikkeling aan het nadenken zijn. Er lijkt meer te worden ingezet op herontwikkeling van bestaande sites en gebouwen. Hopelijk kan het recent goedgekeurde Beleidsplan Ruimte Vlaanderen dit proces verder versterken.

Wilt u zich meer laten informeren? Op dinsdag 26 februari hoort u o.a. topsprekers van Provincie Antwerpen, Extensa Group, Mobiliteitsraad Vlaanderen, Tractabel en Be-Mobile tijdens Stedelijk Transformatie Platform 2019 in Horta Antwerpen. Tijdens deze dag gaan we in op de uitdagingen als we kijken naar binnenstedelijke gebiedstransformaties in Vlaanderen. Als trouwe lezer van Bouwen aan Vlaanderen ontvangt u 50 euro korting ovv van BAV50 geldig tot 12 februari. Schrijf u vandaag nog in en kom netwerken op hoog niveau www.stedelijkplatform.be