‘Gewoon wonen’ primeert

De vroegere site van het universitair ziekenhuis Sint-Pieters en Sint-Rafaël in Leuven wordt stilaan een volwaardig nieuw stadsdeel. Intussen zijn al meerdere gebouwen opgeleverd, waaronder recent ook het ‘Honkhuis’, dat begeleid zelfstandig wonen mogelijk maakt voor dertien jongvolwassenen met een mentale beperking.  

Doorheen de jaren werden de 6 hectare van de universitaire campus ‘Hertogensite’ maximaal bebouwd met een kluwen van ziekenhuisvleugels. Het resultaat was een domein dat volledig van het stedelijk netwerk was afgesloten. Stad Leuven wil daar verandering in brengen door enkele volumes te herbestemmen en te integreren in nieuwe bouwclusters rondom de centrale open parkruimte aan de oevers van de opengelegde Dijle. “Het erfgoed wordt dus niet abstract verzelfstandigd, maar op een natuurlijke wijze in de vernieuwde stedelijke context geïntegreerd”, vertelt Jan Mannaerts, ir. architect en vennoot bij 360 architecten. “In het veelzijdige programma blijft de zorgcomponent tastbaar aanwezig, zoals in het Honkhuis dat onlangs werd opgeleverd. Verder is er een variëteit aan woonformules voorzien, alsook een nieuwe podiumkunstenzaal, het museum van de geschiedenis van de universiteit en diverse ontmoetings- en congresruimtes. Winkels, een hotel en verschillende horecafaciliteiten vervolledigen de functiemix.”

360 architecten speelt een belangrijke rol in deze reconversie. Het architectenbureau werkte samen met De Gregorio & Partners het masterplan uit én is verantwoordelijk voor vier projecten: WinkelWonen (gemengd project dat clustert met de nieuwe Podiumzaal), de reconversie van het Oud Gasthuis tot hotel en congresruimte, de cohousing BotaniCo (reconversie van de meisjesschool en nieuwbouw) en het Honkhuis voor begeleid zelfstandig wonen van jongvolwassenen met een mentale beperking. “Dit laatste kreeg een prominente plek binnen het masterplan”, aldus Jan Mannaerts. “Aan de Minderbroederstraat werkt het Honkhuis een bestaande blinde gevel af en maakt het de hoek naar het vergroende binnengebied en de opengelegde Dijle. In de nieuwe wijk vormt de gemeenschap van Honkers een motor van sociale cohesie, met een open, collectieve werking die geënt is op de buurt.” 

Het Honkhuis werd opgevat als een huis in plaats van een instelling. ‘Gewoon wonen’ staat centraal: de zorgfunctionaliteit is aanwezig, maar is niet beeldbepalend. “Het gebouw is ontworpen volgens de principes van integrale toegankelijkheid, waarbij erop werd toegezien dat de technisch-functionalistische insteek niet de bovenhand kreeg op de huiselijkheid van de woning”, verduidelijkt Jan Mannaerts. “We kozen voor een eigentijds concept dat zich in de neogotische architectuur van de directe omgeving integreert. Zonder letterlijk te citeren, creëerden we een bijna klassiek verticaal gevelritme door een spel van erkers en hoekverdraaiingen. De gevel vouwt zich om het woonprogramma heen en zorgt voor tal van specifieke plekken en kamers in het interieur. We kozen baksteen als hoofdmateriaal, naar analogie met de negentiende-eeuwse baksteenarchitectuur van de monumentenzone rond de Minderbroedersstraat. De heldere zandkleur van de baksteen blijft bewust weg van de donkerrode hoofdtoon van deze historische monumenten, voegt een lichte toets toe en sluit duidelijk aan bij de geel-beige zandsteen van de historische omwalling aan de Hertogensite. Het gebouw raakt de grond met een beige betonnen plint met variërende hoogtes. Verticaal gelegd metselwerk voegt een subtiel ornament toe en creëert een zichtbare, maar dynamische kroonlijst. Op die manier gaan de klassieke architectonische thema’s in dialoog met de expressieve neogotische architectuur van de omgeving.” 

Het Honkhuis is een hoekpand met vijf bouwlagen en een benutbare oppervlakte van 1.100 m². Er zijn dertien studio’s voorzien, elk met eigen dag- en nachthoek en sanitair. “Koken en eten gebeurt gemeenschappelijk”, vervolgt Jan Mannaerts. “Een gedeelde zithoek, tuintje, polyvalente therapieruimte en bureel/gespreksruimte vervolledigen het collectieve programma. Daarnaast is er voor de inslapende wacht een eigen kamer met sanitair voorzien. Het Honkhuis is fundamenteel duurzaam door de binnenstedelijke locatie en de compacte vorm, de sterk geïsoleerde buitenschil en de afgemeten dimensionering van de beglazing en zonwering. Verwarmen gebeurt door middel van lagetemperatuurvloerverwarming en er zijn PV-panelen geïnstalleerd op het dak.