Platform voor de bouw
De voorbije 160 jaar werd de Sint-Annakapel gebruikt voor de meest uiteenlopende functies, tot koeienstal en dorpsgevangenis toe. Allesbehalve als kapel, eigenlijk. Na een grondige restauratie krijgt het gebouw, na jaren van leegstand en verloedering, wederom een nieuwe bestemming, ditmaal als eventlocatie. De lokale verankering van de kapel leeft ondertussen verder. Ook in het publiek toegankelijke dakplatform, dat een fraai uitzicht biedt over het idyllische landschap.
Dat de Sint-Annakapel een boeiende geschiedenis achter de rug heeft, kan je wel stellen. Ze werd in 1864 gebouwd door de lokale familie Mulle de Terschueren en volledig afgewerkt, tot de koorbanken en het interieur toe, maar raakte nooit ingewijd. Daardoor kon ze haar intrinsieke functie nooit vervullen. Doorheen de jaren kreeg de kapel wel verschillende andere invullingen. Ze werd onder meer gebruikt als veestal en gevangenis. Recenter stond een woonfunctie op de planning, maar door het toenmalige RUP was dat onmogelijk. De Sint-Annakapel lag namelijk in landbouwgebied en kon verder geen andere functie herbergen. Geprikkeld door de complexiteit van het project namen Matthias Mattelaer en Benjamin Denef, vennoten bij DMOA architecten, samen met lokale ondernemer Bert Devos het project over van vader Dirk Mattelaer, op zoek naar een nieuwe bestemming met meerwaarde voor de omgeving.
Na het overwegen van enkele scenario’s beslisten de bouwheren om de kapel te herbestemmen en er twee evenementenzalen in te richten, inclusief een uitgeruste keuken en modern comfort. Het gebouw zelf was niet beschermd, maar het landschap wel. “We bewaakten het authentieke straatbeeld door de nieuwe zijbouw te positioneren op de plaats van de originele sacristie, de contouren van de zijbouw vanaf de Tieltseweg te verhullen achter de zuidelijke steunbeer en het dakvolume niet te herbouwen”, klinkt het bij DMOA architecten. “Hervoegen was structureel nodig. We opteerden voor een mortel op basis van kalk, zoals destijds gebruikt werd. Daarnaast zochten we een recupsteen in de buurt, van eenzelfde type en formaat. We kozen bewust een steen met een lichte kleurschakering, zodat de oorspronkelijke en de nieuwe geveldelen van elkaar te onderscheiden blijven. Uit respect voor het verleden.”
De bouwheren vonden het belangrijk om, naast de nieuwe verhuurfunctie, de lokale verankering van de kapel te bewaren. Het dakterras is de ideale manier om elke passant mee van het gebouw te laten genieten. Het werd een van de uitkijkpunten die Westtoer binnen het project Horizon 2025 verenigt. “In plaats van de originele dakconstructie te herstellen, kozen we voor een plat dakterras met een publieke functie”, zegt projectarchitect Lie Bormans. “Het dak was trouwens al vele jaren terug ingestort tussen de openscheurende kapelmuren. De contouren van de kapelruïne zaten dus zonder dak in het collectief geheugen. Zo blijft het gebouw herkenbaar.”
Vanuit een duurzame visie integreerde DMOA architecten een ecologisch verwarmings- en koelsysteem in de kapel. Daarvoor combineert het betonkernactivering met geothermie. Benjamin Denef: “De warmte of koelte uit de bodem komt via een geothermische warmtepomp en vloerverwarmingsbuizen in de betonconstructie terecht. Door de massa van het beton wordt de temperatuur lang vastgehouden. Het is vrij uniek om dit systeem te gebruiken bij erfgoed. Net door die erfgoedwaarde konden we de muren namelijk niet extra isoleren. Door deze alternatieve ingrepen konden we toch een duurzame verwarming en koeling mogelijk maken.” De warmte en koelte wordt uit de grond gehaald via vijf boorsondes van 120 meter diep. De passieve koeling is een extra duurzame troef, die de Sint-Annakapel het hele jaar door een aanrader maakt voor b2b-events.
TECHNISCHE FICHE
Bouwheer Benjamin Denef, Bert Devos en Matthias Mattelaer
Architect DMOA architecten (Leuven)
Hoofdaannemer(s) Filip Wiebouw en Danny Kerkhove (Meulebeke)
Het optimaal bewaren van de erfgoedwaarde en de uitstraling van een gebouw zit ‘m in de details. Zo dragen het raam- en deurbeslag bij aan de charmante look-and-feel van de Sint-Annakapel in Dentergem. Met dank aan het Belgische merk Dauby.
Tekst Stephanie Demasure | Beeld Kurt Desplenter
Een uniek stukje erfgoed vraagt om even bijzonder raam- en deurbeslag. Logisch dus dat DMOA architecten aanklopte bij Dauby. Een ambachtelijk productieproces gaat er hand in hand met zin voor innovatie. Het bedrijf profileert zich als een trendsetter die tegelijk tijdloze collecties heeft. Van landelijk tot industrieel: voor elk project heeft Dauby uniek beslag in huis. “Dat mag je best letterlijk nemen”, zegt accountmanager Viviane Joos. “Ons beslag ontstaat door een ambachtelijk gietproces in zandmallen. Daarna worden de producten met de hand afgewerkt. Geen twee producten zijn dus helemaal identiek.”
Tien op tien voor sfeer
Met zijn eigen collecties scoort Dauby vooral in het hogere segment en erfgoedprojecten. Dat ze precies voor restauraties vlot worden gevonden, is geen toeval. Viviane Joos: “Onze Pure-collectie is tijdloos. De mooie oxidatie en het trommelen tijdens de productie passen perfect bij een gebouw met een rijke geschiedenis, zoals de Sint-Annakapel.”
Op vraag van de architect werkte Dauby het raam- en deurbeslag uit in de versie Mat Wit Brons (WBS). Het beslag is vervaardigd uit een legering van brons, waarbij een deel van het kopergehalte vervangen is door tin en zink. Zo ontstaat een elegante, zilverachtige kleur. Het materiaal is kleurvast en roestvrij, dus een extra beschermende coating is niet nodig. Het beslag wordt vervolgens op een speciale manier getrommeld, waardoor een zichtbare zandkorrel ontstaat, en verder met de hand afgewerkt. Het resultaat: wit brons met een mooie patine en een mat effect dat de sfeer in de kapel perfect aanvult en versterkt.
Louwers Mediagroep
Domein de Herten
Hertsbergsestraat 4
8020 Oostkamp, België
© 1987 - 2024 Louwersmediagroep.
