Al tien jaar het slimste gebouw ter wereld

Exact een decennium geleden, in 2014, werd in het bruisende zakendistrict van Amsterdam ‘The Edge’ opgeleverd. Dit imposante gebouw hertekende niet alleen de skyline van de Nederlandse hoofdstad, maar zette ook een nieuwe standaard voor de realisatie van vooruitstrevende kantooromgevingen overal ter wereld. Anno 2024 is het nog steeds dé blauwdruk voor wat een echt ‘smart building’ zou moeten zijn … 

Niet zomaar een kantoorgebouw, maar een meesterwerk op het vlak van slimme duurzaamheid: dat is The Edge in een notendop. Het innovatieve ontwerp van PLP Architecture, dat tot stand kwam in opdracht van OVG Real Estate, is meer dan een schot in de ros. Dit architecturale hoogstandje op de Amsterdamse Zuidas behaalde zijn BREEAM Outstanding-certificaat met een monsterscore van maar liefst 98,36 % en maakt gebruik van geavanceerde technologieën die niet alleen hoge ogen gooien op het vlak van energie-efficiëntie, maar zeker ook op het vlak van connectiviteit, digitale functionaliteit en IoT-toepassingen. De werknemers van adviesbureau Deloitte, de voornaamste huurder van het gebouw, kunnen dan ook al tien jaar genieten van een volstrekt unieke gebruikservaring.

Het is intussen dagelijkse kost, maar in 2014 had het nog een behoorlijk groot sciencefictiongehalte: een smartphoneapp die allerhande zaken monitort en tal van gebouwparameters automatisch instelt op basis van individuele voorkeuren. In combinatie met de aanwezige gebouwbeheersystemen registreert hij de agenda van de Deloitte-werknemers, wijst hen via nummerplaatherkenning de weg naar een vrije parkeerplek wanneer ze komen aangereden, zoekt een bureau of ruimte die is afgestemd op hun werkschema (zitbureau, stabureau, vergaderruimte, concentratielokaal …), past er automatisch de lichtintensiteit en temperatuur aan … “Een groot deel van het gebouw is niet ingericht als een klassieke vaste werkplek, maar is opgevat als ontmoetingsruimte”, zegt Ron Bakker van PLP Architecture. Dit stimuleert de sociale interactie tussen de aanwezigen en bevordert efficiënt ruimtegebruik. Ter illustratie: de 2500 Deloitte-werknemers delen er duizend bureaus (standaard uitgerust met draadloze laders). ‘Flexwerken’ avant la lettre dus, inclusief een flinke dosis digitaal vernuft. Zo konden ze al lang voor de algemene doorbraak van de Chromecast de schermen van hun smartphones en laptops projecteren op gigantische flatscreens.

Meten is weten. Dat geldt zeker ook voor The Edge. Al bij al zijn er liefst 28.000 sensoren verwerkt in dit onvervalste smart building. Deze zitten onder meer vervat in de ultra-efficiënte ledpanelen, die Philips speciaal voor dit project ontwikkelde en die zo weinig stroom nodig hebben dat ze kunnen worden gevoed met dezelfde kabels als die voor het internet. Door beweging, licht, temperatuur, vochtigheid en infraroodstraling te detecteren, ontstaat een digitaal netwerk dat met recht en reden het brein van het gebouw kan worden genoemd. Centrale dashboards houden alles bij, van het energieverbruik tot wanneer de koffiemachines bijgevuld moeten worden. Op dagen dat er minder werknemers worden verwacht, kan zelfs een hele afdeling worden gesloten om de energie- en onderhoudskosten te reduceren en ook het schoonmaakregime wordt afgestemd op de aanwezigheids- en activiteitsgraad in verschillende zones. “We willen ons profileren als de Uber van gebouwen”, verwoordde Coen van Oostrom, CEO van OVG Real Estate, het enkele jaren geleden. “We verbinden ze en maken ze efficiënter, waardoor we wereldwijd uiteindelijk minder gebouwen nodig zullen hebben.”

Het architecturale pronkstuk van The Edge is ongetwijfeld het vijftien verdiepingen hoge atrium. Het is tevens het hart van het gesofisticeerde zonne-energiesysteem op de zuidgevel en het dak, dat meer groene stroom produceert dan het gebouw verbruikt. Zelfs sommige fitnesstoestellen staan rechtstreeks in verbinding met het elektriciteitsnet, zodat sportende werknemers hun energie letterlijk kunnen overbrengen op hun omgeving. Daarnaast staat een BEO-veld – tien jaar geleden erg revolutionair – in voor geothermische verwarming en koeling, waarbij slimme thermostaten de temperatuur automatisch aanpassen op basis van het aanwezige aantal personen in een bepaalde zone of ruimte. Qua technieken en technologie was alles met een terugverdientijd van minder dan tien jaar het proberen waard volgens Deloitte. Lees: intussen zou The Edge pure winst moeten opleveren. Het wordt wereldwijd dan ook nog steeds beschouwd als hét pioniersproject op het vlak van smart building-technologie en dé referentie voor vooruitstrevende kantoorontwikkelingen, waar technische knowhow, duurzaamheid en flexibiliteit op de best mogelijke manier samenkomen.