Circulair dienstencentrum en kinderdagverblijf in centrum van Sint-Pieters-Leeuw

De gemeente Sint-Pieters-Leeuw schreef in oktober 2019 een ontwerpwedstrijd uit voor het realiseren van een nieuw lokaal dienstencentrum, een nieuw kinderdagverblijf voor 36 kinderen en het ontwerp van de ganse omgevingsaanleg van de Wilgenhofsite in het centrum van de gemeente. In augustus 2020 werd deze studieopdracht toegewezen aan M4 architecten en ingenieurs bv uit Wetteren

De ambitie van dit ervaren architectenbureau om een speels kinderdagverblijf te realiseren in het groen én de vrije, drempelloze toegang tot het lokaal dienstencentrum te waarborgen gaven voor de opdrachtgever de doorslag. Net als het uitgangspunt om de ganse Wilgenhofsite, gelegen in het centrum van de gemeente, als een duurzaam voorbeeldproject te ontwikkelen waar ‘beleven’ en ‘ontmoeten’ versterkt worden en waar kinderen in een veilige en groene omgeving kunnen spelen …

De omgeving wordt gekenmerkt door woningen en gebouwen in traditionele baksteenarchitectuur: een woonzorgcentrum en twee scholen zijn de naaste geburen. Om het groene karakter van de omgeving te versterken, werd er gekozen om:

Deze uitgangspunten resulteerden in een langwerpig volume dwars over het terrein dat middendoor ‘opengesneden’ werd door een publiek pad dat als inkomplein voor beide gebouwen zou fungeren én waarbij de oriëntatie, de zichten, de graad van openbaarheid en privacy … bepalend waren voor de onderlinge schikking van de verschillende functies. Ruimtelijk gezien vormt het ontwerp geen gesloten, op zichzelf staand geheel maar wil het samen met het park en de nieuwe parking integraal deel gaan uitmaken van de bestaande wijk.

De verschillende wandelpaden vanuit het park komen samen en gaan over in één centraal plein dat grenst aan de nieuwe parking. Het inkomgebeuren van zowel het lokaal dienstencentrum als het kinderdagverblijf zijn op dit plein gericht om alzo jong en oud elkaar te laten ontmoeten: zo wordt ook de leesbaarheid, de bereikbaarheid … voor de diverse bezoekers, gebruikers en
toevallige passant versterkt.

Het dubbelhoge lokaal dienstencentrum met zuidgericht terras toont zich naar de Hendrik Vanhouchestraat waardoor zijn openbaar karakter benadrukt wordt: de volledige beglaasde polyvalente zaal met bijhorende houten zonweringslamellen zijn het gezicht aan de straat terwijl andere functies zoals burelen, wassalon, pedicure … gericht zijn naar het centrale inkomplein. De vier petanquevelden bevinden zich tussen dit LDC en het parkje en sluiten zo aan op het deels overdekte zonneterras van het lokaal dienstencentrum.

Het gelijkvloerse kinderdagverblijf heeft ter hoogte van het inkomplein één grote en brede inkomsas zodat de kruising van de ouders met kinderwagens probleemloos kan verlopen. De drie leefruimten, de vier rustruimten en de twee verzorgingsruimten werden volgens een lineaire maar toch speelse manier geschakeld langsheen een centrale gang zodat het gebouw goed leesbaar is en zeer flexibel gebruikt kan worden. Diverse binnenramen in deze gang zorgen voor véél licht, diverse doorzichten, een grote interactie …

Gezien de leefruimten naar het noorden gericht werden, moest geen belemmerende zonwering voorzien worden en konden grote en hoge (schuif)ramen geplaatst worden die niet alleen veel natuurlijk én neutraal licht binnen laten vallen maar ook de binnen-buiten relaties versterken met de aansluitende en beveiligde buitenspeelruimte met zicht op de grote bomen van het bestaande parkje zodat intens contact met de natuur overheerst. 

De grote parking voor zo’n 100 wagens werd als grasparking ontworpen, wat een antwoord biedt op de uitdagingen van ecologisch bouwen. Bouwtechnisch zijn beide gebouwen ook zéér eenvoudig, met economische overspanningen én een grote flexibiliteit. Er ging ook veel aandacht naar het interieur, de akoestiek en het verlichtingsconcept. Naast die intrinsieke duurzame kwaliteiten ambieert dit project ook een gezonde plaats te zijn, met een goed binnenklimaat en opgebouwd uit gezonde materialen en een minimaal energiegebruik. Het betreft hier dan
ook een laagenergie gebouw.

M4 architecten en ingenieurs bv heeft de Green Deal Circulair Bouwen ondertekend en engageert zich onder andere om al tijdens het ontwerpproces alle aspecten van de levensduur van een gebouw te analyseren en steeds te opteren voor de meest duurzame en ecologische opties. Eenvoudige uitvoeringsmethoden, robuuste materialen, beperkte techniciteit … bieden bedrijfszekerheid op lange termijn. Naast de eigen ervaring baseren we ons op de GRO-principes voor toekomstgericht bouwen. 

De structuur van het gebouw werd volledig opgetrokken uit kruislaaghout of CLT (Cross-Laminated-Timber). Het gebruikte hout van CLT is herbruikbaar, waardoor de circulariteit versterkt wordt. Dankzij een uitgekiend 3D-BIM model kan bovendien het bouwafval op de werf beperken door maximaal in te zetten op prefabricatie terwijl later alles gedemonteerd kan worden in functie van hergebruik. Hierdoor is ook een droge afbouw van de (modulaire) binnenafwerking mogelijk waardoor de uitvoeringstermijn zéér kort is.

Wat de technieken betreft, zorgen energiezuinige luchtgroepen (met warmtewielen) op de daken voor een duurzaam ventilatiesysteem D met warmterecuperatie (en passieve koeling via nachtventilatie in de zomer) terwijl (omkeerbare) warmtepompen (met lage temperatuurregimes) de (vloer)verwarming (of de topkoeling) aansturen. De resterende oppervlakte van de daken liggen verder vol met PV-panelen.